Proverbios 23
1 CUANDO te sentares á comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti;
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 Y pon cuchillo á tu garganta, si tienes gran apetito.
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 No codicies sus manjares delicados, porque es pan engañoso.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 No trabajes por ser rico; pon coto á tu prudencia.
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 ¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? porque hacerse han alas, como alas de águila, y volarán al cielo.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 No comas pan de [hombre de] mal ojo, ni codicies sus manjares:
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; mas su corazón no está contigo.
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 Vomitarás la parte que tú comiste, y perderás tus suaves palabras.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 No hables á oídos del necio; porque menospreciará la prudencia de tus razones.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos:
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 Porque el defensor de ellos es el Fuerte, el cual juzgará la causa de ellos contra ti.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Aplica tu corazón á la enseñanza, y tus oídos á las palabras de sabiduría.
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 No rehuses la corrección del muchacho: [porque] si lo hirieres con vara, no morirá.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, también á mí se me alegrará el corazón;
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 Mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 No tenga tu corazón envidia de los pecadores, antes [persevera] en el temor de Jehová todo tiempo:
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 Porque ciertamente hay fin, y tu esperanza no será cortada.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza tu corazón al camino.
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 No estés con los bebedores de vino, ni con los comedores de carne:
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 Porque el bebedor y el comilón empobrecerán: y el sueño hará vestir vestidos rotos.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Oye á tu padre, á aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Compra la verdad, y no la vendas; la sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 Mucho se alegrará el padre del justo: y el que engendró sabio se gozará con él.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 Alégrense tu padre y tu madre, y gócese la que te engendró.
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Dame, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos.
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 También ella, como robador, acecha, y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 ¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿para quién las quejas? ¿para quién las heridas en balde? ¿para quién lo amoratado de los ojos?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 Para los que se detienen mucho en el vino, para los que van buscando la mistura.
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 No mires al vino cuando rojea, cuando resplandece su color en el vaso: éntrase suavemente;
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 [Mas] al fin como serpiente morderá, y como basilisco dará dolor:
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Tus ojos mirarán las extrañas, y tu corazón hablará perversidades.
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 Y serás como el que yace en medio de la mar, ó como el que está en la punta de un mastelero.
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 [Y dirás]: Hiriéronme, mas no me dolió; azotáronme, mas no lo sentí; cuando despertare, aun lo tornaré á buscar.
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
