Mithali 3
1 Mwanangu, usisahau mafundisho yangu, bali zitunze amri zangu moyoni mwako,
Wuoda, kik wiyi wil kod puonjna to ket chikena osik e chunyi,
2 kwa kuwa zitakuongezea miaka mingi ya maisha yako na kukuletea mafanikio.
nimar gibiro miyo ngimani dhi maber midag higni mangʼeny kendo ibed gi kwe kod mwandu.
3 Usiache kamwe upendo na uaminifu vitengane nawe; vifunge shingoni mwako, viandike katika ubao wa moyo wako.
Kik iwe hera kod adiera weyi; twegi e ngʼuti, kendo ndikgi e chunyi maiye.
4 Ndipo utapata kibali na jina zuri mbele za Mungu na mwanadamu.
Eka iniyud ngʼwono kod nying maber e nyim Nyasaye kod dhano.
5 Mtumaini Bwana kwa moyo wako wote wala usizitegemee akili zako mwenyewe;
Gen kuom Jehova Nyasaye gi chunyi duto, kendo kik igen kuom ngʼeyoni iwuon;
6 katika njia zako zote mkiri yeye, naye atayanyoosha mapito yako.
ket yoreni duto kuome eka nomi yoregi oriere tir.
7 Usiwe mwenye hekima machoni pako mwenyewe; mche Bwana ukajiepushe na uovu.
Kik ibed mariek e pachi iwuon to luor Jehova Nyasaye eka inilo richo.
8 Hii itakuletea afya mwilini mwako, na mafuta kwenye mifupa yako.
Tim ma kamano nomi ringri bedo gi ngima kendo nobed chiemo ne chunyi.
9 Mheshimu Bwana kwa mali zako na kwa malimbuko ya mazao yako yote;
Mi Jehova Nyasaye duongʼ gi mwanduni kichiwone cham mabeyo ma ikayo e puotheni;
10 ndipo ghala zako zitakapojaa hadi kufurika, viriba vyako vitafurika kwa mvinyo mpya.
eka dechegi nopongʼ gi cham mogundho kendo agulnigi nopongʼ gi divai manyien maonge kama ikanoe.
11 Mwanangu, usiidharau adhabu ya Bwana na usichukie kukaripiwa naye,
Wuoda, kik icha kum mar Jehova Nyasaye kendo kik ingʼur kokweri kuom gik maricho;
12 kwa sababu Bwana huwaadibisha wale awapendao, kama vile baba afanyavyo kwa mwana apendezwaye naye.
nimar Jehova Nyasaye kumo jogo mohero mana kaka wuoro chiko wuode ma omorgo.
13 Heri mtu yule aonaye hekima, mtu yule apataye ufahamu,
En jahawi ngʼatno moyudo rieko, ngʼatno man-gi winjo,
14 kwa maana hekima ana faida kuliko fedha na mapato yake ni bora kuliko ya dhahabu safi.
nimar en gohala moloyo fedha kendo okelo gik mabeyo moloyo dhahabu.
15 Hekima ana thamani kuliko marijani; hakuna chochote unachokitamani kinachoweza kulinganishwa naye.
Ober moloyo kite ma nengogi tek; onge gimoro amora migombo ma dipim kode.
16 Maisha marefu yako katika mkono wake wa kuume; katika mkono wake wa kushoto kuna utajiri na heshima.
Ngima kuom ndalo mangʼeny ni e lwete korachwich; to e lwete koracham nitiere mwandu kod duongʼ.
17 Njia zake zinapendeza, mapito yake yote ni amani.
Yorene gin yore mag mor kendo yorene duto gin mag kwe.
18 Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomkumbatia; wale wamshikao watabarikiwa.
En yadh ngima ne jogo morwake; jogo mopadore kuome biro yudo gweth.
19 Kwa hekima Bwana aliiweka misingi ya dunia, kwa ufahamu aliziweka mbingu mahali pake;
Kuom rieko Jehova Nyasaye nochweyo mise mar piny kendo noketo polo kama entie kuom lony mare;
20 kwa maarifa yake vilindi viligawanywa, nayo mawingu yanadondosha umande.
kuom ngʼeyo mare ema nopogogo aore gi nembe, kendo nomiyo boche polo okelo thoo.
21 Mwanangu, hifadhi maamuzi mema na busara, usiache vitoke machoni pako;
Wuoda, rit ngʼado bura makare kod pogo tiend wach, kik iwe gilalni.
22 ndipo vitakapokuwa uzima nafsini mwako na pambo la neema shingoni mwako.
Ginibedni ngima maber, ka tigo maber mitweyo e ngʼuti.
23 Kisha utaenda katika njia yako salama, wala mguu wako hautajikwaa;
Eka ibiro dhi e yoreni gi kwe kendo tiendi ok nochwanyre;
24 ulalapo, hautaogopa; ulalapo usingizi wako utakuwa mtamu.
ka inindo, to ok inibed maluor, kendo ininind mayom nyaka piny ru.
25 Usiogope maafa ya ghafula au maangamizi yanayowapata waovu,
Kik ibed giluoro mar masira ma ditimreni apoya nono kata kethruok mamako jogo maricho,
26 kwa kuwa Bwana atakuwa tumaini lako na kuepusha mguu wako kunaswa katika mtego.
nimar Jehova Nyasaye ema nomi ibed jachir kendo norit tiendi mondo kik odonji e obadho.
27 Usizuie wema kwa wale wanaostahili ikiwa katika uwezo wako kutenda.
Kik iwe timo maber ni jogo mowinjorego, ka in kod nyalo mar timo kamano.
28 Usimwambie jirani yako, “Njoo baadaye, nitakupa kesho”: wakati wewe unacho kitu kile karibu nawe.
Ka inyalo konyo wadu kawuono, to kik iwachne niya, “Dogi iduog bangʼe kiny, eka akonyi.”
29 Usifanye hila ya kumdhuru jirani yako, ambaye anaishi karibu na wewe akikuamini.
Kik ichan hinyo jabathi, modak machiegni kodi gi kwe.
30 Usimshtaki mtu bila sababu, wakati hajakutenda dhara lolote.
Kik ihangne ngʼato wach maonge gima omiyo, kaonge gima rach mosetimoni.
31 Usimwonee wivu mtu mwenye jeuri wala kuchagua njia yake iwayo yote,
Kik nyiego maki gi ja-mahundu, kata wuotho e yore moro amora.
32 kwa kuwa Bwana humchukia mtu mpotovu, lakini siri yake iko kwa mwenye haki.
Nimar Jehova Nyasaye ger gi jaricho to ogeno joma kare.
33 Laana ya Bwana i juu ya nyumba ya mwovu, lakini yeye huibariki nyumba ya mwenye haki.
Kwongʼ mar Jehova Nyasaye ni e od jaricho, to ogwedho dala ngʼat makare.
34 Huwadhihaki wale wanaodhihaki, lakini huwapa neema wale wanyenyekevu.
Ojaro jojaro masungore to ochiwo ngʼwono ni joma obolore.
35 Wenye hekima hurithi heshima, bali huwaaibisha wapumbavu.
Joma riek yudo luor kaka girkeni to joma ofuwo enonyis wichkuotgi ayanga.
