Пәнд-несиһәтләр 1
1 Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
The proverbs of Solomon, son of David, King of Israel:
2 Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
For the knowledge of wisdom and correction, for discerning the sayings of intelligence;
3 саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
For receiving the correction of prudence, righteousness and justice, and equity;
4 Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
For giving To the simple shrewdness, To the young man, knowledge and discretion.
5 буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
A wise man, will hear, and will increase learning, and a, discreet man, wise counsels, will acquire,
6 шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
By gaining discernment of proverb, and satire, the words of the wise, and their dark sayings.
7 Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
The reverence of Yahweh, is the beginning of knowledge, Wisdom and correction, the foolish have despised.
8 И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
Hear, my son, the correction of thy father, and do not reject the instruction of thy mother;
9 чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
For, a wreath of beauty, shall they be to thy head, and chains of ornament, to thy neck.
10 И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
My son, if sinners entice thee, do not consent.
11 Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
If they say—Come with us, —Let us lie in wait for blood, Let us watch in secret for him who is needlessly innocent;
Let us engulf them, like hades, alive, While in health, like them who are going down to the pit; (Sheol h7585)
13 Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
All costly substance, shall we find, We shall fill our houses with spoil;
14 Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
Thy lot, shalt thou cast into our midst, One purse, shall there be, for us all.
15 И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
My son, do not walk in the way with them, Withhold thy foot from their path.
16 Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
For, their feet, to mischief, do run, and haste to the shedding of blood.
17 Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
Surely, in vain, is spread the net, in the sight of aught that hath wings!
18 Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
Yet, they, for their own blood, lie in wait, They watch in secret for their own life.
19 Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
Such are the ways of every one that graspeth with greed, The life of the owners thereof, it taketh away!
20 [Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
Wisdom, in the open place, soundeth forth, in the broadways, she raiseth her voice;
21 Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
At the head of bustling streets, she crieth aloud, —at the openings of the gates in the city—her sayings, she doth utter: —
22 И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and, scoffers, in scoffing, delight them? and, dullards, hate knowledge?
23 Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
Will ye turn, at my reproof? Lo! I will pour out to you my spirit, I will make known my words to you.
24 Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
Because I called, and ye refused, I stretched out my hand, and no one regarded;
25 Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
But ye dismissed all my counsel, and, to my rebuke, would not yield,
26 Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
I also, at your calamity, will laugh, I will mock, when cometh your dread;
27 Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
When cometh as a crashing your dread, and, your calamity, as a storm-wind, overtaketh, when there come upon you, distress and anguish.
28 У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
Then, will they call me, but I will not answer, they will seek me diligently, but shall not find me.
29 Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
Because they hated knowledge, and, the reverence of Yahweh, did not choose;
30 Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
Consented not to my counsel, disdained all my rebuke,
31 Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and, with their own counsels, be filled.
32 Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
For, the turning away of the simple, will slay them, —and, the carelessness of dullards, will destroy them.
33 Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
Whereas, he that hearkeneth unto me, shall dwell safely, and be at rest, without dread of misfortune.
