پەندەکانی سلێمان 23

1 کە دانیشتی لەگەڵ فەرمانڕەوایەک نان بخۆیت، باش وردبەرەوە لەوەی لەپێشتە،

When thou sit to eat with a ruler, consider diligently him who is before thee,

2 چەقۆیەکیش لەناو گەرووت دابنێ، ئەگەر تۆ نەوسنی.

and put a knife to thy throat if thou be a man given to appetite.

3 ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە، چونکە ئەم نانە بە مەبەستی هەڵخەڵەتاندنە.

Be not desirous of his dainties, since they are deceitful food.

4 خۆت ماندوو مەکە بۆ ئەوەی دەوڵەمەند بیت، بە تێگەیشتنەوە وازی لێ بهێنە.

Weary not thyself to be rich. Out of thine own wisdom, cease.

5 چاو لە دەوڵەمەندی دەبڕیت و نییە، چونکە بێگومان باڵ دەگرێت، وەک هەڵۆ بەرەو ئاسمان دەفڕێت.

Will thou set thine eyes upon that which is not? For it certainly makes itself wings, like an eagle that flies toward heaven.

6 نانی کەسی بەرچاوتەنگ مەخۆ، ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە.

Eat thou not the bread of an evil eye, nor desire thou his dainties.

7 لەبەر ئەوەی جۆرە کەسێکە هەردەم بیری لەلای تێچوونەکانە، پێت دەڵێت: «بخۆ و بنۆشە.» بەڵام دڵی لەگەڵت نییە.

For as he thinks within himself, so is he. Eat and drink, he says to thee, but his heart is not with thee.

8 ئەو پارووەی خواردووتە دەیڕشێنیتەوە و قسە شیرینەکانت بە با دەدەیت.

The morsel which thou have eaten thou shall vomit up, and lose thy sweet words.

9 قسە بۆ گێل مەکە، چونکە گاڵتەی بە دانایی قسەکانت دێت.

Speak not in the hearing of a fool, for he will despise the wisdom of thy words.

10 سنوورە کۆنەکان مەگوازەوە، هەروەها مەچووە ناو کێڵگەی هەتیوان،

Remove not the ancient landmark. And enter not into the fields of the fatherless,

11 چونکە ئەوەی دەیانپارێزێت بە توانایە، ئەو بەرگری لە کێشەکەیان دەکات لە دژی تۆ.

for their Redeemer is strong. He will plead their cause against thee.

12 دڵت ئاراستەی فێربوون بکە و گوێشت بەرەو قسەی زانیاری.

Apply thy heart to instruction, and thine ears to the words of knowledge.

13 ڕێگری لە تەمبێکردنی منداڵ مەکە، ئەگەر بە گۆچان لێی بدەیت نامرێت.

Withhold not correction from the child, for if thou beat him with the rod, he will not die.

14 تۆ بە گۆچان لێی بدەیت، گیانی لە مردن دەرباز دەبێت. (Sheol h7585)

Thou shall beat him with the rod, and shall deliver his soul from Sheol. (Sheol h7585)

15 ڕۆڵە، ئەگەر دڵت دانایە، منیش دڵم خۆش دەبێت.

My son, if thy heart be wise, my heart will be glad, even mine.

16 ناخم شادمان دەبێت، کە لێوەکانت ڕاستییەکان دەڵێن.

Yea, my heart will rejoice when thy lips speak right things.

17 دڵت ئیرەیی بە گوناهباران نەبات، بەڵکو بە درێژایی ڕۆژ بە پەرۆش بە بۆ لەخواترسی.

Let not thy heart envy sinners, but be thou in the fear of Jehovah all the day long.

18 بێگومان دواڕۆژت دەبێت، ئومێدی تۆ نابڕێت.

For surely there is a reward, and thy hope shall not be cut off.

19 ڕۆڵە، تۆ گوێ بگرە و دانا بە، دڵت بەرەو ڕێگای ڕاستی ئاراستە بکە.

