امثال 20

1 شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

El vino es mofador, el licor alborotador; nunca será sabio el que a ellos se entrega.

2 غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

Semejante al rugido de león es el furor del rey; quien provoca su ira peca contra sí mismo.

3 اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

Es honor del hombre abstenerse de altercados; todos los necios se meten en pendencias.

4 آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

A causa del frío no ara el perezoso, por eso mendigará en vano en la siega.

5 پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

Aguas profundas son los pensamientos del corazón humano, mas el sabio sabe sacarlos.

6 بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

Muchos se jactan de su bondad, pero un hombre fiel, ¿quién lo hallará?

7 فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

El justo procede sin tacha, bienaventurados sus hijos después de él.

8 پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

El rey, sentado como juez en el trono, con su sola mirada ahuyenta todo lo malo.

9 کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

¿Quién podrá decir: “He purificado mi corazón, limpio estoy de mi pecado”?

10 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Peso falso y falsa medida son dos cosas abominables ante Yahvé.

11 حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

Ya el niño muestra por sus acciones si su conducta ha de ser pura y recta.

12 گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

El oído que oye, y el ojo que ve, ambas son obras de Yahvé.

13 اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

Huye el sueño, para que no empobrezcas; abre tus ojos, y te saciarás de pan.

14 خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

“Malo, malo”, dice el comprador, pero después de haber comprado se gloría.

15 سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

Hay oro y perlas en abundancia, mas la alhaja más preciosa son los labios instruidos.

16 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

Tómate el vestido del que salió fiador por un extraño, y exígele una prenda por lo que debe al extranjero.

17 نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

El pan injustamente adquirido le gusta al hombre, pero después se llena su boca de guijos.

18 نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

Los consejos aseguran el éxito de los proyectos; no hagas la guerra sin previa deliberación.

19 آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

No tengas trato con el que revela secretos y es chismoso, ni con aquel cuyos labios siempre se abren.

20 چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

Si uno maldice a su padre y a su madre, su antorcha se apagará en densas tinieblas.

21 مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

Lo que uno comenzó a adquirir apresuradamente, no tiene fin venturoso.

22 بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

No digas: “Yo devolveré el mal”; espera en Yahvé, y Él te salvará.

23 خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

Yahvé abomina las pesas falsas, y falsa balanza es cosa mala.

24 خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

Es Yahvé quien dirige los pasos del hombre; ¿qué sabe el hombre de su destino?

25 هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

Es un lazo para el hombre decir a la ligera: “Consagrado”, sin meditar antes de hacer el voto.

26 پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

El rey sabio avienta a los malhechores, y hace pasar sobre ellos la rueda.

27 وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

Antorcha de Yahvé es el espíritu del hombre, escudriña todos los secretos del corazón.

28 هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

Bondad y fidelidad guardan al rey, y la clemencia le afirma el trono.

29 شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

Los jóvenes se glorían de su fuerza, el adorno de los ancianos son las canas.

30 تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.

Los azotes que hieren son medicina contra el mal, como las llagas que penetran hasta el interior del cuerpo.