Matendu 2
1 Lishaka lya Pentekosti palisokiti, woseri waweriti wajojinikiti pahala pamuhera.
Ndaa no atahori Yahudi ra fai malole na, fo ara roꞌe oi ‘Fai Pentakosta’, basa atahori mana tungga Lamatuaꞌ Yesus ra raꞌabꞌue sia ume esa. Aibꞌoiꞌ ma, ara rena liiꞌ mia lalai a onaꞌ sanggu-anin. Liiꞌ naa monae na seli, losa atahori mana sia naa ra nda hambu rena esa no esa sa.
2 Vumu liziwu gambira lyega lipikinika kulawa kuliyera na limemiziyiti numba yoseri yawalikaliti.
3 Womberi wawoniti vintu gambira mimbamba ya motu yaibagulikiti na kamkangalira kila muntu.
Ma ara rita onaꞌ ai mbilaꞌ mana banggi-bꞌanggiꞌ neu se sia esa-esaꞌ ata.
4 Woseri wamemiziyitwi Rohu Mnanagala na wanjiti kutakula kwa luga zya makabira gamonga, Rohu ntambu yakawatenditi watakuli.
Boe ma Lamatulain Dula-dale Na dai basa se. De ara ola-olaꞌ rendiꞌ atahori feaꞌ dedꞌea nara, tungga Dula-daleꞌ a fee se olaꞌ.
5 Vinu palii Yerusalemu kuweriti na Wayawudi, wantu yawamguwira Mlungu, wantu yawalawiti kila isi pasi pa mpindi.
Leleꞌ naa, atahori Yahudi hetar mia nusaꞌ mataꞌ-mataꞌ sia raefafoꞌ a, rema raꞌabꞌue sia Yerusalem huu rala nara, hii-nau tungga Lamatulain.
6 Womberi pawapikaniriti liziwu ali, lipinga likulu lya wantu lijojinikiti pamuhera walikangasha, toziya kila yumu gwawu kawapikaniriti womberi wankutakula kwa luga ya likabila lyakuwi mweni.
Ara rena liiꞌ naa boe ma rakarumbu risiꞌ mamanaꞌ naa. Esa-esaꞌ rena dedꞌea nara mia Lamatuaꞌ Yesus atahori Nara bafa nara, de ara titindindi.
7 Womberi wasintuka na kulikangasha pawalikosiya, “Hashi, wantu awa ntambu yawatakula Wagalilaya ndiri?
Basa se mbo-mboꞌ a, ma rae, “Atahori mana olaꞌ ia ra, basa se atahori Galilea ra, to?
8 Iwera hashi, kila yumu gwetu kankuwapikinira pawatakula kwa luga yakuwi mweni?
Te taoꞌ bee de hita rena ara olaꞌ rendiꞌ hita esa-esaꞌ dedꞌea nara?
9 Wamu wetu ndo Wapariti na Wamediya na Waelami, wamonga walawa Misopotamiya na Yudeya na Kapadokiya na Pontu na Asiya,
Hita ia ra, mia nusaꞌ hetar. Mia nusaꞌ Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Yudea, Kapadokia, Pontus, Asia,
10 na Firigiya na Pamfiliya na Misri na kumikowa ya Libya pakwegera na Kureni. Wamonga wahenga kulawa Rumi,
Frigia, Pamfilia, Masir, ma Libia deka no kota Kirene; ma ruma mia kota Roma;
11 Wayawudi na wantu wawagalambukiriti dini ya Shiyawudi na wamonga walawa Kureti na Arabiya. Twawoseri twenga tupikanira pawatakula kwa luga zya makabila getu twaweni kuusu vitwatira vikulu Mlungu vyakatenditi!”
ruma fai mia pulu Kreta, ma rae Arab. Ruma atahori Yahudi, ma ruma atahori mia nusa-nusa feaꞌ mana masoꞌ agama Yahudi ena. Te ata rena atahori ia ra olaꞌ rendiꞌ hita dedꞌea tara. Ara olaꞌ manaseliꞌ fo Lamatualain tao helaꞌ ra. We! Hita titindindi ma!”
12 Walikangasha na kuhinginika, wankulikosiyana weni gweka, “Mana yakuwi shii?”
Basa se mbo-mboꞌ a, de esa natane mbali esa oi, “Taꞌo bee de dadꞌi onaꞌ naa, e? Ia, sosoa na saa, e?”
