امثال 4

1 ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید.

Hear, ye sons, the instruction of a father, And give attention to know understanding.

2 پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید.

For good learning I have given to you, My law forsake not.

3 من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم.

For, a son I have been to my father — tender, And an only one before my mother.

4 پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند.

And he directeth me, and he saith to me: 'Let thy heart retain my words, Keep my commands, and live.

5 حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو.

Get wisdom, get understanding, Do not forget, nor turn away From the sayings of my mouth.

6 حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود.

Forsake her not, and she doth preserve thee, Love her, and she doth keep thee.

7 حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور.

The first thing [is] wisdom — get wisdom, And with all thy getting get understanding.

8 اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید

Exalt her, and she doth lift thee up, She honoureth thee, when thou dost embrace her.

9 و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.»

She giveth to thy head a wreath of grace, A crown of beauty she doth give thee freely.

10 پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی.

Hear, my son, and receive my sayings, And years of life [are] multiplied to thee.

11 من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم.

In a way of wisdom I have directed thee, I have caused thee to tread in paths of uprightness.

12 وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید.

In thy walking thy step is not straitened, And if thou runnest, thou stumblest not.

13 آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست.

Lay hold on instruction, do not desist, Keep her, for she [is] thy life.

14 به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما.

Into the path of the wicked enter not, And be not happy in a way of evil doers.

15 از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛

Avoid it, pass not over into it, Turn aside from it, and pass on.

16 زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند.

For they sleep not if they do not evil, And their sleep hath been taken violently away, If they cause not [some] to stumble.

17 خوراک آنها ظلم و شرارت است.

For they have eaten bread of wickedness, And wine of violence they drink.

18 راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد،

And the path of the righteous [is] as a shining light, Going and brightening till the day is established,

19 اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است.

The way of the wicked [is] as darkness, They have not known at what they stumble.

20 ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده.

My son, to my words give attention, To my sayings incline thine ear,

21 سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن،

Let them not turn aside from thine eyes, Preserve them in the midst of thy heart.

22 زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد.

For life they [are] to those finding them, And to all their flesh healing.

23 مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد.

Above every charge keep thy heart, For out of it [are] the outgoings of life.

24 دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن.

Turn aside from thee a froward mouth, And perverse lips put far from thee,

25 چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن.

Thine eyes do look straightforward, And thine eyelids look straight before thee.

26 مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی.

Ponder thou the path of thy feet, And all thy ways [are] established.

27 از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار.

Incline not [to] the right or to the left, Turn aside thy foot from evil!