Mithali 20
1 Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi; yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.
luxuriosa res vinum et tumultuosa ebrietas quicumque his delectatur non erit sapiens
2 Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba; yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.
sicut rugitus leonis ita terror regis qui provocat eum peccat in animam suam
3 Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi, bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.
honor est homini qui separat se a contentionibus omnes autem stulti miscentur contumeliis
4 Mvivu halimi kwa majira; kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama lakini hapati chochote.
propter frigus piger arare noluit mendicabit ergo aestate et non dabitur ei
5 Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina, lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.
sicut aqua profunda sic consilium in corde viri sed homo sapiens exhauriet illud
6 Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma, bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?
multi homines misericordes vocantur virum autem fidelem quis inveniet
7 Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama, wamebarikiwa watoto wake baada yake.
iustus qui ambulat in simplicitate sua beatos post se filios derelinquet
8 Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu, hupepeta ubaya wote kwa macho yake.
rex qui sedet in solio iudicii dissipat omne malum intuitu suo
9 Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi; mimi ni safi na sina dhambi?”
quis potest dicere mundum est cor meum purus sum a peccato
10 Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti, Bwana huchukia vyote viwili.
pondus et pondus mensura et mensura utrumque abominabile est apud Deum
11 Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake, kama tabia yake ni safi na adili.
ex studiis suis intellegitur puer si munda et si recta sint opera eius
12 Masikio yasikiayo na macho yaonayo, Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.
aurem audientem et oculum videntem Dominus fecit utrumque
13 Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini, uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.
noli diligere somnum ne te egestas opprimat aperi oculos tuos et saturare panibus
14 “Haifai, haifai!” asema mnunuzi, kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.
malum est malum est dicit omnis emptor et cum recesserit tunc gloriabitur
15 Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi, lakini midomo inenayo maarifa ni kito cha thamani kilicho adimu.
est aurum et multitudo gemmarum vas autem pretiosum labia scientiae
16 Chukua vazi la yule awekaye dhamana kwa ajili ya mgeni; lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo kwa ajili ya mwanamke mpotovu.
tolle vestimentum eius qui fideiussor extitit alieni et pro extraneis aufer pignus ab eo
17 Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu, bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.
suavis est homini panis mendacii et postea implebitur os eius calculo
18 Fanya mipango kwa kutafuta mashauri, ukipigana vita, tafuta maelekezo.
cogitationes consiliis roborantur et gubernaculis tractanda sunt bella
19 Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika, kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.
ei qui revelat mysteria et ambulat fraudulenter et dilatat labia sua ne commiscearis
20 Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake, taa yake itazimwa katika giza nene.
qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in mediis tenebris
21 Urithi upatikanao haraka mwanzoni, hautabarikiwa mwishoni.
hereditas ad quam festinatur in principio in novissimo benedictione carebit
22 Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!” Mngojee Bwana, naye atakuokoa.
ne dicas reddam malum expecta Dominum et liberabit te
23 Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu, nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.
abominatio est apud Deum pondus et pondus statera dolosa non est bona
24 Hatua za mtu huongozwa na Bwana. Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?
a Domino diriguntur gressus viri quis autem hominum intellegere potest viam suam
25 Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.
ruina est hominis devorare sanctos et post vota tractare
26 Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu, hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.
dissipat impios rex sapiens et curvat super eos fornicem
27 Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu, huchunguza utu wake wa ndani.
lucerna Domini spiraculum hominis quae investigat omnia secreta ventris
28 Upendo na uaminifu humweka mfalme salama, kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.
misericordia et veritas custodiunt regem et roboratur clementia thronus eius
29 Utukufu wa vijana ni nguvu zao, mvi ni fahari ya uzee.
exultatio iuvenum fortitudo eorum et dignitas senum canities
30 Mapigo na majeraha huusafisha ubaya, nayo michapo hutakasa utu wa ndani.
livor vulneris absterget mala et plagae in secretioribus ventris