13 Kumbiti wamonga watenda lidufiya pawalonga, “Wantu awa walowera ujimbi!”
Te hambu atahori feaꞌ ra raꞌaeꞌei se rae, “Woi! Afiꞌ fadꞌuli se! Te naa ra, mana mafuꞌ seli ena!”
14 Shakapanu Peteru kagolokiti pamuhera na wantumintumi walii lilongu na yumu, kanja kulibwelera lipinga lilii lya wantu, “Walongu Wayawudi na woseri mwenga yamulikala Yerusalemu, mpikaniri weri shilii shanonga.
Sia naa hambu Petrus no Lamatuaꞌ Yesus dedenu ka sanahulu esa nara. Petrus mata neu de olaꞌ neu atahori naeꞌ mana maꞌabꞌueꞌ sia naa. Olaꞌ nahereꞌ nae, “Ama-ina, toronoo nggare! Hei atahori Yahudi, ma hei atahori mana ima leo sia kota Yerusalem! Pasa ndiki mara malolole fo rena au oꞌolangga ia, te hambu saa mana seliꞌ au ae ufadꞌe nggi.
15 Wantu awa walowera ndiri ujimbi ntambu yamulihola, toziya ayi ndo saa tatu hera mandawira!
Afiꞌ mae atahori ia ra mafu. Nda taꞌo naa sa! Misinedꞌa, nda hambu atahori rinu mafu fefetu anaꞌ sa. Oras ia feꞌe liiꞌ sio!
16 Unakaka ndo awu shitwatira ashi ndo shirii shakatakuliti mbuyi gwa Mlungu Yoweli,
Hei rena atahori ia ra ola-olaꞌ rendi hei dedꞌea mara. Matetu na, taꞌo ia: maꞌahulu na, Lamatulain nafadꞌe basa memaꞌ dalaꞌ ia, pake mana ola-ola Na Yoel, oi:
17 ‘Hantendi mumashaka ga kupelera, Mlungu kalonga, Hanuwamiminiri wantu woseri Rohu gwangu. Wananguta wenu wapalu na wadala, waubweri ujumbi, Wandemba hawawoni mawonu, Na wazewi wenu hawaloti.
‘Lamatualain nae, “Mia fai mateꞌen, Au fee Dula-dale Ngga neu basa atahori. Hei ana touꞌ ma ana feto mara, Au pake dadꞌi mana ola-ola nggara. Hei ana soru mara, hambu rita saa fo Au ae utudꞌu neu se. Hei atahori lasi mara, ralamein saa fo Au ae fee se rita.
18 Yina, ata wantumintumi wangu, wapalu na wadala, Hanuwamiminiri Rohu gwangu mulishaka, Na womberi hawaubweri ujumbi waneni.
Nandaa no fai mateꞌen, Au fee Dula-dale Ngga neu Au atahori nggara. Au fee neu touꞌ, ma Au fee neu inaꞌ ra boe. Dei fo ara olaꞌ sa fo Au ufadꞌe neu se.
19 Handendi mauzauza kumpindi kuliyera, Na lilangaliru pasi panu, Hakuweri na mwazi, motu na lyosi lizotopa,
Mateꞌen te, Lamatuaꞌ fai Na losa. Te aleꞌ ia faiꞌ naa nda feꞌe nema sa, de Au tao uꞌuhuluꞌ manadadꞌiꞌ ra sia lalai ata. Relo a dadꞌi maꞌahatuꞌ; ma fulan dadꞌi mbilas onaꞌ raaꞌ e. Au o tao saa-saa manaseliꞌ sia raefafoꞌ mbena na boe. Onaꞌ a raaꞌ, ai, no masuꞌ bubꞌue-bubꞌueꞌ hene ata reu. Losa Lamatuaꞌ fai mana seliꞌ Na naa ra, naa seka ra mana rameli roꞌe tulun Lamatulain, naa sira mana hambu masodꞌaꞌ.’” Yoel nafadꞌe basa naa ena, eniꞌ a maꞌahulu na.
