امثال 14
| زن دانا خانه خود را بنا میکند، اما زن نادان با دست خود خانهاش را خراب میکند. | 1 |
La mujer sabia edifica su casa, la necia con sus manos la derriba.
| کسانی که به راستی عمل میکنند به خداوند احترام میگذارند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر میکنند. | 2 |
El que teme a Yahvé, va por el camino derecho, el que lo menosprecia, camina por sendas tortuosas.
| نادان چوب سخنانِ متکبرانهٔ خود را میخورد، ولی سخنان مرد دانا او را محافظت میکند. | 3 |
En la boca del necio está el azote de su orgullo; mas a los sabios les sirven de guarda sus labios.
| اگر در طویله گاو نباشد، طویله تمیز میماند، اما بدون گاو نمیتوان محصول زیادی به دست آورد. | 4 |
Sin bueyes queda vacío el pesebre; en la mies abundante se muestra la fuerza del buey.
| شاهد امین دروغ نمیگوید، ولی از دهان شاهد ناراست دروغ میبارد. | 5 |
El testigo fiel no miente, el testigo falso, empero, profiere mentiras.
| کسی که همه چیز را به باد مسخره میگیرد هرگز نمیتواند حکمت پیدا کند، اما شخص فهیم به آسانی آن را به دست میآورد. | 6 |
El mofador busca la sabiduría, y no da con ella; el varón sensato, en cambio, se instruye fácilmente.
| از احمقان دوری کن زیرا چیزی ندارند به تو یاد دهند. | 7 |
Toma tú el rumbo opuesto al que sigue el necio, pues no encuentras en él palabras de sabiduría.
| حکمت شخص عاقل راهنمای اوست، اما حماقت احمقان باعث گمراهی آنان میشود. | 8 |
La sabiduría del prudente está en conocer su camino, mas a los necios los engaña su necedad.
| نادانان با گناه بازی میکنند، اما درستکاران رضایت خدا را میطلبند. | 9 |
El necio se ríe de la culpa; mas entre los justos mora la gracia.
| تنها دل شخص است که تلخی جان او را احساس میکند و در شادی او نیز کسی جز خودش نمیتواند سهیم باشد. | 10 |
El corazón conoce sus propias amarguras, y en su alegría no puede participar ningún extraño.
| خانهٔ بدکاران خراب میشود، اما خیمهٔ درستکاران وسعت مییابد. | 11 |
La casa de los impíos será arrasada, pero florecerá la morada de los justos.
| راههایی هستند که به نظر انسان راست میآیند اما عاقبت به مرگ منتهی میشوند. | 12 |
Caminos hay que a los ojos parecen rectos, mas en su remate está la muerte.
| خنده نمیتواند اندوه دل را پنهان سازد؛ هنگامی که خنده پایان مییابد، درد و اندوه برجای خود باقی میماند. | 13 |
Aun en la risa siente el corazón su dolor, y la alegría termina en tristeza.
| آدم خدانشناس نتیجهٔ کارهای خود را خواهد دید و شخص نیک از ثمرهٔ اعمال خویش بهره خواهد برد. | 14 |
De sus caminos se harta el insensato, como de sus frutos el hombre de bien.
| آدم ساده لوح هر حرفی را باور میکند، اما شخص زیرک سنجیده رفتار مینماید. | 15 |
El simple cree cualquier cosa, el hombre cauto mira dónde pone su pie.
| شخص دانا محتاط است و از خطر دوری میکند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر میاندازد. | 16 |
El sabio es temeroso y se aparta del mal; el fatuo se arroja sin pensar nada.
| آدم تندخو کارهای احمقانه میکند و شخص حیلهگر مورد نفرت قرار میگیرد. | 17 |
El que pronto se enoja comete locuras, y el malicioso será odiado.
| حماقت نصیب جاهلان میشود و دانایی نصیب زیرکان. | 18 |
Los simples recibirán por herencia la necedad, mientras los juiciosos se coronan de sabiduría.
| بدکاران عاقبت در برابر نیکان سر تعظیم فرود خواهند آورد و محتاج آنان خواهند شد. | 19 |
Se postran los malos ante los buenos, y los impíos a las puertas de los justos.
| ثروتمندان دوستان بسیار دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایههایش تحقیر میکند. | 20 |
El pobre es odioso aun a su propio amigo, el rico tiene numerosos amigos.
| خوار شمردن فقرا گناه است. خوشا به حال کسی که بر آنها ترحم کند. | 21 |
Peca quien menosprecia a su prójimo, bienaventurado el que se apiada de los pobres.
| کسانی که نقشههای پلید در سر میپرورانند گمراه خواهند شد، ولی آنانی که نیت خوب دارند مورد محبت و اعتماد قرار خواهند گرفت. | 22 |
¡Cómo yerran los que maquinan el mal! ¡Y cuánta gracia y verdad obtienen los que obran el bien!
| کسی که زحمت میکشد منفعت عایدش میشود، ولی آنکه فقط حرف میزند فقیر خواهد شد. | 23 |
En todo trabajo hay fruto, mas el mucho hablar solo conduce a la miseria.
| ثروت نصیب دانایان خواهد شد، اما پاداش احمقان حماقت ایشان است. | 24 |
Las riquezas pueden servir de corona para un sabio, mas la necedad de los necios es siempre necedad.
| شاهد راستگو جان مردم را نجات میدهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت میکند. | 25 |
El testigo veraz salva las vidas; pero el que profiere mentiras es un impostor.
| کسی که از خداوند میترسد تکیهگاه محکمی دارد و فرزندانش در امان خواهند بود. | 26 |
Del temor de Yahvé viene la confianza del fuerte, y sus hijos tendrán un refugio.
| خداترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگه میدارد. | 27 |
El temor de Yahvé es fuente de vida para escapar de los lazos de la muerte.
| عظمت یک پادشاه بستگی به تعداد مردمی دارد که بر آنها فرمان میراند. پادشاه بدون قوم نابود میشود. | 28 |
La gloria del rey está en el gran número de su pueblo; la escasez de gente es la ruina del príncipe.
| کسی که صبر و تحمل دارد شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر میزند. | 29 |
El tardo en airarse es rico en prudencia, el impaciente pone de manifiesto su necedad.
| آرامش فکر به بدن سلامتی میبخشد، اما حسادت مانند خوره جان را میخورد. | 30 |
Un corazón tranquilo es vida del cuerpo, carcoma de los huesos es la envidia.
| هر که به فقرا ظلم کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به فقرا ترحم نماید، به خدا احترام گذاشته است. | 31 |
Quien oprime al pobre ultraja a su Creador, mas le honra aquel que del necesitado se compadece.
| خداشناسان وقتی بمیرند پناهگاهی دارند، اما گناهکاران بهوسیلۀ گناهان خودشان تباه میشوند. | 32 |
Al malvado le pierde su propia malicia; el justo, al contrario, tiene esperanza cuando muere.
| حکمت در دل دانایان ساکن است، اما در میان نادانان جای ندارد. | 33 |
En el corazón del prudente mora la sabiduría; incluso los ignorantes la reconocerán.
| درستکاری مایه سرافرازی یک قوم است و گناه مایه رسوایی آن. | 34 |
La justicia enaltece a un pueblo; el pecado es el oprobio de las naciones.
| پادشاه از خدمتگزاران کاردان خشنود میگردد، ولی کسانی که دردسر ایجاد میکنند مورد غضب او واقع میشوند. | 35 |
El ministro sabio es para el rey objeto de favor, el inepto, objeto de ira.
