Mateusza 5
1 Pewnego dnia Jezus, widząc gromadzące się wokół Niego tłumy, wszedł na wzgórze i usiadł.
When he saw the crowds, he went up the mountain, and when he had seated himself, his disciples came to him,
2 Uczniowie otoczyli Go, a On zaczął nauczać:
and opening his lips he began to teach them, saying.
3 —Szczęśliwi ubodzy w duchu, bo do nich należy królestwo niebieskie.
"Blessed are the poor in spirit, for the kingdom of heaven is theirs.
4 Szczęśliwi smutni, bo zostaną pocieszeni.
"Blessed are those who mourn, for they shall be comforted.
5 Szczęśliwi cisi, bo odziedziczą całą ziemię.
"Blessed are the gentle, for they shall inherit the earth."
6 Szczęśliwi ci, którzy pragną sprawiedliwości, bo zostaną nasyceni.
"Blessed are those who hunger and thirst for the righteousness, for they shall be completely satisfied.
7 Szczęśliwi ci, którzy okazują innym miłość, bo sami zostaną obdarzeni miłością.
"Blessed are the merciful, for they shall obtain mercy.
8 Szczęśliwi ci, którzy mają czyste serce, bo zobaczą samego Boga.
"Blessed are the pure in heart, for they shall see God.
9 Szczęśliwi ci, którzy wprowadzają pokój, bo zostaną nazwani dziećmi Boga.
"Blessed are the peacemakers, for they shall be called sons of God.
10 Szczęśliwi prześladowani za prawość, bo do nich należy królestwo niebieskie.
"Blessed are those who have been persecuted in the cause of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven.
11 Macie ogromne szczęście, gdy ludzie was znieważają, prześladują i oczerniają z mojego powodu.
"Blessed are you when they shall revile you, and persecute you, and say all manner of evil against you falsely, for my name’s sake.
12 Cieszcie się i skaczcie z radości, bo w niebie czeka was wielka nagroda. Właśnie tak prześladowano kiedyś proroków Boga!
"Rejoice and exult in it, because your reward was great in the heavens; for so did they persecute the prophets before you.
13 Jesteście solą tej ziemi! Lecz jeśli sól utraci swój smak, staje się bezwartościowa. Dlatego wyrzuca się ją na ścieżkę, gdzie zostaje podeptana przez ludzi.
"You are the salt of the earth; but if the salt lose its savor, in what way shall it be salted? It is henceforth good for nothing but to be thrown out and trodden under foot of men.
14 Jesteście światłem dla świata! Nie można ukryć miasta położonego na wzgórzu.
"You are the light of the world. A city built on a hilltop cannot be hid;
15 Nie zapala się też lampy, aby ją zaraz zasłonić, ale stawia się ją na podwyższeniu, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu.
"nor do men light a lamp, and put it under the bushel, but on the lamp-stand, and it gives light to all who are in the house.
16 Wasze światło niech również świeci wszystkim ludziom, aby widzieli wasze dobre postępowanie i oddawali chwałę waszemu Ojcu w niebie.
"So let your light shine before men that they may see good you do, and give glory to your Father who is in heaven.
17 Nie myślcie, że przyszedłem znieść Prawo Mojżesza albo pisma proroków. Nie znieść, ale wypełnić!
"Do not suppose that I am come to destroy the Law or the Prophets. I am come not to destroy, but to fulfil.
18 Zapewniam was, że prędzej niebo i ziemia przestaną istnieć, niż zmieni się najmniejsza literka w Prawie—zanim wszystko zostanie do końca wypełnione.
"In solemn truth I tell you that until heaven and earth pass away, not an iota, not a comma, will pass from the Law until all has taken place.
19 Jeśli więc ktoś usunąłby nawet najmniej ważne przykazanie Prawa i tak nauczał innych, będzie najmniej ważny w królestwie niebieskim. A kto sam wypełnia wszystko i uczy tego innych, będzie wielki w królestwie niebieskim.
"So whoever breaks one of these least commandments, and teaches others to break them, will be least in the kingdom of heaven. But he who keeps them and teaches them, he will be called great in the kingdom of heaven.
20 Ostrzegam was więc: jeśli wasza prawość nie będzie większa od prawości faryzeuszy i przywódców religijnych, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
"For I assure you that unless your righteousness exceed that of the scribes and Pharisees, you will not find entrance into the kingdom of heaven.
21 Słyszeliście, że powiedziano przodkom: „Nie zabijaj”, a kto zabije, pójdzie pod sąd.
"You have heard that it was said to the ancients, "Thou shall not commit murder, and "he who commits murder shall be liable to condemnation by the court;
22 A ja wam mówię: Każdy, kto się na kogoś gniewa, pójdzie pod sąd! A kto nazywa go głupcem, stanie przed Wysoką Radą. A kto nazwałby go idiotą, zasługuje na ogień piekielny. (Geenna g1067)
but I say to you that he who becomes angry with his brother shall be liable to condemnation by the court; and he who says to his brother’Raca,’ shall be liable to condemnation by the Sanhedrin, while he who curses his brother shall be liable to the Gehenna of Fire. (Geenna g1067)
23 Jeśli więc, przynosząc dar na ołtarz w świątyni, przypomniałbyś sobie, że ktoś ci coś zarzuca,
"If therefore when you are offering your gift upon the altar, and there remember that your brother has a grievance against you,
24 zostaw swój dar przy ołtarzu i idź się pogodzić z tym człowiekiem. Potem wróć i złóż dar Bogu.
"leave there your gift before the altar, and go and make friends with your brother, first of all; then come and offer your gift.
