Przysłów 6
1 Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
My son, if you have put up security for your neighbor, if you have struck hands in pledge with a stranger,
2 Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
if you have been trapped by the words of your lips, ensnared by the words of your mouth,
3 Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
then do this, my son, to free yourself, for you have fallen into your neighbor’s hands: Go, humble yourself, and press your plea with your neighbor.
4 Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
Allow no sleep to your eyes or slumber to your eyelids.
5 Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
Walk in the manner of the ant, O slacker; observe its ways and become wise.
7 Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
Without a commander, without an overseer or ruler,
8 Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
it prepares its provisions in summer; it gathers its food at harvest.
9 Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
How long will you lie there, O slacker? When will you get up from your sleep?
10 Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest,
11 A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
and poverty will come upon you like a robber, and need like a bandit.
12 Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
A worthless person, a wicked man, walks with a perverse mouth,
13 Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
winking his eyes, speaking with his feet, and pointing with his fingers.
14 Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
With deceit in his heart he devises evil; he continually sows discord.
15 Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
Therefore calamity will come upon him suddenly; in an instant he will be shattered beyond recovery.
16 Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
There are six things that the LORD hates, seven that are detestable to Him:
17 Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
18 Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
a heart that devises wicked schemes, feet that run swiftly to evil,
19 Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
a false witness who gives false testimony, and one who stirs up discord among brothers.
20 Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
My son, keep your father’s commandment, and do not forsake your mother’s teaching.
21 Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
Bind them always upon your heart; tie them around your neck.
22 Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
When you walk, they will guide you; when you lie down, they will watch over you; when you awake, they will speak to you.
23 (Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
For this commandment is a lamp, this teaching is a light, and the reproofs of discipline are the way to life,
24 Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
to keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the adulteress.
25 Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
Do not lust in your heart for her beauty or let her captivate you with her eyes.
26 Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
For the levy of the prostitute is poverty, and the adulteress preys upon your very life.
27 Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
Can a man embrace fire and his clothes not be burned?
28 Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
29 Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
So is he who sleeps with another man’s wife; no one who touches her will go unpunished.
30 Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
Men do not despise the thief if he steals to satisfy his hunger.
31 Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
Yet if caught, he must pay sevenfold; he must give up all the wealth of his house.
32 Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
He who commits adultery lacks judgment; whoever does so destroys himself.
33 Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
Wounds and dishonor will befall him, and his reproach will never be wiped away.
34 Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
For jealousy enrages a husband, and he will show no mercy in the day of vengeance.
35 Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
He will not be appeased by any ransom, or persuaded by lavish gifts.
