Mithali 14
1 Mwanamke mwenye hekima huijenga nyumba yake, bali mpumbavu huibomoa nyumba yake kwa mikono yake mwenyewe.
sapiens mulier aedificavit domum suam insipiens instructam quoque destruet manibus
2 Yeye ambaye njia zake ni nyofu humcha Bwana, bali yeye ambaye njia zake zimepotoka humdharau Mungu.
ambulans recto itinere et timens Deum despicitur ab eo qui infami graditur via
3 Mazungumzo ya mpumbavu huleta fimbo mgongoni mwake, bali mwenye hekima hulindwa na maneno ya midomo yake.
in ore stulti virga superbiae labia sapientium custodiunt eos
4 Pale ambapo hakuna mafahali, hori ni tupu, bali kutokana na nguvu za fahali huja mavuno mengi.
ubi non sunt boves praesepe vacuum est ubi autem plurimae segetes ibi manifesta fortitudo bovis
5 Shahidi mwaminifu hadanganyi, bali shahidi wa uongo humimina uongo.
testis fidelis non mentietur profert mendacium testis dolosus
6 Mwenye mzaha huitafuta hekima na haipati, bali maarifa huja kwa urahisi kwa anayepambanua.
quaerit derisor sapientiam et non inveniet doctrina prudentium facilis
7 Kaa mbali na mtu mpumbavu, kwa maana hutapata maarifa katika midomo yake.
vade contra virum stultum et nescito labia prudentiae
8 Hekima ya mwenye busara ni kufikiria njia zake, bali upumbavu wa wapumbavu ni udanganyifu.
sapientia callidi est intellegere viam suam et inprudentia stultorum errans
9 Wapumbavu hudhihaki kujirekebisha kutoka dhambi, bali wema hupatikana miongoni mwa wanyofu.
stultis inludet peccatum inter iustos morabitur gratia
10 Kila moyo hujua uchungu wake wenyewe, wala hakuna yeyote awezaye kushiriki furaha yake.
cor quod novit amaritudinem animae suae in gaudio eius non miscebitur extraneus
11 Nyumba ya mwovu itaangamizwa, bali hema la mnyofu litastawi.
domus impiorum delebitur tabernacula iustorum germinabunt
12 Iko njia ionekanayo kuwa sawa kwa mtu, bali mwisho wake huelekeza mautini.
est via quae videtur homini iusta novissima autem eius deducunt ad mortem
13 Hata katika kicheko moyo waweza kuuma, nayo furaha yaweza kuishia katika majonzi.
risus dolore miscebitur et extrema gaudii luctus occupat
14 Wasio na imani watapatilizwa kikamilifu kwa ajili ya njia zao, naye mtu mwema atapewa thawabu kwa ajili ya njia yake.
viis suis replebitur stultus et super eum erit vir bonus
15 Mtu mjinga huamini kila kitu, bali mwenye busara hufikiria hatua zake.
innocens credit omni verbo astutus considerat gressus suos
16 Mtu mwenye hekima humcha Bwana na kuepuka mabaya, bali mpumbavu hukasirika kwa hamaki na uzembe.
sapiens timet et declinat malum stultus transilit et confidit
17 Mtu anayekasirika kwa haraka hufanya mambo ya upumbavu, naye mtu wa hila huchukiwa.
inpatiens operabitur stultitiam et vir versutus odiosus est
18 Mjinga hurithi upumbavu, bali wenye busara huvikwa maarifa kichwani kama taji.
possidebunt parvuli stultitiam et astuti expectabunt scientiam
19 Watu wabaya watasujudu mbele ya watu wema, nao waovu kwenye malango ya wenye haki.
iacebunt mali ante bonos et impii ante portas iustorum
20 Maskini huepukwa hata na majirani zao, bali matajiri wana marafiki wengi.
etiam proximo suo pauper odiosus erit amici vero divitum multi
21 Yeye anayemdharau jirani yake hutenda dhambi, bali amebarikiwa yeye aliye na huruma kwa mhitaji.
qui despicit proximum suum peccat qui autem miseretur pauperi beatus erit
22 Je, wale wanaopanga ubaya hawapotoki? Bali wale wanaopanga kilicho chema hupata upendo na uaminifu.
errant qui operantur malum misericordia et veritas praeparant bona
23 Kazi zote zinazofanywa kwa bidii huleta faida, bali mazungumzo matupu huelekea umaskini tu.
in omni opere erit abundantia ubi autem verba sunt plurima frequenter egestas
24 Utajiri wa wenye hekima ni taji yao, bali upumbavu wa wapumbavu huzaa upumbavu.
corona sapientium divitiae eorum fatuitas stultorum inprudentia
25 Shahidi wa kweli huokoa maisha, bali shahidi wa uongo ni mdanganyifu.
liberat animas testis fidelis et profert mendacia versipellis
26 Yeye amchaye Bwana ana ngome salama, na kwa watoto wake itakuwa kimbilio.
in timore Domini fiducia fortitudinis et filiis eius erit spes
27 Kumcha Bwana ni chemchemi ya uzima, ili kumwepusha mtu na mitego ya mauti.
timor Domini fons vitae ut declinet a ruina mortis
28 Wingi wa watu ni utukufu wa mfalme, bali pasipo watu mkuu huangamia.
in multitudine populi dignitas regis et in paucitate plebis ignominia principis
29 Mtu mwenye subira ana ufahamu mwingi, bali anayekasirika haraka huonyesha upumbavu.
qui patiens est multa gubernatur prudentia qui autem inpatiens exaltat stultitiam suam
30 Moyo wenye amani huupa mwili uzima, bali wivu huozesha mifupa.
vita carnium sanitas cordis putredo ossuum invidia
31 Yeye amwoneaye maskini huonyesha dharau kwa Muumba wao, bali yeyote anayemhurumia mhitaji humheshimu Mungu.
qui calumniatur egentem exprobrat factori eius honorat autem eum qui miseretur pauperis
32 Waovu huangamizwa kwa matendo yao maovu, bali hata katika kifo wenye haki hupata kimbilio.
in malitia sua expelletur impius sperat autem iustus in morte sua
33 Hekima hukaa katika moyo wa mwenye ufahamu bali haijulikani miongoni mwa wapumbavu.
in corde prudentis requiescit sapientia et indoctos quoque erudiet
34 Haki huinua taifa, bali dhambi ni aibu kwa watu wote.
iustitia elevat gentem miseros facit populos peccatum
35 Mfalme hupendezwa na mtumishi mwenye hekima, bali ghadhabu yake humwangukia mtumishi mwenye kuaibisha.
acceptus est regi minister intellegens iracundiam eius inutilis sustinebit
