Przysłów 17
1 Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
Better is a dry morsel, and quietness therewith, than a house full of feasting [with] strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
A wise servant shall rule over a son that causeth shame, and shall have part in the inheritance among the brethren.
3 Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
The fining-pot is for silver, and the furnace for gold; but Jehovah trieth the hearts.
4 Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
The evil-doer giveth heed to iniquitous lips; the liar giveth ear to a mischievous tongue.
5 Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
Whoso mocketh a poor [man] reproacheth his Maker; he that is glad at calamity shall not be held innocent.
6 Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
Children's children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
7 Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
Excellent speech becometh not a vile [man]; how much less do lying lips a noble!
8 Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
A gift is a precious stone in the eyes of the possessor: whithersoever it turneth it prospereth.
9 Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
He that covereth transgression seeketh love; but he that bringeth a matter up again separateth very friends.
10 Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
A reproof entereth more deeply into him that hath understanding than a hundred stripes into a fool.
11 Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
An evil [man] seeketh only rebellion; but a cruel messenger shall be sent against him.
12 Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
Let a bear robbed of her whelps meet a man rather than a fool in his folly.
13 Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
Whoso rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
The beginning of contention is [as] when one letteth out water; therefore leave off strife before it become vehement.
15 Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
He that justifieth the wicked, and he that condemneth the righteous, even they both are abomination to Jehovah.
16 Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
To what purpose is there a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing [he] hath no sense?
17 Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
The friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
18 Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
A senseless man striketh hands, becoming surety for his neighbour.
19 Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
He loveth transgression that loveth a quarrel; he that maketh high his gate seeketh destruction.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
He that hath a perverse heart findeth no good; and he that shifteth about with his tongue falleth into evil.
21 Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
He that begetteth a fool [doeth it] to his sorrow, and the father of a vile [man] hath no joy.
22 Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
A joyful heart promoteth healing; but a broken spirit drieth up the bones.
23 Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
A wicked [man] taketh a gift out of the bosom, to pervert the paths of judgment.
24 Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
Wisdom is before him that hath understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
25 Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bore him.
26 Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
To punish a righteous [man] is not good, nor to strike nobles because of [their] uprightness.
27 Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
He that hath knowledge spareth his words; and a man of understanding is of a cool spirit.
28 Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
Even a fool when he holdeth his peace is reckoned wise, [and] he that shutteth his lips, intelligent.
