మథిః 10
1 అనన్తరం యీశు ర్ద్వాదశశిష్యాన్ ఆహూయామేధ్యభూతాన్ త్యాజయితుం సర్వ్వప్రకారరోగాన్ పీడాశ్చ శమయితుం తేభ్యః సామర్థ్యమదాత్|
He told [us] twelve disciples to come to him. Then he gave us the power/authority to expel evil spirits [that controlled people]. He also enabled [us] to heal all people who had diseases or who were sick.
2 తేషాం ద్వాదశప్రేష్యాణాం నామాన్యేతాని| ప్రథమం శిమోన్ యం పితరం వదన్తి, తతః పరం తస్య సహజ ఆన్ద్రియః, సివదియస్య పుత్రో యాకూబ్
[Here is a list of us] twelve [disciples whom he called] apostles ([which means ‘messengers’]): Simon, [to whom he gave the new name] Peter; Andrew, Peter’s [younger] brother; James, the son of Zebedee; John, the [younger] brother of James;
3 తస్య సహజో యోహన్; ఫిలిప్ బర్థలమయ్ థోమాః కరసంగ్రాహీ మథిః, ఆల్ఫేయపుత్రో యాకూబ్,
Philip; Bartholomew; Thomas; me, Matthew, the tax collector; James, the [son] of Alpheus; Thaddeus;
4 కినానీయః శిమోన్, య ఈష్కరియోతీయయిహూదాః ఖ్రీష్టం పరకరేఽర్పయత్|
Simon, a member of the party [that wanted to overthrow the Roman government; ] and Judas Iscariot (OR, Judas, the man from Kerioth [Town]), who [later] enabled [the Jewish leaders] to seize Jesus.
5 ఏతాన్ ద్వాదశశిష్యాన్ యీశుః ప్రేషయన్ ఇత్యాజ్ఞాపయత్, యూయమ్ అన్యదేశీయానాం పదవీం శేమిరోణీయానాం కిమపి నగరఞ్చ న ప్రవిశ్యే
When Jesus was [about to] send [us] twelve [apostles to tell his message to people in various places], he gave [us] these instructions: “Do not go where the non-Jews live [MTY] or into the towns [where the] Samaritans live, [because they hate you].
6 ఇస్రాయేల్గోత్రస్య హారితా యే యే మేషాస్తేషామేవ సమీపం యాత|
Instead, go to the people of Israel [SYN] who have [gone away from God like] sheep that have gotten lost [MET].
7 గత్వా గత్వా స్వర్గస్య రాజత్వం సవిధమభవత్, ఏతాం కథాం ప్రచారయత|
When you go [to them], proclaim to them that God [EUP/MTY] will soon begin to rule over people.
8 ఆమయగ్రస్తాన్ స్వస్థాన్ కురుత, కుష్ఠినః పరిష్కురుత, మృతలోకాన్ జీవయత, భూతాన్ త్యాజయత, వినా మూల్యం యూయమ్ అలభధ్వం వినైవ మూల్యం విశ్రాణయత|
Heal sick people, cause dead people to become alive, heal people who have leprosy, and cause demons to leave people [who are controlled by them] {[whom demons control]}. Do not charge money [for helping people, because God] did not charge you anything [for helping you].
9 కిన్తు స్వేషాం కటిబన్ధేషు స్వర్ణరూప్యతామ్రాణాం కిమపి న గృహ్లీత|
Do not take any money with you [MTY], nor a knapsack. Do not take an extra shirt, nor sandals [in addition to what you are wearing], nor a walking stick. Every worker deserves to get pay [from the people for whom he works], [so you deserve to receive food and a place to stay from the people to whom you go].
10 అన్యచ్చ యాత్రాయై చేలసమ్పుటం వా ద్వితీయవసనం వా పాదుకే వా యష్టిః, ఏతాన్ మా గృహ్లీత, యతః కార్య్యకృత్ భర్త్తుం యోగ్యో భవతి|
11 అపరం యూయం యత్ పురం యఞ్చ గ్రామం ప్రవిశథ, తత్ర యో జనో యోగ్యపాత్రం తమవగత్య యానకాలం యావత్ తత్ర తిష్ఠత|
In whatever town or village you enter, find out which person is worthy [that you should stay in his home]. And as you go into that house, [ask God to] bless the people [who live there] [MTY]. Stay in that home until you leave [that town or village].
