Provérbios 15

1 A resposta branda desvia o furor, mas a palavra de dor suscita a ira.

وەڵامی نەرم تووڕەیی دەڕەوێنێتەوە، بەڵام قسەی بریندارکەر ڕق دەوروژێنێت.

2 A língua dos sábios adorna a sabedoria, mas a boca dos tolos derrama a estultícia.

زمانی دانایان زانیاری دەڕازێنێتەوە، بەڵام دەمی دەبەنگەکان گێلایەتی لێ هەڵدەقوڵێت.

3 Os olhos do Senhor estão em todo o lugar, contemplando os maus e os bons.

چاوی یەزدان لە هەموو جێگایەکە، چاودێری بەدکاران و پیاوچاکان دەکات.

4 A medicina da língua é árvore de vida, mas a perversidade nela quebranta o espírito.

هێمنی زمان درەختی ژیانە، بەڵام خوارکردنەوەی تێکشکانی ڕۆحە.

5 O tolo despreza a correção de seu pai, mas o que observa a repreensão prudentemente se haverá.

گێل سووکایەتی بە تەمبێکردنی باوکی دەکات، بەڵام ئەوەی چاوی لە سەرزەنشت بێت ژیر دەبێت.

6 Na casa do justo há um grande tesouro, mas nos frutos do ímpio há perturbação.

لە ماڵی کەسی ڕاستودروست گەنجینەی گەورە هەیە، بەڵام داهاتی بەدکار پشێوییە.

7 Os lábios dos sábios derramarão o conhecimento, mas o coração dos tolos não fará assim.

لێوی دانایان زانیاری بڵاو دەکەنەوە، بەڵام دڵی گێلەکان ئاوا نییە.

8 O sacrifício dos ímpios é abominável ao Senhor, mas a oração dos retos é o seu contentamento.

قوربانی بەدکاران قێزەونە لەلای یەزدان، بەڵام نوێژی سەرڕاستان خۆشحاڵی دەکات.

9 O caminho do ímpio é abominável ao Senhor, mas ao que segue a justiça amará.

قێزی یەزدان لە ڕێگای بەدکارە، بەڵام ئەوەی خۆشدەوێت کە دوای ڕاستودروستی کەوتووە.

10 Correção molesta há para o que deixa a vereda, e o que aborrece a repreensão morrerá.

تەمبێی سەخت بۆ لەڕێ لادەرە، ئەوەی ڕقی لە سەرزەنشتە دەمرێت.

11 O inferno e a perdição estão perante o Senhor: quanto mais os corações dos filhos dos homens? (Sheol h7585)

جیهانی مردووان و لەناوچوون لەبەردەم یەزدانن، لەوەش زیاتر دڵی ئادەمیزاد! (Sheol h7585)

12 Não ama o escarnecedor aquele que o repreende, nem se chegará aos sábios.

گاڵتەجاڕ ئەو کەسەی خۆشناوێت کە سەرزەنشتی دەکات، بۆ لای دانایان ناچێت.

13 O coração alegre aformoseia o rosto, mas pela dor do coração o espírito se abate.

دڵی شادمان ڕوو خۆشدەکات، بەڵام بە دڵتەنگی ڕۆح تێکدەشکێت.

14 O coração entendido buscará o conhecimento, mas a boca dos tolos se apascentará de estultícia.

دڵی تێگەیشتوو بەدوای زانیاریدا دەگەڕێت، بەڵام دەمی گێلەکان لەسەر گێلایەتی دەلەوەڕێت.

15 Todos os dias do oprimido são maus, mas o coração alegre é um banquete contínuo.

هەموو ڕۆژانی ستەملێکراو سەختە، بەڵام دڵخۆش هەمیشە لەسەر خوانی شادییە.

16 Melhor é o pouco com o temor do Senhor, do que um grande tesouro, onde há inquietação.

باشترە کەمت هەبێت لەگەڵ لەخواترسی لە گەنجینەی گەورە لەگەڵ سەرلێشێوان.

