Przysłów 8
1 Czy mądrość nie woła i rozum nie wydaje swego głosu?
Does not wisdom call out, and understanding raise her voice?
2 Stoi na szczycie wysokich miejsc, przy drodze, na rozstajach dróg.
On the heights overlooking the road, at the crossroads she takes her stand.
3 Przy bramach, przy wjeździe do miasta, przy wejściu, u drzwi woła:
Beside the gates to the city, at the entrances she cries out:
4 Do was wołam, o mężowie, mój głos [kieruję] do synów ludzkich.
“To you, O men, I call out, and my cry is to the sons of men.
5 Prości, uczcie się rozwagi, a wy, głupi, bądźcie rozumnego serca.
O simple ones, learn to be shrewd; O fools, gain understanding.
6 Słuchajcie, bo będę mówił o rzeczach wzniosłych, a wargi moje otworzą się, aby [głosić] prawość.
Listen, for I speak of noble things, and the opening of my lips will reveal right.
7 Moje usta bowiem mówią prawdę, a niegodziwością brzydzą się moje wargi.
For my mouth will speak the truth, and wickedness is detestable to my lips.
8 Sprawiedliwe są wszystkie słowa moich ust; nie ma w nich nic fałszywego ani przewrotnego.
All the words of my mouth are righteous; none are crooked or perverse.
9 Wszystkie są jasne dla rozumnego i prawe dla tych, którzy znajdują wiedzę.
They are all plain to the discerning, and upright to those who find knowledge.
10 Przyjmijcie moje pouczenie zamiast srebra i wiedzę [raczej] niż wyborne złoto.
Receive my instruction instead of silver, and knowledge rather than pure gold.
11 Lepsza bowiem jest mądrość niż perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
For wisdom is more precious than rubies, and nothing you desire compares with her.
12 Ja, mądrość, mieszkam z rozwagą i odkrywam wiedzę roztropności.
I, wisdom, dwell together with prudence, and I find knowledge and discretion.
13 Bojaźń PANA to nienawidzić zła. Ja nienawidzę pychy, wyniosłości, złej drogi i ust przewrotnych.
To fear the LORD is to hate evil; I hate arrogant pride, evil conduct, and perverse speech.
14 Moja [jest] rada i prawdziwa mądrość, ja [jestem] roztropnością i moja jest moc.
Counsel and sound judgment are mine; I have insight and strength.
15 Dzięki mnie królowie rządzą i władcy stanowią sprawiedliwość.
By me kings reign, and rulers enact just laws;
16 Dzięki mnie panują władcy i dostojnicy, wszyscy sędziowie ziemi.
By me princes rule, and all nobles who govern justly.
17 Miłuję tych, którzy mnie miłują, a ci, którzy szukają mnie pilnie, znajdą mnie.
I love those who love me, and those who seek me early shall find me.
18 Przy mnie [jest] bogactwo i chwała, trwałe bogactwo i sprawiedliwość.
With me are riches and honor, enduring wealth and righteousness.
19 Mój owoc [jest] lepszy niż złoto, nawet najczystsze złoto, a moje plony [lepsze] niż wyborne srebro.
My fruit is better than gold, pure gold, and my harvest surpasses choice silver.
20 Prowadzę ścieżką sprawiedliwości, pośród ścieżek sądu;
I walk in the way of righteousness, along the paths of justice,
21 Aby tym, którzy mnie miłują, dać w dziedzictwo majątek wieczny i napełnić ich skarbce.
bestowing wealth on those who love me and making their treasuries full.
22 PAN posiadł mnie na początku swej drogi, przed swymi dziełami, przed wszystkimi czasy.
The LORD created me as His first course, before His works of old.
23 Przed wiekami zostałam ustanowiona, od początku; zanim powstała ziemia;
From everlasting I was established, from the beginning, before the earth began.
24 Gdy jeszcze nie było głębin, zostałam zrodzona, kiedy jeszcze nie było źródeł obfitujących w wody.
When there were no watery depths, I was brought forth, when no springs were overflowing with water.
25 Zanim góry zostały założone, nim były pagórki, zostałam zrodzona.
Before the mountains were settled, before the hills, I was brought forth,
26 Gdy jeszcze nie stworzył ziemi ani pól, ani początku prochu okręgu ziemskiego;
before He made the land or fields, or any of the dust of the earth.
27 Kiedy przygotowywał niebiosa, byłam tam; gdy odmierzał okrąg nad powierzchnią głębi;
I was there when He established the heavens, when He inscribed a circle on the face of the deep,
28 Gdy w górze utwierdzał obłoki i umacniał źródła głębin;
when He established the clouds above, when the fountains of the deep gushed forth,
29 Gdy wyznaczał morzu jego granice, by wody nie przekraczały jego rozkazu, kiedy ustalał fundamenty ziemi;
when He set a boundary for the sea, so that the waters would not surpass His command, when He marked out the foundations of the earth.
30 Byłam wtedy przy nim [jak] wychowanka i byłam [jego] radością każdego dnia, ciesząc się zawsze przed nim;
Then I was a skilled craftsman at His side, and His delight day by day, rejoicing always in His presence.
31 Radując się na okręgu jego ziemi, rozkoszując się synami ludzkimi.
I was rejoicing in His whole world, delighting together in the sons of men.
32 Teraz więc, synowie, słuchajcie mnie, bo błogosławieni są ci, którzy strzegą moich dróg.
Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
33 Słuchajcie pouczeń, nabądźcie mądrości i nie odrzucajcie jej.
Listen to instruction and be wise; do not ignore it.
34 Błogosławiony człowiek, który mnie słucha, czuwając u moich wrót każdego dnia i strzegąc odrzwi moich bram.
Blessed is the man who listens to me, watching daily at my doors, waiting at the posts of my doorway.
35 Bo kto mnie znajduje, znajduje życie i otrzyma łaskę od PANA.
For whoever finds me finds life and obtains the favor of the LORD.
36 Ale kto grzeszy przeciwko mnie, wyrządza krzywdę swojej duszy; wszyscy, którzy mnie nienawidzą, miłują śmierć.
But he who fails to find me harms himself; all who hate me love death.”