12 యదా యూయం తద్గేహం ప్రవిశథ, తదా తమాశిషం వదత|
13 యది స యోగ్యపాత్రం భవతి, తర్హి తత్కల్యాణం తస్మై భవిష్యతి, నోచేత్ సాశీర్యుష్మభ్యమేవ భవిష్యతి|
If the people who live in [MTY] that house are worthy [of being blessed] {[God blessing them]}, [God] will bless them. If the people who live in that house are not worthy [of being blessed] {[of God blessing them]}, [God] will bless you [instead of blessing them].
14 కిన్తు యే జనా యుష్మాకమాతిథ్యం న విదధతి యుష్మాకం కథాఞ్చ న శృణ్వన్తి తేషాం గేహాత్ పురాద్వా ప్రస్థానకాలే స్వపదూలీః పాతయత|
If the people [who live in any house or town] do not welcome you [to their home or town], nor listen to your message, leave that house or town. And as you leave, shake off the dust from your feet. [By doing that, you will warn them that God will punish them for rejecting your message].
15 యుష్మానహం తథ్యం వచ్మి విచారదినే తత్పురస్య దశాతః సిదోమమోరాపురయోర్దశా సహ్యతరా భవిష్యతి|
Note this carefully: [At the time when God] judges [all people, he] will punish [the people who lived in] Sodom and Gomorrah [MTY], [the ancient cities which God destroyed because their people were extremely wicked]. But in any town where the people [MTY] refuse to hear your message, God will punish them even more severely.”
16 పశ్యత, వృకయూథమధ్యే మేషః యథావిస్తథా యుష్మాన ప్రహిణోమి, తస్మాద్ యూయమ్ అహిరివ సతర్కాః కపోతాఇవాహింసకా భవత|
“Take note: After I send you out, [you will be as defenseless] as sheep [MET] in the midst of [people who are as dangerous as] wolves. So you should wisely [stay away from such people, like you stay away from poisonous] snakes [SIM]. You should be as harmless as doves are [SIM].
17 నృభ్యః సావధానా భవత; యతస్తై ర్యూయం రాజసంసది సమర్పిష్యధ్వే తేషాం భజనగేహే ప్రహారిష్యధ్వే|
Also, be on guard against [our religious leaders]. They will arrest you and take you to the members of the religious councils [to put you on trial and punish you because you are my disciples]. You will be whipped {The local leaders will whip you} [in] their meeting places.
18 యూయం మన్నామహేతోః శాస్తృణాం రాజ్ఞాఞ్చ సమక్షం తానన్యదేశినశ్చాధి సాక్షిత్వార్థమానేష్యధ్వే|
[And] because [you teach] about me, you will be taken {[the religious leaders] will take you} to governors and kings [in order that they may put you on trial and punish you]. As a result, you will testify to those rulers and to [other] non-Jews [about what I have done].
19 కిన్త్విత్థం సమర్పితా యూయం కథం కిముత్తరం వక్ష్యథ తత్ర మా చిన్తయత, యతస్తదా యుష్మాభి ర్యద్ వక్తవ్యం తత్ తద్దణ్డే యుష్మన్మనః సు సముపస్థాస్యతి|
When [the religious leaders] arrest you, do not be worried about what you will say [to them], because at that very time [the] Holy Spirit will tell you the words that you should say.
20 యస్మాత్ తదా యో వక్ష్యతి స న యూయం కిన్తు యుష్మాకమన్తరస్థః పిత్రాత్మా|
It is not that you [will decide what to] say. Instead, you will say what the Spirit of your [heavenly] Father tells [you to say].
21 సహజః సహజం తాతః సుతఞ్చ మృతౌ సమర్పయిష్యతి, అపత్యాగి స్వస్వపిత్రో ర్విపక్షీభూయ తౌ ఘాతయిష్యన్తి|
[You will be taken] {[People who do not believe in me will] take you} to the authorities to be killed [because you believe in me. For example], people will betray their brothers, and fathers will betray their children. Children will rebel against their parents and cause [them] to be killed.
