Przysłów 25
1 To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
Anche questi sono proverbi di Salomone, trascritti dagli uomini di Ezechia, re di Giuda.
2 Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
E' gloria di Dio nascondere le cose, è gloria dei re investigarle.
3 Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
I cieli per la loro altezza, la terra per la sua profondità e il cuore dei re sono inesplorabili.
4 Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
Togli le scorie dall'argento e l'orafo ne farà un bel vaso;
5 Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
togli il malvagio dalla presenza del re e il suo trono si stabilirà sulla giustizia.
6 Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
Non darti arie davanti al re e non metterti al posto dei grandi,
7 Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
perché è meglio sentirsi dire: «Sali quassù» piuttosto che essere umiliato davanti a uno superiore. Quanto i tuoi occhi hanno visto
8 Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
non metterlo subito fuori in un processo; altrimenti che farai alla fine, quando il tuo prossimo ti svergognerà?
9 Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
Discuti la tua causa con il tuo vicino, ma non rivelare il segreto altrui;
10 By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
altrimenti chi ti ascolta ti biasimerebbe e il tuo discredito sarebbe irreparabile.
11 Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
Come frutti d'oro su vassoio d'argento così è una parola detta a suo tempo.
12 Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
Come anello d'oro e collana d'oro fino è un saggio che ammonisce un orecchio attento.
13 Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
Come fresco di neve al tempo della mietitura, è un messaggero verace per chi lo manda; egli rinfranca l'animo del suo signore.
14 Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
Nuvole e vento, ma senza pioggia, tale è l'uomo che si vanta di regali che non fa.
15 Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
Con la pazienza il giudice si lascia persuadere, una lingua dolce spezza le ossa.
16 Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
Se hai trovato il miele, mangiane quanto ti basta, per non esserne nauseato e poi vomitarlo.
17 Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
Metti di rado il piede in casa del tuo vicino, perché non si stanchi di te e ti prenda in odio.
18 Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
Mazza, spada e freccia acuta è colui che depone il falso contro il suo prossimo.
19 Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
Qual dente cariato e piede slogato tale è la fiducia dell'uomo sleale nel giorno della sventura,
20 [Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
è togliersi le vesti in un giorno rigido. Aceto su una piaga viva, tali sono i canti per un cuore afflitto.
21 Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
Se il tuo nemico ha fame, dagli pane da mangiare, se ha sete, dagli acqua da bere;
22 Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
perché così ammasserai carboni ardenti sul suo capo e il Signore ti ricompenserà.
23 [Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
La tramontana porta la pioggia, un parlare in segreto provoca lo sdegno sul volto.
24 Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
Abitare su un angolo del tetto è meglio di una moglie litigiosa e una casa in comune.
25 [Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
Come acqua fresca per una gola riarsa è una buona notizia da un paese lontano.
26 [Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
Fontana torbida e sorgente inquinata, tale è il giusto che vacilla di fronte all'empio.
27 Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
Mangiare troppo miele non è bene, né lasciarsi prendere da parole adulatrici.
28 Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
Una città smantellata o senza mura tale è l'uomo che non sa dominare la collera.
