Provérbios 16

1 Do homem são as preparações do coração, mas do Senhor a resposta da boca.

پلانەکانی دڵ هی مرۆڤە، بەڵام وەڵامدانەوەی زمان لە یەزدانەوەیە.

2 Todos os caminhos do homem são limpos aos seus olhos, mas o Senhor pesa os espíritos.

هەموو ڕێگاکانی مرۆڤ لەبەرچاوی خۆی بێگەردن، بەڵام یەزدان پاڵنەرەکان هەڵدەسەنگێنێت.

3 Confia do Senhor as tuas obras, e teus pensamentos serão estabelecidos.

کارەکانت بە یەزدان بسپێرە، پلانەکانت جێگیر دەبێت.

4 O Senhor fez todas as coisas para si, para os seus próprios fins, e até ao ímpio para o dia do mal.

یەزدان بۆ مەبەستی خۆی هەموو شتێکی دروستکردووە، تەنانەت بەدکاریش بۆ ڕۆژی بەڵا.

5 Abominação é ao Senhor todo o altivo de coração: ainda que ele junte mão à mão, não será inocente

یەزدان قێزی لە هەموو دڵ بەفیزێکە، بێگومان سزادانی لەسەر تێناپەڕێت.

6 Pela misericórdia e pela fidelidade se expia a iniquidade, e pelo temor do Senhor os homens se desviam do mal.

بە خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی کەفارەت بۆ تاوان دەکرێت، بە لەخواترسیش دوورکەوتنەوە لە خراپە.

7 Sendo os caminhos do homem agradáveis ao Senhor, até a seus inimigos faz que tenham paz com ele.

ئەگەر ڕەفتاری مرۆڤ مایەی ڕەزامەندی یەزدان بێت، وا دەکات تەنانەت دوژمنەکانیشی لەگەڵیدا ئاشت ببنەوە.

8 Melhor é o pouco com justiça, do que a abundância de colheita com injustiça.

باشترە کەمت هەبێت بە ڕاستودروستییەوە لەوەی داهاتێکی زۆری بە ناڕەوا.

9 O coração do homem considera o seu caminho, mas o Senhor lhe dirige os passos.

دڵی مرۆڤ پلان بۆ ڕێگای خۆی دادەنێت، بەڵام یەزدان هەنگاوەکانی ئاراستە دەکات.

10 Adivinhação se acha nos lábios do rei: em juízo não prevaricará a sua boca.

قسەی پاشا وەک سروشە، دەبێ لە دادوەریدا دەمی ناپاکی نەکات.

11 O peso e a balança justa são do Senhor: obra sua são todos os pesos da bolsa.

قەپان و تەرازووی دادپەروەر لە یەزدانەوەیە، هەموو کێشێکی ناو کیسە کاری ئەوە.

12 Abominação é para os reis obrarem impiedade, porque com justiça se estabelece o trono.

قێزی پاشایان لە خراپەکردنە، چونکە بە ڕاستودروستی تەخت دەچەسپێت.

13 Os lábios de justiça são o contentamento dos reis, e eles amarão ao que fala coisas retas.

ڕەزامەندی پاشایان لێوی ڕاستودروستە، کەسی ڕاستگۆیان خۆشدەوێت.

14 O furor do rei é como uns mensageiros da morte, mas o homem sábio o apaziguará.

تووڕەیی پاشا وەک فریشتەی مەرگە، بەڵام کەسی دانا هێمنی دەکاتەوە.

15 Na luz do rosto do rei está a vida, e a sua benevolência é como a nuvem da chuva serodia.

ڕووناکی ڕووی پاشا ژیانی تێدایە، ڕەزامەندیشی وەک هەورە بارانی بەهارە.

16 Quanto melhor é adquirir a sabedoria do que o ouro! e quanto mais excelente adquirir a prudência do que a prata!

دەستکەوتنی دانایی چەند لە زێڕ باشترە، دەستکەوتنی تێگەیشتنیش لە زیو پەسەندترە.