22 మన్నమహేతోః సర్వ్వే జనా యుష్మాన్ ఋతీయిష్యన్తే, కిన్తు యః శేషం యావద్ ధైర్య్యం ఘృత్వా స్థాస్యతి, స త్రాయిష్యతే|
Many people will hate you [because you believe in me]. Nevertheless, [many people] will keep on believing in me until they die. They are the people whom [God] will take to live with him.
23 తై ర్యదా యూయమేకపురే తాడిష్యధ్వే, తదా యూయమన్యపురం పలాయధ్వం యుష్మానహం తథ్యం వచ్మి యావన్మనుజసుతో నైతి తావద్ ఇస్రాయేల్దేశీయసర్వ్వనగరభ్రమణం సమాపయితుం న శక్ష్యథ|
When people in one town cause you to suffer, escape to another town [and tell the people there about me]. Note this: [I], the one who came down from heaven, will certainly return [to earth] before you have finished going from one town to another town throughout Israel [and telling people about me].
24 గురోః శిష్యో న మహాన్, ప్రభోర్దాసో న మహాన్|
A disciple should not [expect to be] greater than his teacher, and servants [are not] superior to their master.
25 యది శిష్యో నిజగురో ర్దాసశ్చ స్వప్రభోః సమానో భవతి తర్హి తద్ యథేష్టం| చేత్తైర్గృహపతిర్భూతరాజ ఉచ్యతే, తర్హి పరివారాః కిం తథా న వక్ష్యన్తే?
You do not [expect that] people will [treat] a disciple better than [they treat] his teacher, or that [they will treat] a servant [better than they treat] his master. [Similarly, because I am your teacher and master, you can expect that people will mistreat you, because they have mistreated me]. The most you can expect is that people [will treat you like they treat me. I am like] the ruler of a household [MET]. But people [have insulted me by] calling [me] Beelzebub, [the ruler of the demons]. So they [will] certainly [insult you more, you who are only like] members of my household [MET]!”
26 కిన్తు తేభ్యో యూయం మా బిభీత, యతో యన్న ప్రకాశిష్యతే, తాదృక్ ఛాదితం కిమపి నాస్తి, యచ్చ న వ్యఞ్చిష్యతే, తాదృగ్ గుప్తం కిమపి నాస్తి|
“Do not be afraid of [people who insult you and do evil things to you. God wants] everything that is unknown now to be revealed {[God wants you to] reveal everything [that is unknown now]}. [He does] not [want his truth] to remain hidden [MET] and kept secret [DOU].
27 యదహం యుష్మాన్ తమసి వచ్మి తద్ యుష్మాభిర్దీప్తౌ కథ్యతాం; కర్ణాభ్యాం యత్ శ్రూయతే తద్ గేహోపరి ప్రచార్య్యతాం|
[So, instead of being afraid], what I say to you [secretly as people do] at night [MTY], tell [publicly as people do] during the daytime [MTY]. What I [say to you privately as people do when they] whisper to you [MTY], proclaim publicly [MTY, DOU].
28 యే కాయం హన్తుం శక్నువన్తి నాత్మానం, తేభ్యో మా భైష్ట; యః కాయాత్మానౌ నిరయే నాశయితుం, శక్నోతి, తతో బిభీత| (Geenna g1067)
Do not be afraid of people who [are able to] kill your body [SYN] but are not able to destroy your soul. Instead, fear [God because] he is able to destroy both a [person’s] body and a [person’s] soul in hell. (Geenna g1067)
29 ద్వౌ చటకౌ కిమేకతామ్రముద్రయా న విక్రీయేతే? తథాపి యుష్మత్తాతానుమతిం వినా తేషామేకోపి భువి న పతతి|
[Think about the] sparrows. [They have so little value] that [you] can buy cares two of them for [only] one small coin [RHQ]. But when [any] sparrow falls to the ground [and dies] [LIT], [God], your [heavenly] Father, knows it, [because he cares about everything].
30 యుష్మచ్ఛిరసాం సర్వ్వకచా గణితాంః సన్తి|
[He cares about you, too]. He even knows how many hairs you have on your head!
