Châm Ngôn 15
1 Đối đáp êm dịu làm nguôi cơn giận, trả lời xẳng xớm như lửa thêm dầu.
A kind reply wards off anger, but hurtful words make people mad.
2 Lưỡi người khôn truyền thông tri thức, miệng người dại tuôn chảy điên rồ.
What wise people say makes knowledge attractive, but stupid people talk a lot of nonsense.
3 Mắt Chúa Hằng Hữu ở khắp mọi nơi, xét xem người ác lẫn người thiện lành.
The Lord sees everywhere, watching the evil and the good.
4 Lưỡi hiền lành là cây sự sống; lưỡi gian ngoa phá hại tâm linh.
Gentle words are a source of life, but telling lies does a lot of damage.
5 Con cãi lời cha là con ngu dại; con nghe sửa dạy mới là con ngoan.
Only a foolish son despises his father's instruction, but one who accepts correction is sensible.
6 Nhà người công chính là kho tàng quý giá, lợi tức người gian tà đem lại đủ thứ rối ren.
There's plenty of treasure where good people live, but the income of the wicked brings them trouble.
7 Môi người khôn truyền rao tri thức; lòng người dại thì chẳng được gì.
Wise people share their knowledge, but stupid people don't think like that.
8 Tế lễ người ác là vật Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng lời người ngay cầu nguyện được Chúa hài lòng.
The Lord hates the sacrifices of the wicked, but he loves the prayers of the good.
9 Đường người ác bị Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng người theo đường công chính được Chúa yêu thương.
The Lord hates the ways of the wicked, but he loves those who do what is right.
10 Bỏ đường chính bị cực hình chắc chắn, ghét khuyên răn bị tiêu diệt chẳng sai.
If you leave the right path you will be severely disciplined; anyone who hates correction will die.
Those already dead have no secrets from the Lord—how much more does he know our thoughts! (Sheol h7585)
12 Người nhạo báng không đến gần người khôn, vì sợ phải nghe lời quở trách.
Scoffers don't like to be corrected, so they don't go to the wise for advice.
13 Lòng khoái lạc làm mặt mày vui vẻ; dạ ưu phiền làm héo hắt tâm linh.
If you're happy inside, you'll have a cheerful face, but if you're sad, you look crushed.
14 Lòng thông sáng đi tìm tri thức, miệng người ngu ăn nói điên rồ.
An insightful mind looks for knowledge, but stupid people feed on foolishness.
15 Lòng ưu sầu thấy ngày nào cũng ngày hoạn nạn; lòng vui mừng lúc nào cũng yến tiệc liên miên.
The life of poor people is hard, but if you stay cheerful, it's a continual feast.
16 Thà ít của mà kính sợ Chúa Hằng Hữu, hơn là có nhiều tài sản mà bối rối cặp theo.
It's better to respect the Lord and only have a little than to have plenty of money and the trouble that comes with it.
17 Thà một bát rau mà yêu thương nhau, hơn là ăn thịt bò với lòng ganh ghét.
Better a dinner of vegetables where there's love than eating meat with hatred.
18 Người nóng tính thường gây xung đột; người ôn hòa dàn xếp đôi bên.
Short-tempered people stir up trouble, but those slow to anger calm things down.
19 Đường người biếng nhác như có rào gai ngăn chặn, đường người ngay lành luôn quang đãng hanh thông.
The way of lazy people is overgrown with thorns, but the path of the good is an open highway.
20 Con khôn vui lòng cha; con ngu khinh dể mẹ.
A wise son makes his father happy, but a stupid man despises his mother.
21 Người dại dột cho u mê là hay; nhưng người khôn lúc nào cũng chọn đường ngay.
Stupidity makes people with no sense happy, but sensible people do what is right.
22 Kế hoạch thất bại, vì không có người tính kế; kế hoạch thành công, nhờ có mưu sĩ tài cao.
Plans fall apart without good advice, but with plenty of advisors they're successful.
23 Lời khéo đáp khiến lòng vui vẻ; lời đúng lúc quý giá biết bao!
A good answer makes people happy—it's great to say the right thing at the right moment!
Life's path for the wise leads upwards, so that they can avoid the grave below. (Sheol h7585)
25 Chúa Hằng Hữu phá nhà người kiêu ngạo, nhưng Ngài giữ vững ranh giới người góa bụa.
The Lord pulls down the house of the proud, but he protects the boundaries of the widow's property.
26 Chúa Hằng Hữu ghê tởm mưu gian ác, nhưng lời trong sạch được Chúa hài lòng.
The Lord hates the thoughts of the wicked, but he honors the words of the pure.
27 Người tham lợi đem rối rắm vào nhà, người khước từ hối lộ được sống an vui.
People greedy for ill-gotten gains make trouble for their families, but those who hate bribes will live.
28 Người công chính lựa câu đối đáp cách thận trọng; người gian tà thốt lời độc địa không đắn đo.
Good people think how best to answer questions, but stupid people say all kinds of evil things.
29 Chúa Hằng Hữu lánh xa người mưu ác, nhưng nghe người công chính cầu xin.
The Lord keeps his distance from the wicked, but he hears the prayers of the good.
30 Mắt thấy cảnh đẹp khiến lòng vui vẻ; tai nghe tin lành xương cốt nở nang.
Bright eyes make you happy, and good news makes you feel good.
31 Ai chịu nghe phê bình xây dựng, sẽ ở giữa đám người khôn ngoan.
If you pay attention to positive advice you'll be one of the wise.
32 Ai khước từ khuyên răn, ghét chính linh hồn mình; người nghe lời sửa dạy sẽ trở nên thông sáng.
If you ignore instruction you have no self-esteem, but if you listen to correction you gain understanding.
33 Kính sợ Chúa Hằng Hữu thật là khôn ngoan, đức tính khiêm nhu mang lại vinh dự.
Respect for the Lord teaches wisdom; humility goes before honor.
