Przysłów 20
1 Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.
El vino te transforma en un burlador, y el alcohol te vuelve agresivo. Si te dejas engañar por la bebida, eres un tonto.
2 Strach królewski jest jako, ryk lwięcia; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko duszy swojej.
Cuando un rey se enoja en gran manera, se escuchará como un león rugiente. Quien haya causado su enojo corre el riesgo de ir a la muerte.
3 Uczciwa rzecz każdemu, poprzestać zwady; ale głupim jest, co się w nią wdaje.
Evitar el conflicto es hacer lo correcto. Pero los necios se apresuran a iniciar la discusión.
4 Dla zimna leniwy nie orze; przetoż żebrać będzie we żniwa, ale nic nie otrzyma.
Los holgazanes no salen a sembrar cuando deberían. Por eso, cuando llega la cosecha, no tienen nada que recoger.
5 Rada w sercu męża jest jako woda głęboka: jednak mąż rozumny naczerpnie jej.
Descubrir lo que piensan los demás es como mirar en aguas profundas. Pero el que tiene entendimiento los conocerá.
6 Większa część ludzi przechwala się uczynnością swoją; ale w samej rzeczy, któż takiego znajdzie?
Muchos te dirán que son leales, pero ¿podrás hallar a una persona digna de confianza?
7 Sprawiedliwy chodzi w uprzejmości swojej; błogosławieni synowie jego po nim.
El pueblo de Dios vive con honestidad. ¡Cuán felices son sus hijos si siguen tal ejemplo!
8 Król siedząc na stolicy sądowej rozgania oczyma swemi wszystko złe.
Cuando el rey se sienta a emitir un juicio, puede ver lo que no está bien.
9 Któż rzecze: Oczyściłem serce moje? czystym jest od grzechu mego?
¿Quién puede decir: “Estoy seguro de que mi conciencia está limpia y estoy limpio de pecado”?
10 Dwojaki gwicht i dwojaka miara, to oboje obrzydliwością jest Panu.
El Señor aborrece el peso falso así como la medida falsa.
11 Po zabawach swych poznane bywa i dziecię, jeźli czysty i prawy uczynek jego.
Hasta los niños revelan su carácter por lo que hacen, ya sean acciones buenas o malas.
12 Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, Pan to oboje uczynił.
El Señor nos dio orejas para oír y ojos para ver.
13 Nie kochaj się w spaniu, byś snać nie zubożał, otwórz oczy swoje, a nasycisz się chlebem.
Si te gusta dormir, terminarás pobre. Levántate y trabaja, para que tengas qué comer.
14 Złe to, złe to, mówi ten, co kupuje, a odszedłszy, ali się chlubi.
“Es basura”, dice el que compra, pero luego se jacta delante de otros de haber hecho un buen negocio.
15 Wargi umiejętne są jako złoto i obfitość pereł, i kosztowne klejnoty.
Hay oro y muchas piedras preciosas. Pero hablar con sensatez es la joya más valiosa.
16 Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
Si alguno sirve como codeudor de un extranjero dando su abrigo como garantía de pago, asegúrate de tomarlo. ¡Toma todo lo que haya sido entregado como pago a favor de un extranjero!
17 Smaczny jest drugiemu chleb kłamstwa; ale potem piaskiem napełnione będą usta jego.
La comida que es producto del fraude puede tener un dulce sabor, pero después verán sus bocas llenas de gravilla.
18 Myśli radami utwierdzaj, a wojnę prowadź opatrznie.
Con el consejo sabio, los planes son exitosos. Si vas a la guerra, asegúrate de tener la instrucción correcta.
19 Kto objawia tajemnicę, zdradliwie się obchodzi; przetoż z tymy, którzy pochlebiają wargami swemi, nie miej towarzystwa.
El chismoso anda de aquí para allá revelando secretos. Aléjate de aquellos que hablan mucho.
20 Kto złorzeczy ojcu swemu albo matce swojej, zgaśnie pochodnia jego w gęstych ciemnościach.
Todo aquél que maldice a su padre o a su madre apaga su luz y terminará en oscuridad absoluta.
21 Dziedzictwu prędko z początku nabytemu naostatek błogosławić nie będą.
La riqueza rápida no te hará bien al final de cuentas.
22 Nie mów: Oddam złem. Oczekuj na Pana, a wybawi cię.
No digas: “Me pagarás por este mal que me has hecho”. Déjaselo al Señor, y él te ayudará.
23 Obrzydliwością Panu dwojaki gwicht, a szale fałszywe nie podobają mu się.
El Señor aborrece el peso incorrecto. No está bien usar peso falso.
24 Od Pana bywają sprawowane drogi męża; ale człowiek jakoż zrozumie drogę jego?
El Señor nos muestra el camino a seguir, ¿por qué habríamos de decidir nosotros mismos?
25 Pożreć rzecz poświęconą, jest człowiekowi sidłem; a poślubiwszy co, tego zaś szukać, jakoby tego ujść.
Es un error hacerle una promesa al Señor y luego arrepentirnos de lo que hemos prometido.
26 Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę.
Un rey sabio separa a los malvados con un aventador y luego los castiga cuando hace el trillado.
27 Dusza ludzka jest pochodnią Pańską, która doświadcza wszystkich skrytości wnętrznych.
La luz del Señor brilla en la conciencia, revelando nuestros más profundos pensamientos.
28 Miłosierdzie i prawda króla strzegą, a stolica jego miłosierdziem wsparta bywa.
El amor fiel y la lealtad mantienen al rey a salvo. El amor fiel es el fundamento de su gobierno.
29 Ozdoba młodzieńców jest siła ich, a sędziwość poczciwością starców.
Los jóvenes valoran su fuerza, pero los ancianos estiman más la sabiduría que viene con los años.
30 Złemu są lekarstwem siności ran, i razy przenikające do wnętrzności żywota jego.
Los azotes espantan la maldad; los golpes limpian hasta adentro.