31 అతో మా బిభీత, యూయం బహుచటకేభ్యో బహుమూల్యాః|
[God] values you much more than he values sparrows [LIT]. So, do not be afraid [of people who threaten to kill you]
32 యో మనుజసాక్షాన్మామఙ్గీకురుతే తమహం స్వర్గస్థతాతసాక్షాదఙ్గీకరిష్యే|
If people, [without being afraid, are willing to] tell others [that they are my disciples], I will acknowledge before my Father who is in heaven [that they are my disciples].
33 పృథ్వ్యామహం శాన్తిం దాతుమాగతఇతి మానుభవత, శాన్తిం దాతుం న కిన్త్వసిం|
But if they are afraid to say in front of others that they are my [disciples], I will tell my Father, who is in heaven, [that] they are not [my disciples].”
34 పితృమాతృశ్చశ్రూభిః సాకం సుతసుతాబధూ ర్విరోధయితుఞ్చాగతేస్మి|
“Do not think that I came to earth to cause [people] to live together harmoniously. The result of my coming is that [some of those who follow me] [MTY] will be killed.
35 తతః స్వస్వపరివారఏవ నృశత్రు ర్భవితా|
Because I came [to earth, people who do not believe in me] will oppose [those who do believe in me. For example], some sons will oppose their fathers, some daughters will oppose their mothers, and some daughters-in-law will oppose their mothers-in-law.
36 యః పితరి మాతరి వా మత్తోధికం ప్రీయతే, స న మదర్హః;
[This shows that sometimes] a person’s enemies will be members of his own household.
37 యశ్చ సుతే సుతాయాం వా మత్తోధికం ప్రీయతే, సేపి న మదర్హః|
People who love their fathers or mothers more than [they love] me are not worthy to [have a relationship with me]. And people who love their sons or daughters more than [they love] me are not worthy [to belong to] me.
38 యః స్వక్రుశం గృహ్లన్ మత్పశ్చాన్నైతి, సేపి న మదర్హః|
[People who are ready to execute a prisoner force him to] carry a cross [to the place where they will nail him to it] [MET]. Those who are not [willing to allow other people to hurt and disgrace them like that because of being my disciples] are not worthy to belong to me.
39 యః స్వప్రాణానవతి, స తాన్ హారయిష్యతే, యస్తు మత్కృతే స్వప్రాణాన్ హారయతి, స తానవతి|
People who [deny that they believe in me in order to escape being killed] will not live [with God eternally] [MET], but people who [confess that they believe in] me and, [as a result are] killed, will live [with God eternally] [MET].”
40 యో యుష్మాకమాతిథ్యం విదధాతి, స మమాతిథ్యం విదధాతి, యశ్చ మమాతిథ్యం విదధాతి, స మత్ప్రేరకస్యాతిథ్యం విదధాతి|
“[God considers that] everyone who welcomes you, welcomes me [SIM], and [he considers that] everyone who welcomes me welcomes [him], the one who sent me [SIM].
41 యో భవిష్యద్వాదీతి జ్ఞాత్వా తస్యాతిథ్యం విధత్తే, స భవిష్యద్వాదినః ఫలం లప్స్యతే, యశ్చ ధార్మ్మిక ఇతి విదిత్వా తస్యాతిథ్యం విధత్తే స ధార్మ్మికమానవస్య ఫలం ప్రాప్స్యతి|
Those who welcome [someone because] [MTY] [they know] that person is a prophet they will receive the [same] reward that prophets [receive from God. Likewise], those who welcome a person [because] [MTY] [they know] that person is righteous will receive the reward righteous people [receive from God].
42 యశ్చ కశ్చిత్ ఏతేషాం క్షుద్రనరాణామ్ యం కఞ్చనైకం శిష్య ఇతి విదిత్వా కంసైకం శీతలసలిలం తస్మై దత్తే, యుష్మానహం తథ్యం వదామి, స కేనాపి ప్రకారేణ ఫలేన న వఞ్చిష్యతే|
[Note this: ] people [see that you are thirsty] [MTY] [and] give you a drink of cold water because they know that [MTY] you are one of my disciples. [God] will certainly reward people who do that. [They might consider that what they did] is insignificant, [but God will consider it very significant]” [LIT].