20 Mshenji gutulwa nditi, Na lyezi haliweri lisheri handa mwazi, Pamberi pa lishaka likulu na weru wa Mtuwa kwiza.
21 Panu, yoseri yakafira kuluwa kwa litawu lya Mtuwa, hakalopoziwi’
22 “Wana isi wa Israeli, mpikaniri shisoweru ashi! Yesu gwa Nazareti kaweriti muntu na ukulu wakuwi wa Umlungu ulanguziwa kwa mwenga kwa mauzauza, makangashu na langaliru Mlungu lyakatenditi pakati penu kwa njira yakuwi, handa ntambu yamumana.
Dadꞌi toronoo atahori Israꞌel re! Pasa ndiki mara rena au oꞌola ngga. Lamatulain dudꞌu basa Yesus, atahori Nasaret naa. Hei mihine mae naa tebꞌe, huu mita basa Lamatualain pake Yesus tao mana dadꞌi ma mana seliꞌ ra. Hei o mihine basa ia ra, huu Yesus tao mana dadꞌi naa ra sia hei taladꞌa ma.
23 Kugenderana na mpangu gwakuwi mweni Mlungu kaamuwiti kala handa Yesu mewamubati, mwenga mumlaga kwa kuwalekera wantu wadoda wampingiki.
Te hei misa E. Hei kokoe atahori deꞌulakaꞌ ra fo mbaku risa E sia hau ngganggeꞌ ata. Tehuu, Lamatulain bubꞌuluꞌ basa naa mia dalahulu na neu, fo memaꞌ naa ndaa no dudꞌuꞌa Na.
24 Kumbiti Mlungu kamzyukisiya kulawa kwawahowiti, kamlopoziya mukutama kwa kuhowa kwa mana iwezekana ndiri nakamu kuhowa kumtatiri
Memaꞌ hei tao doidꞌoso Yesus losa Ana mate. Te Lamatulain nda nau E mate nakandoo sa. De Ana lea nala E mia mamate Na, de fee Ne nasodꞌa baliꞌ.
25 Mana Dawudi katakuliti kuusu yomberi hangu, Numwoniti Mtuwa kuulongolu kwa neni mashaka goseri, ka pamu na neni uwega wangu wa kumliwu, ata hapeni ndikinyiki.
Dalahulu na Mane Daud suraꞌ soal Yesus taꞌo ia: ‘Au bubꞌuluꞌ ae Lamatuaꞌ no au. Nda hambu saa saꞌ boe tao natudꞌaꞌ au, huu Lamatuaꞌ sia au bobꞌoa ngga.
26 Hangu, moyu gwangu gwasekuseku, kayi ntenditi lusheka lya nemeleru. Nshimba ya neni hayilikali mlitumbiru,
De au rala ngga namahoꞌo. Au koa-kio E ukundoo, ma umuhena E.
27 Toziya hapeni guyileki rohu yaneni kulirindi lyalihera upeleru, pota kumleka mnanagala gwaku kawoli. (Hadēs g86)
Ana nda hela au ao samana ngga sia atahori mates ra mamana na sa. Ana nda hela Atahori Meumare Na ao sisi na maꞌafo sia rates rala sa. (Hadēs g86)
28 Gunanguziyi njira za ukomu, kuweri kwakuwi gumemiziya sekuseku!
Ana natudꞌu dala masodꞌa ndos neu au. Naa de, rala ngga namahoꞌo seli, huu Lamatualain no au.’ Mane Daud suraꞌ basa naa ena, eniꞌ a maꞌahulu na.
29 “Mwalongu wangu, nfira kuwagambirani shinagaubaga kuusu vitwatira vyavimpatiti Dawudi, mbuyi gwetu. Yomberi kahowiti, wamsira, kayi lipumba lyakuwi lyapalapanu pa twenga mpaka lelu.
Dadꞌi toronoo nggare! Fee isin au dei, fo olaꞌ relo-relo o nggi, soꞌal hita baꞌi Daud na. Baꞌi Daud olaꞌ taꞌo naa, te ana nda natudꞌu ao na sa. Hita bubꞌuluꞌ naa, huu ana mate, ma raꞌoi hendi ena. Rate na feꞌe sia hita taladꞌa na, losa faiꞌ ia.
30 Kumbiti yomberi kaweriti mbuyi gwa Mlungu na kavimaniti kuwera Mlungu kamlagiliti kwa shirapu kuwera hakampanani yumu gwa mwiwuku gwakuwi ukolamlima ntambu yakaweriti Dawudi.
