Proverbios 23

1 Cuando te asentares a comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti:

۱ چون با حاکم به غذا خوردن نشینی، درآنچه پیش روی تو است تامل نما.

2 Y pon cuchillo a tu garganta, si tienes grande apetito.

۲ و اگر مرد اکول هستی کارد بر گلوی خودبگذار.

3 No codicies sus manjares delicados; porque es pan engañoso.

۳ به خوراکهای لطیف او حریص مباش، زیراکه غذای فریبنده است.

4 No trabajes para ser rico: déjate de tu cuidado.

۴ برای دولتمند شدن خود را زحمت مرسان واز عقل خود باز ایست.

5 ¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? porque hacerse han alas, como alas de águila; y volarán al cielo.

۵ آیا چشمان خود را بر آن خواهی دوخت که نیست می‌باشد؟ زیرا که دولت البته برای خودبالها می‌سازد، و مثل عقاب در آسمان می‌پرد.

6 No comas pan de hombre de mal ojo; ni codicies sus manjares.

۶ نان مرد تنگ نظر را مخور، و به جهت خوراکهای لطیف او حریص مباش.

7 Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Decirte ha, come, y bebe: mas su corazón no está contigo.

۷ زیرا چنانکه در دل خود فکر می‌کند خود اوهمچنان است. تو را می‌گوید: بخور و بنوش، امادلش با تو نیست.

8 ¿Comiste tu parte? vomitarlo has; y perdiste tus suaves palabras.

۸ لقمه‌ای را که خورده‌ای قی خواهی کرد، وسخنان شیرین خود را بر باد خواهی داد.

9 No hables en las orejas del insensato; porque menospreciará la prudencia de tus razones.

۹ به گوش احمق سخن مگو، زیرا حکمت کلامت را خوار خواهد شمرد.

10 No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos:

۱۰ حد قدیم را منتقل مساز، و به مزرعه یتیمان داخل مشو،

11 Porque el defensor de ellos es el Fuerte: el cual juzgará la causa de ellos contra ti.

۱۱ زیرا که ولی ایشان زورآور است، و با تو دردعوی ایشان مقاومت خواهد کرد.

12 Aplica al castigo tu corazón; y tus orejas a las hablas de sabiduría.

۱۲ دل خود را به ادب مایل گردان، و گوش خود را به کلام معرفت.

13 No detengas el castigo del muchacho; porque si le hirieres con vara, no morirá.

۱۳ از طفل خود تادیب را باز مدار که اگر او رابا چوب بزنی نخواهد مرد،

14 Tú le herirás con vara, y librarás su alma del infierno. (Sheol h7585)

۱۴ پس او را با چوب بزن، و جان او را از هاویه نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

15 Hijo mío, si sabio fuere tu corazón, también a mí se me alegrará el corazón.

۱۵ ‌ای پسر من اگر دل تو حکیم باشد، دل من (بلی دل ) من شادمان خواهد شد.

16 Mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.

۱۶ و گرده هایم وجد خواهد نمود، هنگامی که لبهای تو به راستی متکلم شود.

17 No tenga envidia de los pecadores tu corazón: antes persevera en el temor de Jehová todo tiempo:

۱۷ دل تو به جهت گناهکاران غیور نباشد، امابه جهت ترس خداوند تمامی روز غیور باش،

18 Porque ciertamente hay fin; y tu esperanza no será cortada.

۱۸ زیرا که البته آخرت هست، و امید تومنقطع نخواهد شد.

19 Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza al camino tu corazón.

۱۹ پس تو‌ای پسرم بشنو و حکیم باش، و دل خود را در طریق مستقیم گردان.

20 No estés con los bebedores de vino, ni con los comedores de carne:

۲۰ از زمره میگساران مباش، و از آنانی که بدنهای خود را تلف می‌کنند.

21 Porque el bebedor y el comilón empobrecerán; y el sueño hará vestir vestidos rotos.

۲۱ زیرا که میگسار و مسرف، فقیر می‌شود وصاحب خواب به خرقه‌ها ملبس خواهد شد.

22 Oye a tu padre, a aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.

۲۲ پدر خویش را که تو را تولید نمود گوش گیر، و مادر خود را چون پیر شود خوار مشمار.

23 Compra la verdad, y no la vendas: la sabiduría, el enseñamiento, y la inteligencia.

۲۳ راستی را بخر و آن را مفروش، و حکمت وادب و فهم را.

24 Alegrando se alegrará el padre del justo; y el que engendró sabio, se regocijará con él.

۲۴ پدر فرزند عادل به غایت شادمان می‌شود، و والد پسر حکیم از او مسرور خواهد گشت.

25 Alégrese tu padre y tu madre, y regocíjese la que te engendró.

۲۵ پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، ووالده تو مسرور خواهد گردید.

26 Dáme, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos:

۲۶ ‌ای پسرم دل خود را به من بده، و چشمان تو به راههای من شاد باشد،

27 Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.

۲۷ چونکه زن زانیه حفره‌ای عمیق است، و زن بیگانه چاه تنگ.

28 También ella, como robador, asecha; y multiplica entre los hombres los prevaricadores.

۲۸ او نیز مثل راهزن در کمین می‌باشد، وخیانتکاران را در میان مردم می‌افزاید.

29 ¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿para quién las quejas? ¿para quién las heridas de balde? ¿para quién los cardenales de los ojos?

۲۹ وای از آن کیست و شقاوت از آن که ونزاعها از آن کدام و زاری از آن کیست وجراحت های بی‌سبب از آن که و سرخی چشمان از آن کدام؟

30 Para los que se detienen junto al vino; para los que van buscando la mistura.

۳۰ آنانی را است که شرب مدام می‌نمایند، و برای چشیدن شراب ممزوج داخل می‌شوند.

31 No mires al vino como es bermejo, como resplandezca su color en el vaso, como se entra suavemente.

۳۱ به شراب نگاه مکن وقتی که سرخ‌فام است، حینی که حبابهای خود را در جام ظاهر می‌سازد، و به ملایمت فرو می‌رود.

32 A su fin morderá como serpiente; y como basilisco dará dolor.

۳۲ اما در آخر مثل مار خواهد گزید، و مانندافعی نیش خواهد زد.

33 Tus ojos mirarán las extrañas; y tu corazón hablará perversidades.

۳۳ چشمان تو چیزهای غریب را خواهد دید، و دل تو به چیزهای کج تنطق خواهد نمود،

34 Y serás como el que yace en medio de la mar; y como el que yace en cabo del mastelero.

۳۴ و مثل کسی‌که در میان دریا می‌خوابدخواهی شد، یا مانند کسی‌که بر سر دکل کشتی می‌خسبد،

35 Y dirás hiriéronme, mas no me dolió: azotáronme, mas no lo sentí: cuando despertaré, aun lo tornaré a buscar.

۳۵ و خواهی گفت: مرا زدند لیکن درد رااحساس نکردم، مرا زجر نمودند لیکن نفهمیدم. پس کی بیدار خواهم شد؟ همچنین معاودت می‌کنم و بار دیگر آن را می‌طلبم.