Mithali 16
1 Mipango ya moyoni ni ya mwanadamu, bali jibu la ulimi hutoka kwa Bwana.
hominis est animum praeparare et Dei gubernare linguam
2 Njia zote za mtu huonekana safi machoni pake mwenyewe, bali makusudi hupimwa na Bwana.
omnes viae hominum patent oculis eius spirituum ponderator est Dominus
3 Mkabidhi Bwana lolote ufanyalo, nayo mipango yako itafanikiwa.
revela Domino opera tua et dirigentur cogitationes tuae
4 Bwana hufanya kila kitu kwa kusudi lake mwenyewe; hata waovu kwa siku ya maangamizi.
universa propter semet ipsum operatus est Dominus impium quoque ad diem malum
5 Bwana huwachukia sana wote wenye kiburi cha moyo. Uwe na hakika kwa hili: Hawataepuka kuadhibiwa.
abominatio Domini omnis arrogans etiam si manus ad manum fuerit non erit innocens
6 Kwa upendo na uaminifu uovu huondolewa; kwa kumcha Bwana mtu hujiepusha na ubaya.
misericordia et veritate redimitur iniquitas et in timore Domini declinatur a malo
7 Njia za mtu zinapompendeza Bwana, huwafanya hata adui zake waishi naye kwa amani.
cum placuerint Domino viae hominis inimicos quoque eius convertet ad pacem
8 Afadhali kitu kidogo pamoja na haki kuliko mapato mengi pamoja na udhalimu.
melius est parum cum iustitia quam multi fructus cum iniquitate
9 Moyo wa mtu huifikiri njia yake, bali Bwana huelekeza hatua zake.
cor hominis disponet viam suam sed Domini est dirigere gressus eius
10 Midomo ya mfalme huzungumza kwa hekima ya kiungu, wala kinywa chake hakipotoshi haki.
divinatio in labiis regis in iudicio non errabit os eius
11 Vipimo na mizani za halali hutoka kwa Bwana; mawe yote ya kupimia yaliyo katika mfuko ameyafanya yeye.
pondus et statera iudicia Domini sunt et opera eius omnes lapides sacculi
12 Wafalme huchukia sana kutenda maovu, kwa maana kiti cha ufalme hufanywa imara kwa njia ya haki.
abominabiles regi qui agunt impie quoniam iustitia firmatur solium
13 Wafalme hufurahia midomo ya uaminifu; humthamini mtu asemaye kweli.
voluntas regum labia iusta qui recta loquitur diligetur
14 Ghadhabu ya mfalme ni mjumbe wa mauti, bali mtu mwenye hekima ataituliza.
indignatio regis nuntii mortis et vir sapiens placabit eam
15 Uso wa mfalme ungʼaapo, inamaanisha uhai; upendeleo wake ni kama wingu la mvua wakati wa vuli.
in hilaritate vultus regis vita et clementia eius quasi imber serotinus
16 Ni bora kiasi gani kupata hekima kuliko dhahabu, kuchagua ufahamu kuliko fedha!
posside sapientiam quia auro melior est et adquire prudentiam quia pretiosior est argento
17 Njia kuu ya wanyofu huepuka ubaya; yeye aichungaye njia yake, huchunga maisha yake.
semita iustorum declinat mala custos animae suae servat viam suam
18 Kiburi hutangulia maangamizi, roho ya majivuno hutangulia maanguko.
contritionem praecedit superbia et ante ruinam exaltatur spiritus
19 Ni afadhali kuwa mnyenyekevu katika roho miongoni mwa walioonewa kuliko kugawana nyara pamoja na wenye kiburi.
melius est humiliari cum mitibus quam dividere spolia cum superbis
20 Yeyote anayekubali mafundisho hustawi, tena amebarikiwa yeye anayemtumaini Bwana.
eruditus in verbo repperiet bona et qui in Domino sperat beatus est
21 Wenye hekima moyoni huitwa wenye ufahamu, na maneno ya kupendeza huchochea mafundisho.
qui sapiens corde est appellabitur prudens et qui dulcis eloquio maiora percipiet
22 Ufahamu ni chemchemi ya uzima kwa wale walio nao, bali upumbavu huleta adhabu kwa wapumbavu.
fons vitae eruditio possidentis doctrina stultorum fatuitas
23 Moyo wa mtu mwenye hekima huongoza kinywa chake, na midomo yake huchochea mafundisho.
cor sapientis erudiet os eius et labiis illius addet gratiam
24 Maneno ya kupendeza ni kama sega la asali, ni matamu kwa nafsi na uponyaji kwenye mifupa.
favus mellis verba conposita dulcedo animae et sanitas ossuum
25 Iko njia ionekanayo kuwa sawa kwa mtu, bali mwisho wake huelekeza mautini.
est via quae videtur homini recta et novissimum eius ducit ad mortem
26 Shauku ya mfanyakazi humhimiza kufanya kazi; njaa yake humsukuma aendelee.
anima laborantis laborat sibi quia conpulit eum os suum
27 Mtu mbaya kabisa hupanga mabaya, maneno yake ni kama moto uunguzao.
vir impius fodit malum et in labiis eius ignis ardescit
28 Mtu mpotovu huchochea ugomvi, nayo maongezi ya upuzi hutenganisha marafiki wa karibu.
homo perversus suscitat lites et verbosus separat principes
29 Mtu mkali humvuta jirani yake na kumwongoza katika mapito yale mabaya.
vir iniquus lactat amicum suum et ducit eum per viam non bonam
30 Yeye akonyezaye kwa jicho lake anapanga upotovu; naye akazaye midomo yake amenuia mabaya.
qui adtonitis oculis cogitat prava mordens labia sua perficit malum
31 Mvi ni taji ya utukufu; hupatikana kwa maisha ya uadilifu.
corona dignitatis senectus in viis iustitiae repperietur
32 Ni afadhali mtu mstahimilivu kuliko shujaa, mtu anayeitawala hasira yake kuliko yule autekaye mji.
melior est patiens viro forte et qui dominatur animo suo expugnatore urbium
33 Kura hupigwa kwa siri, lakini kila uamuzi wake hutoka kwa Bwana.
sortes mittuntur in sinu sed a Domino temperantur
