Matayu 23
1 Shakapanu Yesu kaligambira lipinga lya wantu pamuhera na wafundwa wakuwi,
Basa ma Yesus nanori ana mana tungga nara, ro atahori hetar mana tungga se.
2 “Wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu wanauwezu wa kutakulira Malagaliru ga Musa.
Ana nafadꞌe nae, “Meser agama ra ro atahori Farisi ra toꞌu hak fo ranori baꞌi Musa hohoro-lalane nara.
3 Su mfiruwa kujimila na kutenda shoseri shawawagambireni, kumbiti namtenda vyawawatenda weni, toziya watenda ndiri vilii vyawafunda.
Huu naa, hei musi rena se ma tungga nenori nara. Te afiꞌ tungga saa fo ara taoꞌ ra, huu ara nda tao tungga sira nenori nara sa.
4 Watawa visanka vitopa na kuwatwika wantu, kumbiti weni wasinda ata kutalipisiya shala wapati kupapa.
Ara raꞌasusuuꞌ atahori fo lemba-doi agama hohoro-lalane mambera nara. Te sira mesaꞌ se nda nau tulu-fali atahori fo tao tungga hohoro-lalaneꞌ naa sa.
5 Womberi wankutenda matendu gawu goseri su wantu wagawoni, wankuvala tepi zilembwa malagaliru kusheni kwawu na mumawoku na wongera mishirashira mumahabiti gawu.
Basa saa fo ara taoꞌ a, ara tao fo atahori koa-boꞌu se. Onaꞌ a: saa esa isi na Lamatualain Hara-liin fo atahori rea sia langga nara, ma feo sia lima nara. Te ara bau tao raꞌamoko sira enan. Ma ara o tao rananaru lenaꞌ taliꞌ mana sia badꞌu naru nara suun, fo mana fee nesenenedꞌaꞌ neu se soꞌal Lamatuaꞌ Hara-liin. Ara tao taꞌo naa, fo atahori koa-boꞌu se rae, ‘We! Naa ra dei, atahori meumareꞌ re, o!’
6 Wafira kulikala pahala paligoya mumsambu na kulikala viti vya ligoya munumba ya Mlungu.
Mete ma ara ume hule-oꞌeꞌ rala reu, do tungga fefetas, ara sanggaꞌ a mamana eꞌendo meulauꞌ, fo atahori hetar rita se.
7 Wafira wawalamsiyi kwa ligoya pahala pa soku na wafira wantu wawashemi, ‘Mfunda.’
Mete ma ara reu sia pasar, na, ara o hiiꞌ a simbo hada-hormat. Ara hiiꞌ a fo atahori beꞌutee mbali se oi, “Ama meser nenefee hadꞌa-hormat.’
8 Kumbiti mwenga namshemwa ‘mfunda,’ toziya mfunda gwenu yumu hera, na woseri mwenga mwawalongu.
Te ama afiꞌ tungga naa ra dalan! Atahori afiꞌ roꞌe nggi rae, ‘ama meser’, huu hei meser ma akaꞌ esaꞌ a. Boe ma basa hei ia ra, bobꞌonggiꞌ sa.
9 Ama namumshema muntu yoseri ‘Tati’ pasipanu, toziya mwana Tati yumu hera kumpindi.
Afiꞌ minanaru atahori sia raefafoꞌ ia mae, ‘amaꞌ’, te hei Amam sia sorga akaꞌ esaꞌ a.
10 Namshemwa ‘Walonguziya,’ toziya mwana mlonguziya yumu hera ndo Kristu Mlopoziya.
Atahori ra o afiꞌ roꞌe nggi na rae, ‘lamatuaꞌ’, te huu hei Lamatuam akaꞌ esaꞌ a, naeni Au ia, fo Lamatualain helu-fuli nae haitua nema eniꞌ a mia lele uluꞌ a ena.
11 Yakawera mkulu pakati penu mpaka kaweri ntumintumi gwenu.
Naa de Au ufadꞌe nggi fo afiꞌ minanaru ao mara onaꞌ atahori mana hiiꞌ a sangga hadꞌa-hormat. Hei seka mae dadꞌi atahori moko-monaen, ana musi dadꞌi onaꞌ ate fo mete-seꞌu atahori laen ra.
