Marko 6
1 Yesu aliondoka hapo akaenda katika kijiji chake, akifuatwa na wanafunzi wake.
Basa ma, Yesus no mana tungga nara baliꞌ risiꞌ Eni kambo Nasaret na.
2 Siku ya Sabato ilipofika, alianza kufundisha katika sunagogi. Wengi waliomsikia walishangaa, wakasema, “Je, ameyapata wapi mambo haya? Ni hekima gani hii aliyopewa? Tena, anatendaje maajabu haya anayoyafanya?
Basa ma, nandaa no atahori Yahudi fai hule-oꞌe na, Yesus nisiꞌ ume hule-oꞌe, de nanori. Faiꞌ naa atahori naeꞌ reu hule-oꞌe. Rena nenori na, ara titindindii, de rae, “Atahori ia mahine na dei! Eni o naꞌena koasa! Saa de Ana tao taꞌo naa?
3 Je, huyu si yule seremala mwana wa Maria, na ndugu yao kina Yakobo, Yose, Yuda na Simoni; Je, dada zake si wanaishi papa hapa kwetu?” Basi, wakawa na mashaka naye.
Eni akaꞌ a tukan hau. Hita tahine mama na Maria; no odꞌi nara, Yakobis, Yoses, Yudꞌas ma Simon. Eni ma fetoꞌ boe. Hita kamboꞌ esa na!” Naa de, rala nara mera ma nda nau rena E sa.
4 Yesu akawaambia, “Nabii hakosi heshima isipokuwa katika nchi yake, kwa jamaa zake na nyumbani mwake.”
Te Yesus nafadꞌe nae, “Memaꞌ tebꞌe! Sia kamboꞌ laen, atahori fee hadat neu Lamatualain dedenu na lenaꞌ sia sira kambo na.”
5 Hakuweza kutenda miujiza hapo, ila aliwawekea mikono wagonjwa wachache, akawaponya.
Te atahori naa ra rala manggatee na seli, de nda nau ramahere Yesus sa. Naa de, Ana titindindii ma nda pake koasa na sia naa sa. Ana naꞌahahaiꞌ akaꞌ a atahori esa-ruaꞌ a.
6 Alishangaa sana kwa sababu ya kutoamini kwao. Kisha Yesu alivitembelea vijiji vya pale karibu akiwafundisha watu.
Basa ma, Yesus laoꞌ ndule kambo mana dekaꞌ ra, fo nanori Lamatualain hihii-nanau na.
7 Aliwaita wale wanafunzi kumi na wawili, akaanza kuwatuma wawiliwawili. Aliwapa uwezo wa kuwatoa pepo wachafu,
Ana noꞌe mana tungga nara sanahulu rua de denu se laoꞌ rua-ruaꞌ reu bengga Lamatualain Hara-lii Malole na. Ana o fee se koasa fo oi nitu ra.
8 na kuwaamuru, “Msichukue chochote mnapokwenda isipokuwa fimbo tu. Msichukue mkate, wala mkoba, wala fedha kibindoni.
Ana parenda se nae, “Afiꞌ mendi nae-nae sia dalaꞌ a. Onaꞌ mendi lepa-ngges, doiꞌ ma kapiꞌ. Pake a buas, laopei, ma mendi teteas.
9 Vaeni viatu lakini msivae kanzu mbili.”
10 Tena aliwaambia, “Popote mtakapokaribishwa nyumbani, kaeni humo mpaka mtakapoondoka mahali hapo.
Mete ma atahori simbo hei sia ume na, hei musi leo sia naa losa hei lao.
11 Mahali popote ambapo watu watakataa kuwakaribisheni au kuwasikiliza, ondokeni hapo na kuyakung'uta mavumbi miguuni mwenu kama onyo kwao.”
Te mete ma losa mamanaꞌ esa, atahori naa ra nda simbo sa, ma nda rena hei sa, lao hela naa. Boe ma mifadꞌe se mae, “Hei nda nau rena sa, de lemba-misaa ao mara!”