Hear thou, my son, and be wise, and guide thy heart in the way.

20 لەوانە مەبە کە شەراب زۆر دەخۆنەوە، یان ئەوانەی گۆشت زۆر دەخۆن،

Be not among winebibbers, among gluttonous eaters of flesh.

21 چونکە مەیخۆر و زۆر خۆر هەژار دەبن، ئەوەی زۆر بخەوێت پینەوپەڕۆ لەبەر دەکات.

For the drunkard and the glutton shall come to poverty, and drowsiness will clothe a man with rags.

22 گوێ لە باوکت بگرە کە تۆی خستووەتەوە، دایکت کە پیر بوو گاڵتەی پێ مەکە.

Hearken to thy father who begot thee, and despise not thy mother when she is old.

23 ڕاستی بکڕە و مەیفرۆشە، هەروەها دانایی و تەمبێکردن و تێگەیشتن.

Buy the truth, and do not sell it, yea, wisdom, and instruction, and understanding.

24 باوکی کەسی ڕاستودروست زۆر دڵخۆش دەبێت، ئەوەی کوڕێکی دانای ببێت پێی شادمان دەبێت.

The father of a righteous man will greatly rejoice, and he who begets a wise son will have joy of him.

25 با دایک و باوکت شادمان بن، ئەوەی تۆی بووە دڵخۆش بێت.

Let thy father and thy mother be glad, and let her who bore thee rejoice.

26 ڕۆڵە، دڵی خۆتم بدەرێ، با چاوەکانت لەسەر ڕێگاکانم بێت،

My son, give me thy heart, and let thine eyes delight in my ways.

27 چونکە لەشفرۆش چاڵێکی قووڵە و ژنی داوێنپیس بیرێکی تەنگە.

For a harlot is a deep ditch, and an interloping woman is a narrow pit.

28 تەنانەت ئەویش وەک چەتە لە بۆسەدا دەبێت، ناپاک لەنێو خەڵک زۆر دەکات.

Yea, she lies in wait as a robber, and increases the treacherous among men.

29 واوەیلا بۆ کێیە؟ پەژارەیی بۆ کێیە؟ ناکۆکی بۆ کێیە؟ سکاڵاکردن بۆ کێیە؟ برینی بەخۆڕایی بۆ کێیە؟ چاو سووربوونەوە بۆ کێیە؟

Who has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaining? Who has wounds without cause? Who has redness of eyes?

30 بۆ ئەوانەی بە دیار شەرابەوە لەنگەر دەگرن، ئەوانەی شەرابی تێکەڵاو تاقی دەکەنەوە.

Those who tarry long at the wine. Those who go to seek out mixed wine.

31 تەماشای شەراب مەکە بە ڕەنگی سووری، کە لەناو جام پڕشنگی داوە، بە سووکی دەچێتە خوارەوە!

Look not thou upon the wine when it is red, when it sparkles in the cup, when it goes down smoothly.

32 لە کۆتاییەکەی وەک مار دەتگەزێت و وەک توولەمار پێتەوەدەدات.

At the end it bites like a serpent, and stings like an adder.

33 چاوەکانت شتی نامۆ دەبینن و وڕێنەی سەیر و سەمەرە دەکەیت.

Thine eyes shall behold strange things, and thy heart shall utter perverse things.

34 وەک یەکێک دەبیت لەناو دڵی دەریا پاڵکەوتبێت، یان وەک یەکێک بەسەر دارئاڵای کەشتییەوە پاڵکەوتبێت.

Yea, thou shall be as he who lies down in the midst of the sea, or as he who lies upon the top of a mast.

35 دەڵێی: «لێیان دام، ئازارم نەبوو! کوتامیان، نەمزانی! کەی بە هۆش خۆم دێمەوە، هەتا بەردەوام بم و بخۆمەوە؟»

They have stricken me, thou shall say, and I was not hurt. They have beaten me, and I did not feel it. When shall I awake? I will seek it yet again.