Mane Daud ia, dadꞌi Lamatualain mana ola-ola Na. Ana bubꞌuluꞌ Lamatualain helu basa pake susumbaꞌ oi, dei fo Daud tititi-nonosi na esa toꞌu parendaꞌ. Lamatualain dudꞌu Atahori naa eniꞌ a dalahulu na.
31 Dawudi kaviwoniti pamberi vitwatira Mlungu vyakagenda kuvitenda, su yomberi kayoweriti kuusu uzyukisiya wa Kristu pakatakuliti, ‘Kalekitwi ndiri mulirindi lyalihera upeleru, ama nshimba yakuwi iwoliti ndiri.’ (Hadēs g86)
Leleꞌ naa, Daud mete dodꞌooꞌ neu ena. Nafadꞌe naꞌahuluꞌ soꞌal Atahori fo Lamatualain dudꞌu basaꞌ a. Dei fo Atahori naa mate, ma nasodꞌa baliꞌ. Daud o nafadꞌe nae Atahori naa nda leo nakandoo sia atahori mates ra mamanan sa, ma ao sisin o nda maꞌafo sa boe. (Hadēs g86)
32 Su, Mlungu kamzyukisiyiti Yesu ayu na twawoseri twenga ndo wakapitawu wa lilawiru ali.
Atahori fo Daud ola-olaꞌ a, naeni Yesus! Lamatualain tao nasodꞌa baliꞌ E mia mamate na. Ma basa hai o mita Ana nasodꞌa baliꞌ ena.
33 Yesu wamnyasuliti kumpindi mpaka uwega wa kumliwu wa Mlungu, yomberi kawanka lagilu lya Rohu Mnanagala kulawa kwa Tati na kashimiminira shilii shamushiwona vinu na kushipikinira.
Oras ia, Lamatualain soꞌu Yesus fo toꞌu panggat monaeꞌ. Ana endoꞌ sia Lamatualain bobꞌoa ona Na, sia mamanaꞌ fo Lamatualain sadꞌia helaꞌ a. Ama na o fee Ne Dula-dale Meumareꞌ, tungga hehelu Na mia dalahulu na neu. Ana o helu fee Dula-dale Meumare Na, neu hita boe. Dadꞌi saa fo hei rena no mita oras ia, naa, Lamatualain fee Dula-Dale Meumare Na.
34 Mana Dawudi mweni, kakwena haa mpaka kumpindi, ila yomberi kalongiti, Mtuwa kamgambiriti Mtuwa gwangu, Gulikali uwega wangu wa kumliwu,
Daud nda hene sorga neu sa, te nafadꞌe oi, ‘Lamatualain olaꞌ no au malangga ngga oi, “Endoꞌ sia Au bobꞌoa ona ngga sia mamanaꞌ fo Au sadꞌia helaꞌ a,
35 Mpaka nuwatendi wankondu waku waweri shiti sha magulu gaku.
losa au tao musu mara taꞌalok neu nggo.’”
36 Wantu woseri wa Israeli wafiruwa kuvimana kwa nakaka handa Yesu ayu yampingikiti, ndomweni Mlungu kamtenda kuwera mtuwa na Kristu.”
Naa de basa atahori Israꞌel ra musi rahine tebꞌe-tebꞌeꞌ soꞌal Yesus fo hei mbaku misa mia hau ngganggeꞌ a. Eni ia, Kristus fo Lamatualain dudꞌu eniꞌ a maꞌahulu na. Eni o dadꞌi hita malangga na!”
37 Su, wantu pawapikaniriti aga, walunguziwitwi moyu, wawakosiyiti Peteru na wantumintumi wayaguwi, “Walongu wetu, tutendi shishi?”
Rena taꞌo naa ma, atahori ra fale rala nara reuꞌ ena. De ara ratane Petrus no dedenu feaꞌ nara oi, “Aꞌa nggare! Hai musi tao saa fai?”
38 Peteru kankula, “Mtubu na kila yumu gwenu kabatizwi kwa litawu lya Yesu Kristu su mpati kuwusiya vidoda vyenu na kwanga kwayidi kwa Rohu Mnanagala.
Petrus nataa oi, “Hei musi lao hela sala-singgo mara fo tungga Lamatualain. Basa naa, musi moꞌe sarani, dadꞌi neu bukti oi hei tungga Yesus Karistus Dala Masodꞌa Na ena. Naa o dadꞌi bukti oi Lamatualain ose hendi basa salaꞌ mara boe. Ma hei o hambu Lamatualain Dula-dale Meumare Na boe.
