Proverbios 24

1 No tengas envidia de los hombres malos: ni desees estar con ellos.

۱ بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

2 Porque su corazón piensa en robar; e iniquidad hablan sus labios.

۲ زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

3 Con sabiduría se edificará la casa; y con prudencia se afirmará.

۳ خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

4 Y con ciencia las cámaras se henchirán de todas riquezas preciosas y hermosas.

۴ و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

5 El hombre sabio es fuerte; y el hombre entendido es valiente de fuerza.

۵ مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

6 Porque con industrias harás la guerra; y la salud está en la multitud de los consejeros.

۶ زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

7 Alta está para el insensato la sabiduría: en la puerta no abrirá su boca.

۷ حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

8 Al que piensa mal hacer, al tal, hombre de malos pensamientos le llamarán.

۸ هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

9 El mal pensamiento del insensato es pecado; y abominación a los hombres el burlador.

۹ فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

10 Si fueres flojo en el día de trabajo, tu fuerza será angosta.

۱۰ اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

11 ¿Detenerte has de escapar los que son tomados para la muerte, y los que son llevados al degolladero?

۱۱ آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

12 Si dijeres: Ciertamente no lo supimos: ¿el que pesa los corazones no lo entenderá? El que mira por tu alma él lo conocerá, el cual dará al hombre según sus obras.

۱۲ اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

13 Come, hijo mío, de la miel, porque es buena; y del panal dulce a tu paladar:

۱۳ ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

14 Tal será el conocimiento de la sabiduría a tu alma, si la hallares; y al fin tu esperanza no será cortada.

۱۴ همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

15 O! impío, no aseches a la tienda del justo: no saquees su acostadero:

۱۵ ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

16 Porque siete veces cae el justo, y se torna a levantar: mas los impíos caerán en el mal.

۱۶ زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

17 Cuando cayere tu enemigo, no te huelgues; y cuando tropezare, no se alegre tu corazón:

۱۷ چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

18 Porque Jehová no lo mire, y le desagrade; y aparte de sobre él su enojo.

۱۸ مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

19 No te entremetas con los malignos, ni tengas envidia de los impíos:

۱۹ خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

20 Porque para el malo no habrá buen fin; y la candela de los impíos será apagada.

۲۰ زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

21 Teme a Jehová, hijo mío, y al rey: no te entremetas con los inmutadores:

۲۱ ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

22 Porque su quebrantamiento se levantará de repente: ¿y el quebrantamiento de ambos quién lo comprenderá?

۲۲ زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

23 También estas cosas pertenecen a los sabios. Tener respeto a personas en el juicio, no es bueno.

۲۳ اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

24 El que dijere al malo, justo eres: los pueblos le maldecirán, y las naciones le detestarán:

۲۴ کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

25 Mas los que le reprenden, serán agradables; y sobre ellos vendrá bendición de bien.

۲۵ اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

26 Los labios serán besados, del que responde palabras rectas.

۲۶ آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

27 Apareja de fuera tu obra, y dispónela en tu heredad; y después edificarás tu casa.

۲۷ کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

28 No seas testigo sin causa contra tu prójimo; y no lisonjees con tus labios.

۲۸ بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

29 No digas: Como me hizo, así le haré: daré el pago al varón según su obra.

۲۹ و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

30 Pasé junto a la heredad del hombre perezoso, y junto a la viña del hombre falto de entendimiento.

۳۰ از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

31 Y he aquí que por toda ella habían ya crecido espinas, ortigas habían ya cubierto su superficie, y su cerca de piedra estaba ya destruida.

۳۱ و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

32 Y yo miré, y púse lo en mi corazón: lo ví, y recibí enseñanza.

۳۲ پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

33 Tomando un poco de sueño, cabeceando otro poco, poniendo mano sobre mano otro poco para volver a dormir:

۳۳ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

34 Vendrá como caminante, tu necesidad; y tu pobreza como hombre de escudo.

۳۴ پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.