12 Basi, wakaondoka, wakahubiri watu watubu.
Basa ma, reu bengga Hara-lii Maloleꞌ a, neu atahori ra rae, ara musi doaꞌ tao salaꞌ.
13 Waliwafukuza pepo wengi wabaya; wakawapaka mafuta wagonjwa wengi, wakawaponya.
Mana tungga nara o oi nitu ra, ma tao mina neu atahori hedꞌis langga nara, de raꞌahahai se.
14 Basi, mfalme Herode alisikia juu ya hayo yote, maana sifa za Yesu zilienea kila mahali. Baadhi ya watu walikuwa wakisema, “Yohane Mbatizaji amefufuka kutoka wafu, ndiyo maana nguvu za miujiza zinafanya kazi ndani yake.”
Leleꞌ naa, atahori rahine Yesus sia bee-bꞌee. Dudꞌuit koasa na, Mane Herodes o rena boe. Hambu atahori rae, “Yohanis Mana Sarani a, nasodꞌa baliꞌ sia Yesus ao na! Naa de, Ana tao mana dadꞌi naa ra.”
15 Wengine walisema, “Mtu huyu ni Eliya.” Wengine walisema, “Huyu ni nabii kama mmojawapo wa manabii wa kale.”
Te atahori ruma rae, “Hokoꞌ! Yesus ia, Elia nasodꞌa baliꞌ sia ao na. Do Lamatualain mana dui-bꞌengga nara ruma mia doo na neu.”
16 Lakini Herode alipopata habari hizi alisema, “Huyu ni Yohane! Nilimkata kichwa, lakini amefufuka.”
Mane Herodes rena ara olaꞌ taꞌo naa boe, nataa nae, “Ia, Yohanis Mana Sarani fo au denu nggero rala langga na. Ia naa nasodꞌa baliꞌ ena!”
17 Hapo awali Herode mwenyewe alikuwa ameamuru Yohane atiwe nguvuni, akamfunga gerezani. Herode alifanya hivyo kwa sababu ya Herodia ambaye Herode alimwoa ingawaje alikuwa mke wa Filipo, ndugu yake.
Mane Herodes denu taꞌo naa, huu nadꞌedꞌea no Yohanis. Dudꞌui naa taꞌo ia: Mane Herodes nae sao nala odꞌi na Filipus sao na, nara na Herodias. Te huu Filipus no Herodias nda feꞌe mahelaꞌ sa. Naa de, Yohanis ai nasafafali nae, “Papa Maneꞌ afiꞌ sao mala odꞌi ma sao na. Te sala no hita adat Yahudi na!” Te onaꞌ o Herodes sao nala e. Basa ma, ana denu humu Yohanis de tao bui rala neu.
18 Yohane alikuwa amemwambia Herode, “Si halali kwako kumchukua mke wa ndugu yako.”
19 Basi Herodia alimchukia sana Yohane, akataka kumwua, asiweze.
Yohanis ai nasafafali, naa de inaꞌ a nambedꞌa ralaꞌ ma nae tao nisa e. Te nda feꞌe kaꞌe nala sa, huu Herodes tao e sia bui rala,
20 Herode alimwogopa Yohane kwa maana alijua kwamba yeye ni mtu mwema na mtakatifu, na hivyo akamlinda. Herode alipenda kumsikiliza Yohane, ingawaje baada ya kumsikiliza, alifadhaika sana.
ma denu soldꞌadꞌu ra ranea rahereꞌ e. Memaꞌ Herodes hia Yohanis, ma nahine nae eni Lamatualain dedenu na. Eni o atahori maloleꞌ. Herodes hii rena Yohanis oꞌola na, te lao-lao esa naa, ana rasa nda malole saꞌ boe.
21 Ikapatikana nafasi, wakati wa sikukuu ya kuzaliwa kwake Herode. Herode aliwafanyia karamu wazee wa baraza lake, majemadari na viongozi wa Galilaya.
