امثال 24
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
No tengas envidia de los hombres malvados; ni ansia de estar con ellos;
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
porque su corazón maquina rapiñas, y sus labios hablan para dañar.
| خانه با حکمت بنا میشود و با فهم استوار میگردد، | 3 |
Con la sabiduría se edifica una casa, y con la prudencia se afirma.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر میشود. | 4 |
Con la inteligencia se hinchen sus cámaras de todo lo más precioso y deseable.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش میافزاید. | 5 |
El hombre sabio está lleno de fuerza; el que tiene sabiduría aumenta su poder.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
Pues con prudentes medidas puedes ganar la guerra, y donde hay muchos consejeros allí está la victoria.
| نادان نمیتواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار میگیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
Cosa demasiado alta es para el necio la sabiduría; no abrirá él en el foro su boca.
| کسی که دائم نقشههای پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
Quien medita cómo hacer daño será llamado intrigante.
| نقشههای آدم جاهل گناهآلود است و کسی که دیگران را مسخره میکند مورد نفرت همهٔ مردم میباشد. | 9 |
El afán del insensato consiste en pecar, y abominable para los hombres es el maldiciente.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
Si desfalleces en el día de la prueba, tu fortaleza es poca cosa.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
Libra a los que son llevados a la muerte; a los que andan vacilando al degolladero, sálvalos.
| نگو که از جریان بیخبر بودهای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، میداند که تو از همه چیز باخبر بودهای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
Si dijeres: “¿Cómo saberlo?” ¿Acaso no lo ve Aquel que pesa los corazones? Bien lo sabe Aquel que vela sobre tu vida; Él retribuirá a cada cual según sus obras.
| پسرم، همانطور که خوردن عسل کام تو را شیرین میکند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
Come, hijo mío, miel, porque es buena, y el panal, que es dulce para tu paladar.
| 14 |
Tal será para tu alma la sabiduría; si la hallares, el porvenir será tuyo, y tu esperanza no será frustrada.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی میکند، تاراج نکن، | 15 |
No pongas, malvado, asechanzas a la morada del justo, ni devastes el lugar de su reposo.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
El justo se levanta, aunque caiga siete veces, los impíos, empero, se pierden en el mal.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی میشود شادی نکن و هنگامی که میافتد دلشاد نشو، | 17 |
No te goces en la caída de tu enemigo; si sucumbe no se alegre tu corazón,
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
no sea que al verlo Yahvé se ofenda y aparte de sobre él su enojo.
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
No te irrites a causa de los impíos, ni envidies a los malhechores.
| زیرا شخص بدکار آیندهای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
Porque no hay porvenir para el malo; la lámpara de los impíos se apagará.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش میکنند همدست نشو، | 21 |
Hijo mío, teme a Yahvé y al rey, y no te asocies con los revoltosos;
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
porque de repente vendrá sobre ellos su ruina, y la desventura de ambos, ¿quién la conoce?
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
También estas son sentencias de los sabios: Es cosa mala hacer acepción de personas en el juicio.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بیگناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
Quien dice al delincuente: “Tú tienes razón”, será maldito del pueblo y detestado de la gente.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
Y aquellos que lo condenan, serán alabados, y sobre ellos vienen ricas bendiciones.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
Los labios besa quien responde palabras rectas.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Haz con esmero tu trabajo de afuera, aplicándolo a tu campo, y luego podrás edificar tu casa.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست دربارهاش بر زبان نیاور. | 28 |
No seas de ligero testigo contra tu prójimo; ¿quieres acaso engañarlo con tus labios?
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
No digas: “Como él me trató, así haré con él, le daré el pago según sus obras.”
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کمعقل گذشتم؛ | 30 |
Pasé junto al campo del perezoso, y junto a la viña del insensato;
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
y he aquí que espinas brotaban por todas partes, ortigas cubrían su superficie y la cerca de piedra estaba destruida.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
Lo vi y me puse a reflexionar; lo miré y aprendí esta lección:
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
Un poco dormir, un poco dormitar, cruzar un poco las manos para descansar,
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
y sobrevendrá cual salteador la miseria, y como hombre armado, la necesidad.