17 Melhor é a comida de hortaliça, onde há amor, do que o boi cevado, e com ele o ódio.

باشترە سەوزە خواردن لەو شوێنەی خۆشەویستی لێیە لە گایەکی قەڵەو و ڕقی لەگەڵ بێت.

18 O homem iracundo suscita contendas, mas o longânimo apaziguará a luta.

کەسی سەرگەرم ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام کەسی هێمن دوژمنایەتی ئارام دەکاتەوە.

19 O caminho do preguiçoso é como a sebe de espinhos, mas a vereda dos retos está bem igualada.

ڕێگای تەمبەڵ وەک پەرژینی دڕکە، بەڵام ڕێگای سەرڕاستان تەخت کراوە.

20 O filho sábio alegrará a seu pai, mas o homem insensato despreza a sua mãe.

کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام گێل دایکی خۆی ڕیسوا دەکات.

21 A estultícia é alegria para o que carece de entendimento, mas o homem entendido anda retamente.

گێلایەتی خۆشییە بۆ کەسی تێنەگەیشتوو، بەڵام کەسی تێگەیشتوو بە ڕێکی ڕەفتار دەکات.

22 Os pensamentos se dissipam, quando não há conselho, mas com a multidão de conselheiros se confirmarão.

پلان بەبێ ڕاوێژ پووچەڵ دەبێت، بەڵام بە زۆری ڕاوێژکاران سەردەکەوێت.

23 O homem se alegra na resposta da sua boca, e a palavra a seu tempo quão boa é!

دڵخۆشییە بۆ مرۆڤ وەڵامی گونجاو، قسەش لە کاتی خۆیدا چەند باشە!

24 Para o entendido, o caminho da vida vai para cima, para que se desvie do inferno de baixo. (Sheol h7585)

ڕێچکەی ژیان بۆ کەسی وریا بەرەو سەرەوەیە، بۆ ئەوەی لە دابەزین بەرەو جیهانی مردووان بیپارێزێت. (Sheol h7585)

25 O Senhor arrancará a casa dos soberbos, mas estabelecerá o termo da viúva.

یەزدان ماڵی لووتبەرزان ڕیشەکێش دەکات، بەڵام سنووری ماڵی بێوەژن دەچەسپێنێ.

26 Abomináveis são ao Senhor os pensamentos do mau, mas as palavras dos limpos são apráziveis.

قێزی یەزدان لە پیلانی بەدە، بەڵام قسەی شیرین پاکە.

27 O que exercita avareza perturba a sua casa, mas o que aborrece presentes viverá.

ئەوەی بەدوای دەستکەوتی ناڕەواوە بێت ماڵی خۆی تێکدەدات، بەڵام ئەوەی ڕقی لە بەرتیل ببێتەوە دەژیێت.

28 O coração do justo medita o que há de responder, mas a boca dos ímpios derrama em abundância coisas más.

دڵی کەسی ڕاستودروست بیر لە وەڵام دەکاتەوە، بەڵام دەمی بەدکاران خراپەی لێ هەڵدەڕژێت.

29 Longe está o Senhor dos ímpios, mas escutará a oração dos justos.

یەزدان لە بەدکاران دوورە، بەڵام گوێی لە نوێژی ڕاستودروستان دەبێت.

30 A luz dos olhos alegra o coração, a boa fama engorda os ossos.

ڕووناکی چاو دڵ خۆش دەکات، مژدەش ئێسک تەندروست دەکات.

31 Os ouvidos que escutam a repreensão da vida no meio dos sábios farão a sua morada.

ئەوەی گوێ لە سەرزەنشتی بەرەو ژیان بگرێت لەناو دانایان نیشتەجێ دەبێت.

32 O que rejeita a correção menospreza a sua alma, mas o que escuta a repreensão adquire entendimento.

پشتگوێخەری تەمبێکردن گیانی خۆی ڕیسوا دەکات، بەڵام ئەوەی گوێ لە سەرزەنشت دەگرێت تێگەیشتنی دەستدەکەوێت.

33 O temor do Senhor é a correção da sabedoria, e diante da honra vai a humildade.

لەخواترسیی مرۆڤ بەرەو دانایی دەبات، پێش ڕێزلێنانیش بێفیزییە.