12 Yakalikwisa hawamsulusiyi na yakalisulusiya mweni, hakakwiswi.”
Te atahori mana soꞌu nanaru aon, neꞌo Lamatuaꞌ naꞌatutudꞌaꞌ E. Te atahori mana tao aon onaꞌ ana dikiꞌ e, dei fo Lamatuaꞌ soꞌu nanaru e.”
13 “Shondi wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu, mwawafyangu mwenga! Mwankutata mlyangu gwa Ufalumi wa kumpindi palaa wantu pawafiriti kwingira, kumbiti maweni mwenga mwingira ndiri na muwajimira ndiri wantu yawajera kwingira.
Basa ma, Yesus olaꞌ seluꞌ nae, “Hee, hei meser agama ma atahori Farisi re! Memaꞌ hei, atahori mana dea-ralaꞌ! Dei fo ama hambu sosoeꞌ, huu hei nda nau masoꞌ misiꞌ Lamatuaꞌ parendan fo mimihere Au sa, naeni Atahori fo Lamatualain helu-fuli nae haitua nemaꞌ a. Deꞌulakan lenaꞌ fai, hei mii miꞌingge mala atahori mana nau masoꞌ nisiꞌ Lamatuaꞌ parendan fo ara nda ramahere neu Au sa.
14 Shondi wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu, mwawafyangu mwenga! Mwankuwayonga wakenja nakuwapoka numba zawu na mwankulilanguziya kusali sala ntali! Toziya ya hangu hampati azabu nkulu nentu!” Malembu gamonga gahera musitari agu.
[Hee, hei meser agama ma atahori Farisi ra! Mema hei, atahori mana dea-ralaꞌ! Dei fo ama hambu sosoeꞌ, huu hei akaꞌ peko-lelekoꞌ ina-falu ra, ma besla mala ume nara. Te sia atahori hetar matan, hei miꞌifuniꞌ deꞌulaka mara, ma mimbiriiꞌ hule-oꞌe dooꞌ fo atahori rae hei rala mara meumareꞌ. Te dei fo Lamatualain hukun nggi beran seli.]
15 “Shondi wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu, mwawafyangu mwenga! Mwankugenda mwanja mulitanda na paisi su mpati muntu yumu yakajimira ntambu yamjimira. Pamumpata, mumtenda mala mbili kaweri muntu gwa kugenda mumotu gwa jehanamu kuliku maweni mwenga.” (Geenna g1067)
Hee, meser agama ma atahori Farisi re! Memaꞌ hei, atahori mana dea-ralaꞌ! Dei fo ama hambu sosoeꞌ huu hei sae ofaꞌ sudꞌi a bee mi, ma onda-hene leteꞌ o, mae sangga akaꞌ atahori esaꞌ a, fo ana tungga hei partei agama ma. Te mete ma ana tungga ena, na, hei tao masodꞌan dadꞌi deꞌulakan lenaꞌ fai, losa ana hambu hukun sia naraka beran lenaꞌ lao rua mia hei e. (Geenna g1067)
16 Shondi walongoziya mwana lwisi! Mwenga mfunda muntu pakalilapira kwa Numba nkulu ya Mlungu, kulilapira aku shintu ndiri, kumbiti pakalirapa kwa zahabu Mnumba nkulu ya Mlungu, kulirapira aku kumkola.
Weh, Hei rala mara pokeꞌ re ena, te taꞌo bee de hei feꞌe mae mitudꞌu dalaꞌ fee neu atahori laen fai? Neꞌo ama hambu sosoeꞌ huu ama minori leli mae, ‘Mete ma atahori rae soꞌu hehelu-fufuliꞌ rendiꞌ susumbaꞌ ma ingga Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a, na, atahori naa nda nenepaꞌaꞌ no hehelu-fufuliꞌ naa sa. Te mete ma ana soꞌu hehelu-fufuliꞌ nendi susumba ma ingga lilo mbilas mana sia Ume Hule-oꞌeꞌ a, na, eni feꞌe nenepaꞌaꞌ no hehelu-fufuliꞌ naa ena.’
17 Mwenga mwanalwisi wazigizigi! Shoshi shana mana nentu, zahabu ama Numba nkulu ya Mlungu yayitenda zahabu iweri nanagala?
Hei ria ra atahori nggoa mateꞌe re! Neꞌo hei mae Lamatuaꞌ nae lilo mbilas pantin lenaꞌ, Eni Ume Hule-oꞌe Huuꞌ na do? Hokoꞌ! Te ume naa, mana tao lilo mbilas naa ra dadꞌi meumareꞌ!
