Przysłów 17
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Melior est buccella sicca cum gaudio, quam domus plena victimis cum iurgio.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hereditatem dividet.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
Sicut igne probatur argentum, et aurum camino: ita corda probat Dominus.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
Malus obedit linguæ iniquæ: et fallax obtemperat labiis mendacibus.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
Qui despicit pauperem, exprobrat Factori eius: et qui ruina lætatur alterius, non erit impunitus.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Corona senum filii filiorum: et gloria filiorum patres eorum.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Non decent stultum verba composita: nec principem labium mentiens.
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
Gemma gratissima, expectatio præstolantis: quocumque se vertit, prudenter intelligit.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
Qui celat delictum, quærit amicitias: qui altero sermone repetit, separat fœderatos.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagæ apud stultum.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
Semper iurgia quærit malus: Angelus autem crudelis mittetur contra eum.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
Expedit magis ursæ occurrere raptis fœtibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
Qui dimittit aquam, caput est iurgiorum: et antequam patiatur contumeliam, iudicium deserit.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
Qui iustificat impium, et qui condemnat iustum, abominabilis est uterque apud Deum.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam, quærit ruinam: et qui evitat discere, incidet in mala.
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
Omni tempore diligit qui amicus est: et frater in angustiis comprobatur.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
Stultus homo plaudet manibus cum spoponderit pro amico suo.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
Qui meditatur discordias, diligit rixas: et qui exaltat ostium, quærit ruinam.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
Qui perversi cordis est, non inveniet bonum: et qui vertit linguam, incidet in malum.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
Natus est stultus in ignominiam suam: sed nec pater in fatuo lætabitur.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
Animus gaudens ætatem floridam facit: spiritus tristis exiccat ossa.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas iudicii.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
In facie prudentis lucet sapientia: oculi stultorum in finibus terræ.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
Ira patris, filius stultus: et dolor matris quæ genuit eum.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
Non est bonum, damnum inferre iusto: nec percutere principem, qui recta iudicat.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
Qui moderatur sermones suos, doctus et prudens est: et pretiosi spiritus vir eruditus.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Stultus quoque si tacuerit, sapiens reputabitur: et si compresserit labia sua, intelligens.
