Mithali 1
1 Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
Ordtøke av Salomo, son til David, konge yver Israel.
2 Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
Av deim kann ein læra visdom og age og skyna vituge ord.
3 kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
Og få age so ein vert klok, rettferd og rett og rettvisa.
4 huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
Dei kann gjeva dei urøynde klokskap, ungdomen kunnskap og ettertanke -
5 wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
so den vise kann høyra og auka sin lærdom og den vituge verta rådklok.
6 kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
Dei gjev skyn på ordtak og myrke ord, ord frå dei vise og gåtorne deira.
7 Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
Otte for Herren er upphav til kunnskap, uvitingar vanvyrder visdom og age.
8 Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
Høyr etter, son min, når far din deg agar, og kasta’kje frå deg det mor di deg lærer!
9 Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
For det er ein yndeleg krans for ditt hovud, og kjedor kring halsen din.
10 Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
Son min, når syndarar lokkar deg, samtykk ikkje!
11 Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
Um dei segjer: «Kom med oss! Me vil lura etter blod, setja fella for den skuldlause utan grunn;
Me vil gløypa deim som helheimen livande, og heile som når dei fer i gravi; (Sheol h7585)
13 Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
Me vinna oss alle slag skattar, og fyller husi våre med rov;
14 Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
du skal få lutskifte saman med oss, alle skal me ha same pungen.» -
15 Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
Son min, gakk ikkje då på vegen med deim, haldt foten din burte frå deira stig!
16 kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
For føterne deira spring til vondt og er snøgge til å renna ut blod.
17 Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
Men fåfengt breier dei netet for augo på alle fuglar.
18 Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
Dei lurer på sitt eige blod og set eit garn for sitt eige liv.
19 Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
So gjeng det kvar som riv til seg med ran, det drep sin eigen herre.
20 Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
Vismøyi ropar på gata og lyfter si røyst på torgi.
21 kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
På gatehyrna preikar ho midt i ståket, i porthallar og kring i byen ho talar:
22 “Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
«Kor lenge vil de fåkunnige elska fåkunna, og kor lenge vil spottarar ha hug til spott, og dårar hata kunnskap?
23 Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
Snu dykk hit når eg refser! So skal åndi mi fløyma for dykk, og eg skal kunngjera dykk mine ord.
24 Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
Eg ropa og de vilde ikkje høyra, og ingen agta på at eg rette ut handi,
25 kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
De brydde dykk ei um all mi råd, og ansa ikkje mitt refsings ord,
26 mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
So skal eg då læ når de ulukka fær, eg skal spotta når det som de ræddast kjem,
27 wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
når det de ræddast kjem som eit uver, og uferdi dykkar fer hit som ein storm, når trengsla og naud kjem på dykk.
28 “Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
Då vil eg ikkje svara når de ropar på meg, dei skal naudleita etter meg, men ikkje finna meg.
29 Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
Av di dei hata kunnskap og forsmådde otte for Herren,
30 kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
ikkje lydde på mi råd, vanyrde all mi påminning,
31 watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
skal dei eta frukt av si åtferd og verta mette av sine råder.
32 Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
For einvisa drep dei einfaldne, og tryggleiken dårarne tyner.
33 Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
Men den bur trygt, som høyrer på meg, verna um ulukke-rædsla.»
