امثال 28

1 شریران می‌گریزند، در حالی که کسی آنها را تعقیب نمی‌کند! ولی خداشناسان چون شیر، شجاع هستند.

Huye el impío sin que nadie le persiga; el justo, como león, se siente seguro.

2 وقتی مملکتی گرفتار فساد شود، دولتش به آسانی سرنگون می‌گردد، اما رهبران درستکار و عاقل مایهٔ ثبات مملکت هستند.

Por sus pecados un país tiene muchos gobernantes, pero uno, sabio y prudente, hace el orden estable.

3 حاکمی که بر فقرا ظلم می‌کند مانند باران تندی است که محصول را از بین می‌برد.

El pobre que oprime a los pobres, es como una lluvia que arrastra todo y trae carestía.

4 بی‌توجهی نسبت به قانون، ستایش بدکاران است ولی اطاعت از آن، مبارزه با بدی می‌باشد.

Los que abandonan la Ley, alaban al malvado; los que la guardan, contra él se indignan.

5 عدالت برای بدکاران بی‌معنی است، اما پیروان خداوند اهمیت آن را خوب می‌دانند.

Los malos no entienden lo que es justo; pero quien busca a Yahvé lo entiende todo.

6 انسان بهتر است فقیر و درستکار باشد تا ثروتمند و کلاهبردار.

Más vale un pobre que vive rectamente, que un acaudalado de perversas costumbres.

7 پسری که از قوانین اطاعت می‌کند داناست، اما کسی که رفیق عیاشان است مایهٔ ننگ پدرش می‌باشد.

El que observa la Ley es hijo prudente: mas quien es compañero de comilones deshonra a su padre.

8 مالی که از راه رباخواری و بهره‌کشی از فقرا حاصل شود عاقبت به دست کسی می‌افتد که بر فقرا رحم می‌کند.

Quien con logro y usura aumenta sus riquezas, las acumula para el que tiene compasión de los pobres.

9 خدا از دعای کسانی که احکام او را اطاعت نمی‌کنند، کراهت دارد.

El que aparta su oído para no oír la Ley, su misma oración es objeto de maldición.

10 هر که دام بر سر راه شخص درستکار بنهد و او را به راه بد بکشاند، عاقبت به دام خود گرفتار خواهد شد، ولی اشخاص نیک پاداش خوبی خواهند یافت.

Quien extravía a buenos llevándolos por malas sendas caerá él mismo en su propia fosa, y los buenos heredarán sus bienes.

11 ثروتمندان خود را دانا می‌پندارند، اما فقیر خردمند از واقعیت درون آنها باخبر است.

El rico se tiene por sabio; pero un pobre inteligente le quita la máscara.

12 وقتی نیکان پیروز می‌شوند، همه شادی می‌کنند، اما هنگامی که بدکاران به قدرت می‌رسند، مردم خود را پنهان می‌کنند.

Cuando triunfan los justos hay gran gloria, pero cuando se encumbran los malos, se esconden todos.

13 هر که گناه خود را بپوشاند، هرگز کامیاب نخواهد شد، اما کسی که آن را اعتراف کند و از آن دست بکشد خدا بر او رحم خواهد کرد.

El que encubre sus pecados no prosperará, mas el que los confiesa y abandona, conseguirá perdón.

14 خوشا به حال کسی که ترس خدا را در دل دارد، زیرا هر که نسبت به خدا سرسخت باشد گرفتار بلا و بدبختی می‌شود.

Bienaventurado el hombre que anda siempre temeroso; los de duro corazón caen en el mal.

15 مردم بیچاره‌ای که زیر سلطهٔ حاکم ظالمی هستند، مانند کسانی می‌باشند که گرفتار شیر غران یا خرس گرسنه شده باشند.

León rugiente y oso hambriento, tal es un príncipe malo, que reina sobre un pueblo pobre.

16 سلطان نادان به قوم خود ظلم می‌کند. پادشاهی که از نادرستی و رشوه‌خواری نفرت داشته باشد، سلطنتش طولانی خواهد بود.

El príncipe falto de prudencia será un gran opresor; pero el que odia la codicia, vivirá muchos años.

17 عذاب وجدان یک جنایتکار او را به سوی مجازات خواهد برد، پس تو سعی نکن از او حمایت کنی.

El hombre reo de sangre humana, corre al sepulcro; ¡no se lo detenga!

18 هر که در راه راست ثابت قدم باشد در امان خواهد ماند، اما کسی که به راههای کج برود خواهد افتاد.

Quien anda en integridad será salvo, mas el que anda por caminos perversos al fin caerá.

19 هر که در زمین خود زراعت کند نان کافی خواهد داشت، اما کسی که وقت خود را به بطالت بگذراند فقر گریبانگیر او خواهد شد.

Quien labra su tierra, tendrá pan en abundancia, quien se junta con los ociosos se saciará de pobreza.

20 اشخاص درستکار کامیاب خواهند شد، اما کسانی که برای ثروتمند شدن عجله می‌کنند بی‌سزا نخواهند ماند.

El hombre probo será colmado de bendiciones; mas el que se afana por atesorar no quedará impune.

21 طرفداری، کار درستی نیست؛ اما هستند قضاتی که به خاطر یک لقمه نان، بی‌انصافی می‌کنند.

No es bueno hacer acepción de personas; hay hombres que hacen un crimen por un bocado de pan.

22 آدم خسیس فقط به فکر جمع‌آوری ثروت است غافل از اینکه فقر در انتظار اوست.

El envidioso va apurado tras las riquezas; no advierte que le sobrevendrá la pobreza.

23 اگر اشتباه کسی را به او گوشزد کنی، در آخر از تو بیشتر قدردانی خواهد کرد تا از کسی که پیش او چاپلوسی کرده است.

Quien a otro corrige, halla después mayor gracia que aquel que lisonjea con la lengua.

24 کسی که والدین خود را غارت می‌کند و می‌گوید: «کار بدی نکرده‌ام»، دست کمی از یک آدمکش ندارد.

El que roba algo a su padre y a su madre, y dice: “No es pecado”, es compañero del criminal.

25 حرص و طمع باعث جنگ و جدال می‌شود؛ اما توکل نمودن به خداوند انسان را کامیاب می‌کند.

El hombre codicioso suscita querellas, mas el que espera en Yahvé prosperará.

26 هر که بر نقشه‌های خود تکیه می‌کند نادان است، ولی آنانی که از تعالیم خدا پیروی می‌نمایند، در امان می‌باشند.

El que confía en sí mismo, es un insensato; quien procede con sabiduría, ese será salvo.

27 اگر به فقرا کمک کنی، هرگز محتاج نخواهی شد؛ ولی اگر روی خود را از فقیر برگردانی، مورد لعنت قرار خواهی گرفت.

El que da al pobre, no padecerá penuria; quien aparta de él los ojos será colmado de maldiciones.

28 هنگامی که بدکاران به قدرت می‌رسند، مردم خود را پنهان می‌کنند، اما وقتی بدکاران سقوط کنند درستکاران دوباره قدرت را به دست خواهند گرفت.

Cuando se levantan los malvados, se esconden los hombres; mas cuando perecen, crece el número de los justos.