Proverbios 23
1 Cuando te sientes a comer con un ʼadón, Considera bien lo que está delante de ti,
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 Y pon cuchillo a tu garganta Si tienes gran apetito.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 No codicies sus manjares delicados, Porque son pan de engaño.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 No te afanes por hacer riquezas. Sé prudente y desiste.
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 Si les diriges una mirada, ya no están. Les salieron alas como un águila que vuela a los cielos.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 No comas pan con el avaro, Ni codicies sus manjares,
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 Porque como piensa en su corazón, así es. Come y bebe, te dirá, Pero su corazón no está contigo.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 Vomitarás el bocado que comiste Y perderás tus suaves palabras.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 No hables a oídos del insensato, Porque despreciará la prudencia de tus razones.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 No cambies de lugar el lindero antiguo, Ni entres en el campo de los huérfanos,
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 Porque su Redentor es fuerte, Y defenderá contra ti la causa de ellos.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Aplica tu corazón a la enseñanza, Y tus oídos a las palabras sabias.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 No retraigas la corrección al muchacho, Si lo castigas con vara, no morirá.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 Hijo mío, si tu corazón es sabio, También a mí se me alegrará el corazón,
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 Mi ser interno también se alegrará Cuando tus labios hablen cosas rectas.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 No tenga tu corazón envidia de los pecadores. Más bien, persevera en el temor a Yavé en todo tiempo.
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 Porque ciertamente hay un porvenir, Y tu esperanza no será frustrada.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Escucha tú, hijo mío, sé sabio, Y dirige tu corazón por el buen camino.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 No estés con los bebedores de vino, Ni con los comedores de carne,
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 Porque el ebrio y el glotón empobrecerán, Y el dormitar hará vestir harapos.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Escucha a tu padre que te engendró, Y no desprecies a tu madre cuando sea anciana.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Adquiere la verdad y no la vendas, También sabiduría, instrucción y entendimiento.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 El padre del justo se alegrará en gran manera. El que engendra un hijo sabio se gozará con él.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 Alégrense tu padre y tu madre, Y regocíjese la que te dio a luz.
26 Dame, hijo mío, tu corazón Y observen tus ojos mis caminos.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 Porque fosa profunda es la prostituta, Y pozo angosto la mujer extraña.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 También ella, como asaltante, acecha, Y entre los hombres multiplica a los traicioneros.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 ¿Para quién es el ay? ¿Para quién las tristezas? ¿Para quién las contiendas? ¿Para quién el quejido? ¿Para quién las heridas sin causa? ¿Para quién los ojos enrojecidos?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 Para el que se detiene en el vino, Para los que prueban licores mezclados.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 No mires al vino cuando rojea, Y lanza destellos en la copa, Porque se entra suavemente,
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 Pero al fin, muerde como una serpiente. Pica como una víbora.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Tus ojos mirarán cosas extrañas, Y tu corazón hablará cosas perversas.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 Serás como el que está acostado en alta mar, Como el que duerme en el palo de un velero,
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 Y dirás: Me golpearon y no me dolió, Me azotaron, pero no lo sentí. Cuando despierte, lo volveré a buscar.
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
