Mga Kawikaan 3
1 Anak ko, huwag mong kalimutan ang aking kautusan; kundi ingatan ng iyong puso ang aking mga utos:
Hijo mío, no te olvides de mi ley; guarda en tu corazón mis preceptos,
2 Sapagka't karamihan ng mga araw, at mga taon ng buhay, at kapayapaan, ay madadagdag sa iyo.
porque te darán longevidad, (felices) años de vida y prosperidad.
3 Huwag kang pabayaan ng kaawaan at katotohanan: itali mo sa palibot ng iyong leeg; ikintal mo sa iyong puso:
¡Que nunca la misericordia y la verdad se aparten de ti! Átalas a tu cuello, escríbelas en la tabla de tu corazón.
4 Sa gayo'y makakasumpong ka ng lingap at mabuting kaunawaan, sa paningin ng Dios at ng tao.
Así hallarás gracia y verdadera sabiduría a los ojos de Dios y a los ojos de los hombres.
5 Tumiwala ka sa Panginoon ng buong puso mo, at huwag kang manalig sa iyong sariling kaunawaan:
Confía en el Señor con todo tu corazón y no te apoyes en tu propia inteligencia.
6 Kilalanin mo siya sa lahat ng iyong mga lakad, at kaniyang ituturo ang iyong mga landas.
En todas tus empresas piensa en Él, y Él dirigirá tus caminos.
7 Huwag kang magpakapantas sa iyong sariling mga mata; matakot ka sa Panginoon, at humiwalay ka sa kasamaan:
No te creas sabio a tus ojos, teme a Dios, y huye del mal;
8 Magiging kagalingan sa iyong pusod, at utak sa iyong mga buto.
será medicina para tu cuerpo, y refrigerio para tus huesos.
9 Parangalin mo ang Panginoon ng iyong tinatangkilik, at ng mga unang bunga ng lahat mong ani:
Honra a Dios con tu hacienda, y con las primicias de todos tus frutos;
10 Sa gayo'y mapupuno ang iyong mga kamalig ng sagana, at ang iyong mga alilisan ay aapawan ng bagong alak.
con eso se llenará de abundancia tus graneros, y tus lagares rebosarán de mosto.
11 Anak ko, huwag mong hamakin ang parusa ng Panginoon; ni mayamot man sa kaniyang saway:
No deseches, hijo mío, la corrección de Yahvé, ni tengas aversión cuando Él te reprenda.
12 Sapagka't sinasaway ng Panginoon ang kaniyang iniibig: gaya ng ama sa anak na kaniyang kinaluluguran.
Pues Yahvé castiga a aquel a quien ama, como un padre al hijo en quien se complace.
13 Mapalad ang tao na nakakasumpong ng karunungan, at ang tao na nagtatamo ng kaunawaan.
¡Dichoso el hombre que halló la sabiduría, el varón que ha adquirido la inteligencia!
14 Sapagka't ang kalakal niya ay maigi kay sa kalakal na pilak, at ang pakinabang niyaon kay sa dalisay na ginto.
Mejor es su adquisición que la de la plata; y más preciosos que el oro son sus frutos.
15 Mahalaga nga kay sa mga rubi; at wala sa mga bagay na mananasa mo sa maihahalintulad sa kaniya,
Ella es más apreciable que las perlas; no hay cosa deseable que la iguale.
16 Karamihan ng mga araw ay nasa kanang kamay niya, sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
En su diestra (trae) larga vida, en su siniestra riquezas y honores.
17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kaligayahan, at lahat niyang mga landas ay kapayapaan.
Sus caminos son caminos deliciosos, y llenas de paz todas sus sendas.
18 Siya ay punong kahoy ng buhay sa mga nanghahawak sa kaniya: at mapalad ang bawa't isa na nangamamalagi sa kaniya.
Es árbol de vida para los que echan mano de ella, y dichoso el que la tiene asida.
19 Nilikha ng Panginoon ang lupa sa pamamagitan ng karunungan; itinatag niya ang langit sa pamamagitan ng kaunawaan.
Por la sabiduría fundó Dios la tierra, y por la inteligencia estableció los cielos;
20 Sa kaniyang kaalaman ay nabahagi ang mga kalaliman, at ang mga alapaap ay nagsipatak ng hamog.
por su ciencia fueron abiertos los abismos; y destilan las nubes rocío.
21 Anak ko, huwag silang mangahiwalay sa iyong mga mata; ingatan mo ang magaling na karunungan at ang kabaitan;
Hijo mío, no se aparten ellas de tus ojos; guarda la sabiduría y la prudencia;
22 Sa gayo'y magiging buhay sila sa iyong kaluluwa, at biyaya sa iyong leeg.
pues serán vida para tu alma y adorno para tu cuello.
23 Kung magkagayo'y lalakad ka ng iyong lakad na tiwasay, at ang iyong paa ay hindi matitisod.
Así seguirás confiado tu camino, y no vacilará tu pie.
24 Pagka ikaw ay nahihiga, hindi ka matatakot: Oo, ikaw ay mahihiga at ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
Te acostarás sin temor; y si te acuestas, tu sueño será dulce.
25 Huwag kang matakot ng biglang pagkatakot, ni sa pagkabuwal man ng masama, pagka dumarating:
No tendrás que temer repentinos espantos, ni los ataques de los impíos cuando te acometieren;
26 Sapagka't ang Panginoon ay magiging iyong pagtitiwala, at iingatan ang iyong paa sa pagkahuli.
porque Yahvé estará a tu lado, y preservará tu pie de quedar preso.
27 Huwag mong ikait ang mabuti sa kinauukulan, pagka nasa kapangyarihan ng iyong kamay na ito'y gawin.
No niegues un beneficio al necesitado cuando esté a tu alcance el hacerlo.
28 Huwag mong sabihin sa iyong kapuwa, Yumaon ka, at bumalik uli, at bukas ay magbibigay ako; pagka ikaw ay mayroon.
No digas a tu prójimo: “Vete y vuelve, mañana te daré”, estando en tu poder el (atenderlo).
29 Huwag kang kumatha ng kasamaan laban sa iyong kapuwa, na palibhasa't tumatahang tiwasay sa siping mo.
No maquines ningún mal contra tu prójimo mientras él vive tranquilamente contigo.
30 Huwag kang makipagusapin sa kanino man ng walang kadahilanan, kung hindi siya gumawa ng kasamaan sa iyo.
Jamás pleitees con nadie sin motivo, si no te ha hecho mal.
31 Huwag kang managhili sa taong marahas, at huwag kang pumili ng anoman sa kaniyang mga lakad.
No envidies al hombre violento, ni sigas sus senderos.
32 Sapagka't ang suwail ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang kaniyang payo ay kasama ng matuwid.
Porque Yahvé detesta al perverso, pero tiene trato íntimo con los justos.
33 Ang sumpa ng Panginoon ay nasa bahay ng masama; nguni't pinagpapala niya ang tahanan ng matuwid.
Sobre la casa del malvado pesa la maldición de Yahvé, el cual bendice la morada del justo.
34 Tunay na kaniyang dinuduwahagi ang mga mangduduwahagi, nguni't binibigyan niya ng biyaya ang mababa.
Se burla de los burladores, y da su gracia a los humildes.
35 Ang pantas ay magmamana ng kaluwalhatian; nguni't kahihiyan ay magiging ganti sa mga mangmang.
La gloria es la herencia de los sabios, en tanto que los necios se acarrean ignominia.