39 “Toziya lagilu alii ndo kwajili ya mwenga na wana wenu na kwa wantu woseri yawawera kutali, kwa ntambu ya woseri yawalikala patali, na kwa wantu woseri Mtuwa Mlungu gwetu hakawashemi kwakuwi.”
Lamatualain helu taꞌo naa neu basa atahori mana masoꞌ dadꞌi Eni atahori na. Ana helu taꞌo naa fee hei atahori Israꞌel mo tititi-nonosi mara. Ana o helu fee atahori mia nusa feaꞌ ra boe.
40 Kwa shisoweru shingi kayi shitangala, Peteru kasisitiziti na kuwahimiziya wantu pakalonga, “Mlilopoziyi mushiyiwuku ashi shikondola.”
Petrus olaꞌ loa-naruꞌ neu se fo nafadꞌe se oi, “Ia naa, atahori naeꞌ raꞌadꞌodꞌooꞌ mia dalaꞌ masodꞌa ndos. De hei musi besa-bꞌesa, fo afiꞌ tungga atahori deꞌulakaꞌ ra dala na. Te tunggaꞌ a Lamatualain dala ndo-tetu na. Naa fo, hei hambu masodꞌaꞌ ma misodꞌa mikindoo mo E.”
41 Wavuwa wavijimiriti visoweru vyakuwi, wabatizwa. Wantu elufu tatu wongerekiti mushipinga shili lishaka ali.
Boe ma atahori naeꞌ simbo Petrus oꞌola na. Ara tungga Yesus Dala Masodꞌa na, ma roꞌe sarani. Faiꞌ naa, atahori rifon telu masoꞌ dadꞌi Yesus atahori nara.
42 Woseri awa wendereyiti kulifunda kulawa kwa wantumintumi, kulikala pamuhera shilongu, kumega libumunda na kumluwa Mlungu.
Ara hii raꞌabꞌue ro atahori feaꞌ mana tungga Yesus ra. Ara malole esa no esa. Tungga fai ara manggate rena nenoriꞌ mia Yesus dedenu Nara. Ara o hii hule-oꞌe ma raa raꞌabꞌue boe.
43 Mauzauza na makangashu gavuwa gatendikiti kupitira wantumintumi ata kila muntu kawera na lyoga.
Leleꞌ naa, Lamatuaꞌ Yesus dedenu Nara, tao manadadꞌi naeꞌ, losa atahori ra titiriri ma ramatau.
44 Woseri yawajimira wendereyiti weri shintu shimu na lunda zawu wagawaniti pamuhera.
Atahori mana tungga Lamatuaꞌ Yesus Dala Masodꞌa Na, raꞌabꞌue ro ralaꞌ esa, losa saa fo sira ena na o, pake raꞌabꞌue.
45 Waweriti wankuwuza lunda na vintu vyawu shakapanu wagawana mpiya shiyasi ya nfiru ya kila yumu.
Ruma o raseo sudꞌi a saa ma hata-heto nara, ma babꞌanggi doi na neu atahori mamahereꞌ ra, tungga esa-esaꞌ parlu na.
46 Wendereyiti kuliwona pamuhera kila lishaka Munumba nkulu ya Mlungu. Kumbiti shipindi sha kumega libumunda, waliwoniti mnumba zyawu na waliya pamuhela shiboga ashi kwa sekuseku na moyu guherepa.
Tungga fai ara hii raꞌabꞌue sia Lamatualain Ume Hule-Oꞌe Huu Na. Ara raa tungga-tungga ume no rala nemehoꞌot. Basa se rasodꞌa hii tulu-fali esa no esa, ma ara o nda deꞌu sa.
47 Wamkwisiti Mlungu, wafiruwa na wantu woseri. Kila lishaka Mtuwa kawayongeleriti walanga ya wantu yawaweriti wankulopoziwa.
Tungga fai, ara koa-kio Lamatualain nda namaetuꞌ sa. Basa atahori deaꞌ ra hii-nau ro se. Tungga fai, Lamatualain fee masodꞌaꞌ neu atahori, de ara raꞌabꞌue ro Lamatuaꞌ Yesus atahori Nara. Naa de, ara ramaheta rakandooꞌ a.