Faiꞌ esa, ina Herodias kaꞌe nala fo balas rala mera na. Faiꞌ naa, ara tao Mane Herodes fai bobꞌonggi na. Roꞌe malangga ra rema boe. Mana nemaꞌ ra, mana parenda ra, malangga soldꞌadꞌu ra, ro lasi adat Galilea raꞌ.
22 Basi, binti yake Herodia aliingia, akacheza, akawafurahisha sana Herode na wageni wake. Mfalme akamwambia huyo msichana, “Niombe chochote utakacho, nami nitakupa.”
Sia fefetas naa taladꞌa na, ina Herodias ana feto na lendo. Lelendo na, meulau na seli, tao namahoꞌo Herodes no fuiꞌ ra. Herodes noꞌe nala e, de nafadꞌe nae, “Mae moꞌe saa na, mufadꞌe leo! Te au fee.
23 Tena akamwapia, “Chochote utakachoniomba, nitakupa: hata ikiwa ni nusu ya ufalme wangu.”
Mae moꞌe banggi rua nusaꞌ ia o, au fee. Au sumba endiꞌ Lamatualain nara Na!”
24 Hapo huyo msichana akatoka, akamwuliza mama yake, “Niombe nini?” Naye akamjibu, “Kichwa cha Yohane mbatizaji.”
Basa naa, ana feto naa neu natane mama na nae, “Mama! Au oꞌe saa sia papa?” Mama na nataa nae, “Naaa! Moꞌe Yohanis langga na.”
25 Msichana akamrudia mfalme mbio akamwomba, “Nataka unipe sasa hivi katika sinia kichwa cha Yohane mbatizaji.”
Ana feto na, neu de nae, “Papa! Au oꞌe Yohanis langga na, tao sia dulang rala, fo mendi fee au oras ia!”
26 Mfalme akahuzunika sana, lakini kwa sababu ya kiapo chake, na kwa ajili ya wale wageni wake karamuni, hakutaka kumkatalia.
Mane Herodes rena ma fale rala na. Ana nda bisa lea baliꞌ susumba na sa, huu atahori rena ena.
27 Basi, mfalme akamwamuru askari kukileta kichwa cha Yohane. Askari akaenda, akamkata kichwa Yohane mle gerezani,
De ana parenda malangga soldꞌadꞌu a neu nggero Yohanis langga na mia bui rala.
28 akakileta katika sinia, akampa msichana naye msichana akampa mama yake.
Ara nggero rala Yohanis langga na, ma tao neu dulang rala, de fee neu ana fetoꞌ naa. Simbo nala dulang boe, ana oꞌo nendi fee neu mama na.
29 Wanafunzi wa Yohane walipopata habari, walikwenda wakachukua mwili wake, wakauzika kaburini.
Yohanis mana tungga nara rena boe ma, reu oꞌo rendi ao sisi na, de raꞌoi e. Baꞌu naa, Yohanis mamate na, dudꞌuit na.
30 Wale mitume walirudi, wakakusanyika mbele ya Yesu wakamwarifu yote waliyotenda na kufundisha.
Lao esa, mana tungga naa ra baliꞌ reu ro Yesus. Rafadꞌe saa fo sira tao ma ranori.
31 Alisema hivyo kwa kuwa kulikuwa na watu wengi mno walikuwa wanafika hapo na kuondoka hata Yesu na wanafunzi wake hawakuweza kupata nafasi ya kula chakula. Basi, Yesu akawaambia, “Twendeni peke yetu mahali pa faragha kula chakula, mkapumzike kidogo.”
Leleꞌ naa, atahori naeꞌ reu-rema sangga Yesus. Naa de, Ana no mana tungga nara nda raa rala sa. De nafadꞌe se nae, “Ima teu sangga mamana rouꞌ, fo hita hahae tala mbei dei.”
32 Basi, Wakaondoka peke yao kwa mashua, wakaenda mahali pa faragha.
De basa se risiꞌ ofaꞌ rala, reu sangga mamana rouꞌ.