18 Kayi mfunda, muntu pakalirapira pashitalawanda sha kutambikira, shintu ndiri, kumbiti pakalirapira kwa lifupu lyawalituliti pashitalawanda sha kutambikira, kulirapa aku hakumkoli.
Hei o minori leli mae, ‘Mete ma atahori soꞌu hehelu-fufuliꞌ no susumbaꞌ ingga nendiꞌ mei tutunu-hohotuꞌ mana sia Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a, na, atahori nda nenepaꞌaꞌ no hehelu-fufulin naa sa. Te mete ma ana soꞌu hehelu-fufuliꞌ no susumbaꞌ ingga nendi tutunu-hohotuꞌ mana sia mei ata, na, eni feꞌe na nenepaꞌa no hehelu-fufulin naa ena.’
19 Mwenga mwawa lwisi! Shoshi sha mana nentu, lifupu lilii, ama pashitalawanda sha kutambikira peni patendaga lifupu liweri linanagala?
Hei ia ra, tebꞌe-tebꞌeꞌ pokeꞌ re ena. Memaꞌ mei tutunu-hohotuꞌ naa, pantin lenaꞌ tutunu-hohotuꞌ mana sia mei ata. Huu mei naa, mana tao tutunu-hohotu nara dadꞌi meumareꞌ soaꞌ neu Lamatualain.
20 Muntu yakalilapira kwa pashitalawanda sha kutambikira kalirapa kwa pahala pa kutambikira na mafupu goseri gawatuliti pahala pa kutambikira.
Huu naa, mete ma atahori sumba ma ingga mei tutunu-hohotuꞌ, na, malole lenaꞌ ingga mei a no basa saa mana sia mei ata boe.
21 Na yakalirapira kwa Numba nkulu ya Mlungu, kalilapira kwa Numba nkulu ya Mlungu na Mlungu yakalikala amu,
Ma mete ma atahori sumba no ingga Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a, na, malole lenaꞌ ingga lao esaꞌ Ume Hule-oꞌeꞌ a no Lamatualain naran boe. Huu Ana leo sia naa.
22 na yoseri yakalirapira kumpindi kwa Mlungu, su kalilapira kwa shibanta sha shifalumi sha Mlungu na kwa Mlungu yakalivagira.
Ma mete ma atahori sumba ma ingga sorga, na, naa o, onaꞌ ana ingga lao esaꞌ Lamatualain kadꞌera parendan no naran ena, huu Ana mana endoꞌ toꞌu parendaꞌ sia naa.
23 “Shondi wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu, mwawafyangu mwenga! Mwankuwatoza wantu shintu shimu muvintu lilongu, ata kuusu viungu vya likolu gambira mahamba ganunkira weri na binzari na jira na kumbiti mleka kujimira mafundu ga mana ga Malagaliru, gambira vitendu viheri na lusungu na njimiru. Vitwatila avi vya mana ndo mfiruwa kuvitenda pota na kulyaluwa vyamonga.
Hee, hei meser agama ma atahori Farisi re! Memaꞌ hei, atahori mana dea-ralaꞌ ra! Dei fo ama hambu sosoeꞌ, huu hei mihine bareken fo fee neu Lamatuaꞌ babꞌanggiꞌ esa mia babꞌanggi ka sanahuluꞌ ra. Hei akaꞌ bareken basa-bꞌasaꞌ e, losa bumbu-dai mana mia osi o, hei reken mates boe. Onaꞌ a hei reken lutuꞌ-leloꞌ, dare, adas maꞌameniꞌ, ma jintan dekeꞌ. Tao-tao te ama liliiꞌ hendi Lamatualain hohoro-lalanen pantin manaseliꞌ nara! Hei misodꞌa nda no ndoo-tetuꞌ sa. Hei nda sue atahori mana tudꞌa-loloeꞌ ra sa. Hei nda misodꞌa mikindoo tungga Lamatuaꞌ hihii-nanaun sa. Malole lenaꞌ, ama tao tungga basa naa ra dei, dei fo ama mii bareken bumbu-dai, fo mae fee neu Lamatuaꞌ.
24 Mwenga walongoziya mwana lwisi! Mwankulaviya wavingozi mu vyakulanda, kumbiti mwankumira shingongolu yawamshema ntembu!
