Proverbios 23
1 Cuando te sientes a comer con un ʼadón, Considera bien lo que está delante de ti,
Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
2 Y pon cuchillo a tu garganta Si tienes gran apetito.
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
3 No codicies sus manjares delicados, Porque son pan de engaño.
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
4 No te afanes por hacer riquezas. Sé prudente y desiste.
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
5 Si les diriges una mirada, ya no están. Les salieron alas como un águila que vuela a los cielos.
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
6 No comas pan con el avaro, Ni codicies sus manjares,
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
7 Porque como piensa en su corazón, así es. Come y bebe, te dirá, Pero su corazón no está contigo.
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 Vomitarás el bocado que comiste Y perderás tus suaves palabras.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 No hables a oídos del insensato, Porque despreciará la prudencia de tus razones.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
10 No cambies de lugar el lindero antiguo, Ni entres en el campo de los huérfanos,
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 Porque su Redentor es fuerte, Y defenderá contra ti la causa de ellos.
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
12 Aplica tu corazón a la enseñanza, Y tus oídos a las palabras sabias.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 No retraigas la corrección al muchacho, Si lo castigas con vara, no morirá.
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si tu corazón es sabio, También a mí se me alegrará el corazón,
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
16 Mi ser interno también se alegrará Cuando tus labios hablen cosas rectas.
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
17 No tenga tu corazón envidia de los pecadores. Más bien, persevera en el temor a Yavé en todo tiempo.
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
18 Porque ciertamente hay un porvenir, Y tu esperanza no será frustrada.
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
19 Escucha tú, hijo mío, sé sabio, Y dirige tu corazón por el buen camino.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
20 No estés con los bebedores de vino, Ni con los comedores de carne,
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
21 Porque el ebrio y el glotón empobrecerán, Y el dormitar hará vestir harapos.
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
22 Escucha a tu padre que te engendró, Y no desprecies a tu madre cuando sea anciana.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
23 Adquiere la verdad y no la vendas, También sabiduría, instrucción y entendimiento.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
24 El padre del justo se alegrará en gran manera. El que engendra un hijo sabio se gozará con él.
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
25 Alégrense tu padre y tu madre, Y regocíjese la que te dio a luz.
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 Dame, hijo mío, tu corazón Y observen tus ojos mis caminos.
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
27 Porque fosa profunda es la prostituta, Y pozo angosto la mujer extraña.
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 También ella, como asaltante, acecha, Y entre los hombres multiplica a los traicioneros.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
29 ¿Para quién es el ay? ¿Para quién las tristezas? ¿Para quién las contiendas? ¿Para quién el quejido? ¿Para quién las heridas sin causa? ¿Para quién los ojos enrojecidos?
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
30 Para el que se detiene en el vino, Para los que prueban licores mezclados.
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
31 No mires al vino cuando rojea, Y lanza destellos en la copa, Porque se entra suavemente,
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
32 Pero al fin, muerde como una serpiente. Pica como una víbora.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Tus ojos mirarán cosas extrañas, Y tu corazón hablará cosas perversas.
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
34 Serás como el que está acostado en alta mar, Como el que duerme en el palo de un velero,
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 Y dirás: Me golpearon y no me dolió, Me azotaron, pero no lo sentí. Cuando despierte, lo volveré a buscar.
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