17 A carreira dos retos é desviar-se do mal; o que guarda a sua alma conserva o seu caminho.

ڕێگای سەرڕاستان دوورکەوتنەوەیە لە خراپە، ئەوەی ڕێگای خۆی بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت.

18 A soberba precede a ruína, e a altivez do espírito precede a queda.

لەپێش شکان لووتبەرزییە، لەپێش ڕووخانیش ڕۆحزلییە.

19 Melhor é ser humilde de espírito com os mansos, do que repartir o despojo com os soberbos.

باشترە بێفیز بیت و لەگەڵ ستەملێکراوان بیت، لە دابەشکردنی دەستکەوت لەگەڵ لووتبەرزان.

20 O que atenta prudentemente para a palavra achará o bem, e o que confia no Senhor será bem-aventurado.

ئەوەی بایەخ بە ئامۆژگاری بدات چاکەی دەست دەکەوێت، ئەوەی پشت بە یەزدان ببەستێت خۆزگەی پێ دەخوازرێت.

21 O sábio de coração será chamado prudente, e a doçura dos lábios aumentará o ensino.

ئەوەی لە دڵدا دانا بێت پێی دەگوترێت تێگەیشتوو، شیرینی لێوەکانیش فێربوون زیاد دەکات.

22 O entendimento, para aqueles que o possuem, é uma fonte de vida, mas a instrução dos tolos é a sua estultícia.

وریایی سەرچاوەی ژیانە بۆ خاوەنەکەی، بەڵام گێلەکان بە گێلایەتی خۆیان سزا دەدرێن.

23 O coração do sábio instrui a sua boca, e sobre os seus lábios aumentará a doutrina.

دڵی کەسی دانا ڕێنمایی دەمی دەکات و بەسەر لێوان فێربوون زیاد دەکات.

24 Favo de mel são as palavras suaves, doces para a alma, e saúde para os ossos.

قسەی جوان شانەی هەنگوینە، بۆ دەروون شیرینە و بۆ ئێسک چاکبوونەوەیە.

25 Há caminho, que parece direito ao homem, mas o seu fim são os caminhos da morte.

ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

26 O trabalhador trabalha para si mesmo, porque a sua boca o insta.

نەوسی کرێکار بۆ خۆی ڕەنج دەدات، برسیێتییەکەی پاڵی پێوەدەنێت.

27 O homem de Belial cava o mal, e nos seus lábios se acha como um fogo ardente.

کەسی دڵڕەش کای کۆن بە با دەکات و لەسەر لێوەکانیشی ئاگری کڵپەدارن.

28 O homem perverso levanta a contenda, e o murmurador separa os maiores amigos.

کەسی درۆزن دووبەرەکی دەوروژێنێت و دەمشڕ دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

29 O homem violento persuade ao seu companheiro, e o guia por caminho não bom.

کەسی توندڕەو دراوسێی خۆی تەفرە دەدات و بە ڕێگایەکدا دەیبات کە باش نییە.

30 Fecha os olhos para imaginar perversidades; mordendo os lábios, efetua o mal.

ئەوەی چاو دەقوچێنێت پیلان بۆ درۆ دادەڕێژێت، ئەوەی لێوی دەکرۆژێت خراپە بە ئەنجام دەگەیەنێت.

31 Coroa de honra são as cãs, achando-se elas no caminho de justiça.

ڕیش سپیێتی تاجی شانازییە، لە ڕێگای ڕاستودروستییەوە دەستدەکەوێت.

32 Melhor é o longânimo do que o valente, e o que governa o seu espírito do que o que toma uma cidade.

ئەوەی درەنگ تووڕە بێت لە پاڵەوان باشترە، ئەوەی بەسەر خۆیدا زاڵ بێت باشترە لەوەی شارێک دەگرێت.

33 A sorte se lança no regaço, mas do Senhor procede toda a sua disposição.

تیروپشک هەڵدەدرێتە کۆش، بەڵام هەموو بڕیارێکی لەلایەن یەزدانەوەیە.