Hei rala mara pokeꞌ re ena, te taꞌo bee fo mae mii mitudꞌu dalaꞌ neu atahori fai? Hei tao hohoro-lalaneꞌ losa lutuꞌ-leloꞌ fo denu atahori laen ra tungga, te Lamatuaꞌ hohoro-lalanen pantin manaseliꞌ nara, hei nda tungga sa. Onaꞌ hei paresaꞌ lutuꞌ-leloꞌ fo sula hendi mbene mumuuꞌ mia hei oe nininum. Te banda monaeꞌ onaꞌ amba, na hei odꞌo hendi e teme-teme!
25 “Shondi wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu, mwawafyangu mwenga! Mwankugulula shikombi na bakuli kwa kunja, kumbiti mngati kumema vintu vyampatiti kwa wakwepula na malema.
Hee, hei meser agama ma atahori Farisi re! Memaꞌ hei, atahori mana dea-ralaꞌ! Dei fo ama hambu sosoeꞌ, huu hei safe mala pinggaꞌ-manggo ra losa rakahahadꞌoꞌ, te naa akaꞌ siaꞌ a deaꞌ. Tao-tao te sia ralaꞌ manggenggeoꞌ a mamafafauꞌ no nggeoꞌ lao mia nanaꞌo mara ma bare-naꞌo mara.
26 Mfalisayu lwisi! Gugulula uhakata huti yawuwera mushikombi na kunja hakuweri kuherepa viraa.
Weh! Atahori Farisi poke-lakaꞌ re! Safe miꞌihuluꞌ pinggaꞌ-manggo mara rala nara dei! No taꞌo naa, dea nara o dadꞌi meuꞌ boe!
27 “Shondi wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu, wafyangu mwenga! Muwera gambira mapumba gawatyelemekiti shokaa ndo yeni kwa kunja gawonikana gaherepa, kumbiti mngati imema mifupa ya mawuti na kila ntambu ya kudoda.
Hee, hei meser agama no atahori Farisi re! Memaꞌ hei, atahori mana dea-ralaꞌ! Dei fo hei hambu sosoeꞌ, huu hei ia onaꞌ rates mana dama mutiꞌ. Atahori mete rita dean meulaun seli. Te ralan na, sofeꞌ no atahori mates ra rui nara, ma basa mana maꞌafo mburuꞌ ra.
28 Viraa virii kwa kunja mwenga muwoneka mwawaheri, kumbiti mumyoyu mwenu kumema ufyangu na udoda.
Hei o onaꞌ naa boe! Hei hiiꞌ a tao ao mara onaꞌ atahori meumareꞌ re. Atahori ra mete nggi taꞌi deaꞌ na, hei onaꞌ atahori rala ndoos. Tao-tao te rala mara, sofeꞌ no dala deꞌulakaꞌ. Huu hei olaꞌ laen, te tao laen, ma liliiꞌ hendi Lamatualain parenda nara.
29 “Shondi wafunda wa Malagaliru na Mafalisayu, mwawafyangu mwenga! Mwankunyawira mapumba ga wambuyi wa Mlungu na kugalembera mapumba ga wantu waheri,
Hee, hei meser agama ma atahori Farisi re! Memaꞌ hei, atahori mana dea-ralaꞌ! Dei fo ama hambu sosoeꞌ! Ama tao rates monae-monaeꞌ fee Lamatualain mana dui-bꞌengga nara, ma paroon malole-maloleꞌ atahori maloleꞌ ra rates nara.
30 na mlonga, ‘Handa twenga metulikali shipindi sha wagogolu wetu metulitangiti ndiri nawomberi kuwalaga wambuyi wa Mlungu!’
Te hei mae, ‘Onaꞌ hita tasodꞌa leleꞌ esa to bei-baꞌi tara, neꞌo ata nda tungga tao tisa Lamatualain mana dui-bꞌengga nara sa.’
31 Su mpitaulira kuwera maweni mwenga ndo wiwuka wawu woseri yawawalagiti wambuyi wa Mlungu!
No naa, hei mikimbembela tatao-nonoꞌi mara mae, hei o, deꞌulakaꞌ onaꞌ bei-baꞌi mara boe.
32 Su, mumalili shilii shawanjiti wagogolu wenu!
Dadꞌi malole lenaꞌ, hei tao deꞌulakaꞌ onaꞌ naa losa babꞌasan, tungga bei-baꞌi mara sala-kilu nara!