25 Póki jest na to czas, staraj się polubownie załatwić sprawę ze swoim oskarżycielem. W przeciwnym bowiem razie sędzia cię skaże i zostaniesz wtrącony do więzienia.
"Come to terms with your opponent quickly, while you are yet with him on the way to the court, to prevent your opponent from handing you over to the judge, and the judge to the jailer, and so you be thrown into prison.
26 Zapewniam cię, że nie wyjdziesz stamtąd, aż spłacisz cały dług—co do grosza.
"I tell you truly that you would certainly not get out from there until you had paid back the last cent.
27 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Bądź wierny w małżeństwie”.
"You have heard that it was said, "Thou shalt not commit adultery.
28 A Ja wam mówię: Kto spogląda na kobietę i pożąda jej, w sercu już się dopuścił niewierności.
But I say to you that whoever looks with lust at a woman has already committed adultery with her in his heart.
29 Jeśli więc twoje prawe oko skłania cię do grzechu, wyłup je i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał być wrzucony do piekła. (Geenna g1067)
And if your eye, your right eye, entices you to sin, pluck it out and cast it from you. It is better for you to lose one of your bodily organs, than to have your whole body go down into the pit. (Geenna g1067)
30 I jeśli twoja prawa ręka skłania cię do grzechu, odetnij ją i odrzuć. Lepiej bowiem, gdy zginie jakaś część twojego ciała, niż byś z całym ciałem miał znaleźć się w piekle. (Geenna g1067)
And if your right hand entices you into sin, cut it off and cast it from you; for it is better for you to lose one of your bodily organs, than to have your whole body go down into the pit. (Geenna g1067)
31 W Prawie Mojżesza powiedziano też: „Kto chce się rozwieść z żoną, niech jej wręczy dokument rozwodowy”.
"It was also said, "Whoever divorces his wife must give her a bill of separation.
32 A Ja wam mówię: Kto rozwodzi się z żoną (z wyjątkiem przypadku rozwiązłości seksualnej), naraża ją na grzech niewierności. Kto zaś żeni się z rozwódką, również dopuszcza się grzechu niewierności małżeńskiej.
But I tell you that anyone who divorces his wife, except on the ground of unchastity, makes her an adulteress, and whoever marries her when so divorced, commits adultery.
33 Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: „Nie przysięgaj fałszywie, lecz dotrzymaj przysięgi danej Panu”.
"Again you have heard that it was said to the men of old, "You must not forswear yourselves, but must perform your vows to the Lord.
34 A Ja wam mówię: W ogóle nie przysięgajcie: ani na niebo—bo jest tronem Boga;
"But I say to you, swear not at all; neither by the sky, for it is God’s throne;
35 ani na ziemię—bo jest Jego podnóżkiem; ani na Jerozolimę—bo jest miastem wielkiego Króla!
"nor by the earth, for it is the footstool of his feet; nor by Jerusalem, for it is the city of the Great King.
36 Nawet na własną głowę nie przysięgaj—bo nie możesz jednego włosa uczynić białym lub czarnym.
"Nor must you swear by your head, since you cannot make one hair white or black.
37 Mów prawdę: niech twoje „tak” znaczy „tak”, a „nie” znaczy „nie”. Każde oszustwo pochodzi od szatana.
"But let your word be simply ‘Yes’ or ‘No’; anything beyond this comes from the Evil One.
38 Słyszeliście, że w Prawie Mojżesza powiedziano: „Oko za oko, ząb za ząb”.
"You have heard that it was said, "An eye for an eye, a tooth for a tooth.
39 A Ja wam mówię: Nie rewanżujcie się za doznane zło! Jeśli ktoś cię obrazi, uderzając w policzek, nadstaw mu drugi.
"But I tell you not to retaliate the injury; but whoever strikes you on the right cheek, turn the other to him also;
40 Jeśli ktoś chce się z tobą sądzić o koszulę, daj mu od razu i płaszcz.
"and if any one wants to go to law with you and takes away your coat, let him take your cloak also.
41 Jeśli ktoś cię zmusza, byś niósł mu bagaż kilometr, nieś mu i dwa.
"Whoever impresses you to go one mile, go two miles with him.
42 Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce od ciebie coś pożyczyć.
"Give to him who asks, and from him who wants to borrow from you, do not turn away.
43 Słyszeliście, że powiedziano: „Kochaj przyjaciół, nienawidź wrogów”.
"You have heard that it was said, "You shall love your neighbor and hate your enemy."
44 A Ja wam mówię: Kochajcie waszych wrogów i módlcie się za tych, którzy was prześladują—
"But I say to you, love your enemies, and pray for those who persecute you.
45 tak postępują dzieci waszego Ojca w niebie. On bowiem sprawia, że słońce wschodzi dla dobrych i dla złych. A deszcz pada dla prawych i dla nieprawych.
"So you will become sons of your heavenly Father; for he makes his sun to rise upon sinners as well as saints, and sends rain upon the unjust and the just.
46 Czy sądzicie, że zasługujecie na nagrodę, bo kochacie tych, którzy was kochają? Czy nawet źli ludzie tak nie postępują?
"For if you love only those who love you, what reward have you?
47 Jeśli jesteście mili tylko dla przyjaciół, w czym jesteście lepsi? Czy poganie tak nie postępują?
"Even the tax-gatherers do that, do they not? And if you show courtesy to your brother only, what are you doing more than others? Even the Gentiles do that, do they not?
48 Bądźcie więc doskonali, tak jak wasz Ojciec w niebie.
"You then must be perfect, as your heavenly Father is perfect."