33 Lakini watu wengi waliwaona wakienda, wakawatambua. Hivyo wengi wakatoka katika kila mji, wakakimbilia huko Yesu na wanafunzi wake walikokuwa wanakwenda, wakawatangulia kufika.
Te atahori naeꞌ naa ra rita Yesus se ofa na, de reu tungga dano a suu na. Ara lao hela kamboꞌ tungga dala madꞌaꞌ ata, de losa raꞌahuluꞌ Yesus se.
34 Waliposhuka pwani, Yesu aliona umati mkubwa wa watu, akawahurumia, kwa sababu walikuwa kama kondoo wasio na mchungaji. Akaanza kuwafundisha mambo mengi.
Yesus onda mia ofaꞌ, nita atahori naeꞌ rahani Eni ena. Ana tudꞌa kasian se, huu sira nda ritaꞌ rae tao saa saꞌ boe, onaꞌ bibꞌi lombo nda raꞌena manatadꞌa sa. De nanori se Lamatualain hihii-nanau na
35 Saa za mchana zilikwisha pita. Basi, wanafunzi wakamwendea Yesu, wakamwambia, “Hapa ni nyikani, na sasa kunakuchwa.
mia fefetun losa bobꞌoꞌ. Mana tungga nara rafadꞌe rae, “Papa! Malole lenaꞌ denu atahori ia ra reu hasa nanaat sia kambo mana deka ia ra. Bꞌobꞌoꞌ ena te nanaat nese.”
36 Afadhali uwaage watu waende mashambani na katika vijiji vya jirani, wanunue chakula.”
37 Lakini Yesu akawaambia, “Wapeni ninyi chakula.” Nao wakamwuliza, “Je, twende kununua mikate kwa fedha dinari mia mbili, na kuwapa chakula?”
Yesus nataa nae “Afiꞌ! Hei fee se nanaat.” Te ratane baliꞌ rae, “Awe! Mete ma hai mihao atahori ia ra, hai musi pake doiꞌ nae na seli. Baꞌu atahori sa nggadi na fula falu! Mabꞌee hai hambu doiꞌ baꞌu naa?”
38 Yesu akawauliza, “Mnayo mikate mingapi? Nendeni mkatazame.” Walipokwisha tazama, wakamwambia, “Kuna mikate mitano na samaki wawili.”
Te Yesus nataa nae, “Mitane se mae, mendi lepa-ngges boe.” Reu ratane, de baliꞌ rafadꞌe rae, “Hambu roti bueꞌ lima, no uꞌu rua.”
39 Basi, Yesu akawaamuru wanafunzi wawaketishe watu wote makundimakundi penye nyasi.
Basa ma Yesus denu basa atahori naa ra endoꞌ raꞌabꞌubꞌue sia uru ata.
40 Nao wakaketi makundimakundi ya watu mia moja na ya watu hamsini.
Ara reu endoꞌ raꞌabꞌue. De hambu atahori natun-natun, ma ruma lima nulu-lima nulu.
41 Kisha Yesu akaitwaa ile mikate mitano na wale samaki wawili, akatazama juu mbinguni, akamshukuru Mungu, akaimega mikate, akawapa wanafunzi wake wawagawie watu. Na wale samaki wawili pia akawagawia wote.
Yesus haꞌi nala roti kalimaꞌ, ma uꞌu karuaꞌ ra. Ana oroꞌa noꞌe makasi mbali Lamatualain. Basa ma, Ana bibꞌibꞌi roti naa ra, de soro fee mana tungga nara, denu se reu banggi fee atahori ra. Uꞌu karuaꞌ ra o, banggi fee se boe.
42 Watu wote wakala, wakashiba.
Basa se raa raꞌabꞌeta.
43 Wakaokota mabaki ya mikate na samaki pia, wakajaza vikapu kumi na viwili.
Basa boe, mana tungga nara radꞌuru nanaa lenaꞌ ra, sofe boa sanahulu rua.