33 Mwenga wanjoka na wana wa wanjoka! Mwenga namulihola kuwera muweza kukwepa kutozwa kwingira mumotu gwa Jehanamu. (Geenna g1067)
Hei ia ra tebꞌe-tebꞌeꞌ deꞌulaka mara onaꞌ mengge marasoꞌ. Seꞌu te hei mae Lamatualain nda hukun nggi sa? Afiꞌ mimihena! Neꞌo Ana nggari nggi misiꞌ ai naraka rala mii! (Geenna g1067)
34 Su neni nuwagambirani kuwera hanuwajegeri mwenga wambuyi wa Mlungu. Na wantu wana luhala na wafunda wa Malagaliru ga Musa, hamuwalagi wamu wawu na kuwapingika wamonga na kuwasyatanga ntomondu wamonga munumba za Mlungu na kuwawinga kulawa lushi na lushi.
Rena, e! Dei fo Au haitua fee nggi mana dui-bꞌengga nggara, fo ara ranori ma ratudꞌu nggi Lamatuaꞌ dala masodꞌa ndoo-tetun. Te neꞌo ama tao misa ruma, ma mbaku misa ruma sia hau ngganggeꞌ. Hei o liꞌu ruma sia ume hule-oꞌeꞌ, ma hei poko-paru ruma losa ara rela mia kota esa risiꞌ kota laen.
35 Vilawilu vya kutoza kwa kuwalaga wantu woseri waheri haiweri kwa mwenga, kwanjira kulagwa kwa Abeli muntu muheri mpaka kulagwa kwa Zakariya mwana gwa Barakiya, Zakariya ndo mweni yamumlagiti pakati pa Numba nkulu ya Mlungu na pashitalawanda sha kutambikira.
Feꞌe fai dalahulun hei bei-baꞌi mara tao risa Habel. Tao-tao te eni, atahori rala ndoos. Hei beꞌi-baꞌi mara tao risa atahori rala ndoos ra, rakandooꞌ a mia tititi-nonosiꞌ esa losa tititi-nonosiꞌ laen. Losa nala Sakaria, naeni Barakia anan. Ara tao risa e mia Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a sodꞌan deka no mei tutunu-hohotuꞌ a. Huu hei tungga bꞌei-baꞌi mara deꞌulaka nara naa, naa de hei musi lemba-doi basa atahori rala ndoos ra raa nara.
36 Nakaka nuwagambireni, kutozwa kwa wantu woseri yawawalaga wayawu hakuweri kwa shiyiwuku sha mashaka aga!
Memaꞌ tebꞌe! Te hei fo feꞌe sia leleꞌ ia, dei fo nenehukun, huu dala-dala deꞌulakaꞌ ra fo hei bei-baꞌi mara tao mia lele uluꞌ a.”
37 “Yerusalemu! Shondi shondi Yerusalemu bamu! Guwalaga wambuyi wa Mlungu, guwagumanga kwa mabuwi walii yawatumitwi kwakuwi! Vipindi vivuwa nfira kuwatula wana waku mumawoku mwangu gambira nkuku pakavigupika vyana vyakuwi kwa mbapatiru zyakuwi, kumbiti gwenga gunema!
“Hei atahori Yerusalem re! Hei mana akaꞌ tao misa Lamatualain mana dui-bꞌengga nara, ma mbia misa dedꞌenu nara fo mana rema tulu-fali heiꞌ ra. Au akaꞌ kokoe usufafali nggi fo ima misiꞌ Au, onaꞌ manu ine a nae nasarorombo nala ana nara sia lidꞌan rala. Te hei nda nau sa.
38 Su, Numba nkulu ya Mlungu yaku hailekwi ushiwa.
Huu naa, Lamatuaꞌ nda tao afiꞌ neu ume mara sa ena. Ma mbila do fini esaꞌ te rouꞌ ena.
39 Nukugambirani kwanjira vinu, hapeni gumoni kayi mpaka pagutakula, ‘Mlungu gumtekeleri yomberi yakiza mulitawu lya Mtuwa.’”
Rena malolole, e! Huu hei nda afiꞌ mita Au sa ena, losa leleꞌ hei mitaa mae, ‘Hita toꞌe fo Lamatualain fee papala-babꞌanggiꞌ fee neu Atahori ia, huu Lamatuaꞌ mana denu E.’ Hei mitaa onaꞌ naa, dei fo hei feꞌe na mete-mita Au fai.”
