Mithali 3
1 Mwanangu, usisahau mafundisho yangu, bali zitunze amri zangu moyoni mwako,
fili mi ne obliviscaris legis meae et praecepta mea custodiat cor tuum
2 kwa kuwa zitakuongezea miaka mingi ya maisha yako na kukuletea mafanikio.
longitudinem enim dierum et annos vitae et pacem adponent tibi
3 Usiache kamwe upendo na uaminifu vitengane nawe; vifunge shingoni mwako, viandike katika ubao wa moyo wako.
misericordia et veritas non te deserant circumda eas gutturi tuo et describe in tabulis cordis tui
4 Ndipo utapata kibali na jina zuri mbele za Mungu na mwanadamu.
et invenies gratiam et disciplinam bonam coram Deo et hominibus
5 Mtumaini Bwana kwa moyo wako wote wala usizitegemee akili zako mwenyewe;
habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo et ne innitaris prudentiae tuae
6 katika njia zako zote mkiri yeye, naye atayanyoosha mapito yako.
in omnibus viis tuis cogita illum et ipse diriget gressus tuos
7 Usiwe mwenye hekima machoni pako mwenyewe; mche Bwana ukajiepushe na uovu.
ne sis sapiens apud temet ipsum time Dominum et recede a malo
8 Hii itakuletea afya mwilini mwako, na mafuta kwenye mifupa yako.
sanitas quippe erit umbilico tuo et inrigatio ossuum tuorum
9 Mheshimu Bwana kwa mali zako na kwa malimbuko ya mazao yako yote;
honora Dominum de tua substantia et de primitiis omnium frugum tuarum
10 ndipo ghala zako zitakapojaa hadi kufurika, viriba vyako vitafurika kwa mvinyo mpya.
et implebuntur horrea tua saturitate et vino torcularia redundabunt
11 Mwanangu, usiidharau adhabu ya Bwana na usichukie kukaripiwa naye,
disciplinam Domini fili mi ne abicias nec deficias cum ab eo corriperis
12 kwa sababu Bwana huwaadibisha wale awapendao, kama vile baba afanyavyo kwa mwana apendezwaye naye.
quem enim diligit Dominus corripit et quasi pater in filio conplacet sibi
13 Heri mtu yule aonaye hekima, mtu yule apataye ufahamu,
beatus homo qui invenit sapientiam et qui affluit prudentia
14 kwa maana hekima ana faida kuliko fedha na mapato yake ni bora kuliko ya dhahabu safi.
melior est adquisitio eius negotiatione argenti et auro primo fructus eius
15 Hekima ana thamani kuliko marijani; hakuna chochote unachokitamani kinachoweza kulinganishwa naye.
pretiosior est cunctis opibus et omnia quae desiderantur huic non valent conparari
16 Maisha marefu yako katika mkono wake wa kuume; katika mkono wake wa kushoto kuna utajiri na heshima.
longitudo dierum in dextera eius in sinistra illius divitiae et gloria
17 Njia zake zinapendeza, mapito yake yote ni amani.
viae eius viae pulchrae et omnes semitae illius pacificae
18 Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomkumbatia; wale wamshikao watabarikiwa.
lignum vitae est his qui adprehenderint eam et qui tenuerit eam beatus
19 Kwa hekima Bwana aliiweka misingi ya dunia, kwa ufahamu aliziweka mbingu mahali pake;
Dominus sapientia fundavit terram stabilivit caelos prudentia
20 kwa maarifa yake vilindi viligawanywa, nayo mawingu yanadondosha umande.
sapientia illius eruperunt abyssi et nubes rore concrescunt
21 Mwanangu, hifadhi maamuzi mema na busara, usiache vitoke machoni pako;
fili mi ne effluant haec ab oculis tuis custodi legem atque consilium
22 ndipo vitakapokuwa uzima nafsini mwako na pambo la neema shingoni mwako.
et erit vita animae tuae et gratia faucibus tuis
23 Kisha utaenda katika njia yako salama, wala mguu wako hautajikwaa;
tunc ambulabis fiducialiter in via tua et pes tuus non inpinget
24 ulalapo, hautaogopa; ulalapo usingizi wako utakuwa mtamu.
si dormieris non timebis quiesces et suavis erit somnus tuus
25 Usiogope maafa ya ghafula au maangamizi yanayowapata waovu,
ne paveas repentino terrore et inruentes tibi potentias impiorum
26 kwa kuwa Bwana atakuwa tumaini lako na kuepusha mguu wako kunaswa katika mtego.
Dominus enim erit in latere tuo et custodiet pedem tuum ne capiaris
27 Usizuie wema kwa wale wanaostahili ikiwa katika uwezo wako kutenda.
noli prohibere benefacere eum qui potest si vales et ipse benefac
28 Usimwambie jirani yako, “Njoo baadaye, nitakupa kesho”: wakati wewe unacho kitu kile karibu nawe.
ne dicas amico tuo vade et revertere et cras dabo tibi cum statim possis dare
29 Usifanye hila ya kumdhuru jirani yako, ambaye anaishi karibu na wewe akikuamini.
ne moliaris amico tuo malum cum ille in te habeat fiduciam
30 Usimshtaki mtu bila sababu, wakati hajakutenda dhara lolote.
ne contendas adversus hominem frustra cum ipse tibi nihil mali fecerit
31 Usimwonee wivu mtu mwenye jeuri wala kuchagua njia yake iwayo yote,
ne aemuleris hominem iniustum nec imiteris vias eius
32 kwa kuwa Bwana humchukia mtu mpotovu, lakini siri yake iko kwa mwenye haki.
quia abominatio Domini est omnis inlusor et cum simplicibus sermocinatio eius
33 Laana ya Bwana i juu ya nyumba ya mwovu, lakini yeye huibariki nyumba ya mwenye haki.
egestas a Domino in domo impii habitacula autem iustorum benedicentur
34 Huwadhihaki wale wanaodhihaki, lakini huwapa neema wale wanyenyekevu.
inlusores ipse deludet et mansuetis dabit gratiam
35 Wenye hekima hurithi heshima, bali huwaaibisha wapumbavu.
gloriam sapientes possidebunt stultorum exaltatio ignominia