44 Nao waliokula hiyo mikate walikuwa wanaume elfu tano.
Mbeima sira atahori rifon lima. Naa akaꞌ a touꞌ mana naaꞌ ra. Nda feꞌe ingga inaꞌ ra ro anahikiꞌ ra sa.
45 Mara Yesu akawaamuru wanafunzi wake wapande mashua, wamtangulie kwenda Bethsaida, ng'ambo ya ziwa, wakati yeye anauaga umati wa watu.
Basa naa ma, Yesus denu mana tungga nara sae ofaꞌ raꞌahuluꞌ risiꞌ kambo Betsaida sia dano seriꞌ. Te Eni feꞌe nahati sia naa, fo denu atahori naa ra baliꞌ.
46 Baada ya kuwaaga watu alikwenda mlimani kusali.
Ara baliꞌ boe, Ana hene mbukuꞌ esa de hule-oꞌe.
47 Ilipokuwa jioni, mashua ilikuwa katikati ya ziwa, naye alikuwa peke yake katika nchi kavu.
Fai a hatuꞌ dei de Ana onda baliꞌ. Nita mana tungga nara ofa na losa dano a taladꞌa na. Ara sefe rae mate, huu ofaꞌ labꞌan anin. Deka manggarelo, Yesus tungga se. Ana laoꞌ sia oeꞌ ata. Sangga seli ofa a, ara rita E. Ara nggengger. De ratane rae, “He! Saa ia? Nitu, do?” Te Yesus olaꞌ nggero nae, “Afiꞌ mimitau! Ia Au.”
48 Basi, akawaona wanafunzi wake wakitaabika kwa kupiga makasia, maana upepo ulikuwa unawapinga. Karibu na mapambazuko, Yesu aliwaendea akitembea juu ya maji. Alitaka kuwapita.
49 Lakini walimwona akitembea juu ya maji, wakadhani ni mzimu, wakapiga yowe.
50 Maana wote walipomwona waliogopa sana. Mara Yesu akasema nao, “Tulieni, ni mimi. Msiogope!”
51 Kisha akapanda mashuani walimokuwa, na upepo ukatulia. Nao wakashangaa sana.
Ana hene ofaꞌ ata neu, ma anin naa naloeꞌ. Mana tungga nara titindindii.
52 maana hawakuwa bado wameelewa maana ya ile mikate. Akili zao zilikuwa bado zimepumbazika.
Sira feꞌe rita Yesus pake koasa na fo nahao atahori rifon lima lenaꞌ. Te nda feꞌe rahine tebꞌe-tebꞌeꞌ koasa na sa, huu sira rala nara manggateeꞌ.
53 Walivuka ziwa, wakafika nchi ya Genesareti, wakatia nanga.
Losa dano a seriꞌ boe, ara nafu mia nusa Genesaret dano suu na.
54 Walipotoka mashuani, mara watu wakamtambua Yesu.
Ara onda mia ofa a, atahori naeꞌ rita se. Rameli rae, “We! Yesus nema ena!”
55 Basi, kwa haraka wakazunguka katika nchi ile yote, wakaanza kuwachukua wagonjwa wamelala juu ya mikeka yao, wakawapeleka kila mahali waliposikia Yesu yupo.
Basa se relaꞌ reu rafadꞌe ndule kamboꞌ, de atahori ra oꞌo rendi atahori mamahedꞌiꞌ ra. Sadꞌi sira rena Yesus sia mamanaꞌ esa, ara nonggo-nonggo rendi atahori mamahedꞌiꞌ, de ralololi se sia rae loaꞌ. Ara dꞌua rae, “Sadꞌi atahori hedꞌis naa ra kois dai Yesus badꞌu Na suu na, sira hai reuꞌ ena.” Kois taꞌo naa, ma ara hai tuteꞌ a.
56 Kila mahali Yesu alipokwenda, vijijini, mijini, au mashambani, watu waliwaweka wagonjwa uwanjani, wakamsihi waguse walau pindo la vazi lake. Nao wote waliomgusa walipona.
