امثال 6

1 ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

Filho meu, se ficaste por fiador do teu companheiro, se deste a tua mão ao estranho,

2 و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

Enredaste-te com as palavras da tua boca: prendeste-te com as palavras da tua boca.

3 تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

Faze pois isto agora, filho meu, e livra-te, pois já caíste nas mãos do teu companheiro; vai, humilha-te, e aperta com o teu companheiro.

4 خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

Não dês sono aos teus olhos, nem adormecimento às tuas pálpebras.

5 بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

Livra-te como o corço da mão do passarinheiro.

6 ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

Vai-te à formiga, ó preguiçoso: olha para os seus caminhos, e sê sábio.

7 آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

A qual, não tendo superior, nem oficial, nem dominador,

8 ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

Prepara no verão o seu pão: na sega ajunta o seu mantimento.

9 اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

Oh! preguiçoso, até quando ficarás deitado? quando te levantarás do teu sono?

10 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Um pouco de sono, um pouco tosquenejando; um pouco encruzando as mãos, para estar deitado.

11 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

Assim te sobrevirá a tua pobreza como o caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.

12 آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

O homem de Belial, o homem vicioso, anda em perversidade de boca.

13 و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

Acena com os olhos, fala com os pés, ensina com os dedos.

14 و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

Perversidade há no seu coração, todo o tempo maquina mal: anda semeando contendas.

15 بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

Pelo que a sua destruição virá repentinamente: subitamente será quebrantado, sem que haja cura.

16 هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

Estas seis coisas aborrece o Senhor, e sete a sua alma abomina:

17

Olhos altivos, língua mentirosa, e mãos que derramam sangue inocente:

18

O coração que maquina pensamentos viciosos; pés que se apressam a correr para o mal;

19

A testemunha falsa que respira mentiras: e o que semeia contendas entre irmãos.

20 ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

Filho meu, guarda o mandamento de teu pai, e não deixes a lei de tua mãe;

21 سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

Ata-os perpetuamente ao teu coração, e pendura-os ao teu pescoço.

22 اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

Quando caminhares, te guiará; quando te deitares, te guardará; quando acordares, ela falará contigo.

23 زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

Porque o mandamento é uma lâmpada, e a lei uma luz: e as repreensões da correção são o caminho da vida

24 نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

Para te guardarem da má mulher, e das lisonjas da língua estranha.

25 دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

Não cobices no teu coração a sua formosura, nem te prendas com os seus olhos.

26 زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

Porque por causa de uma mulher prostituta se chega a pedir um bocado de pão; e a mulher dada a homens anda à caça da preciosa alma.

27 آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

Porventura tomará alguém fogo no seu seio, sem que os seus vestidos se queimem?

28 آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

Ou andará alguém sobre as brazas, sem que se queimem os seus pés?

29 همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

Assim será o que entrar à mulher do seu próximo: não ficará inocente todo aquele que a tocar.

30 اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

Não injuriam ao ladrão, quando furta, para saciar a sua alma, tendo fome;

31 با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

Mas, achado, pagará sete vezes tanto: dará toda a fazenda de sua casa.

32 اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

Porém o que adultera com uma mulher é falto de entendimento; destrói a sua alma, o que tal faz.

33 او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

Achará castigo e vilipêndio, e o seu opróbrio nunca se apagará.

34 زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

Porque ciúmes são furores do marido, e de maneira nenhuma perdoará no dia da vingança.

35 او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.

Nenhum resgate aceitará, nem consentirá, ainda que aumentes os presentes.