امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

The folly of a man spoils his ways: and he blames God in his heart.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Wealth acquires many friends; but the poor is deserted even of the friend he has.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

A false witness shall not be unpunished, and he that accuses unjustly shall not escape.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Many court the favor of kings; but every bad man becomes a reproach to [another] man.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

Every one who hates [his] poor brother shall also be far from friendship. Good understanding will draw near to them that know it, and a sensible man will find it. He that does much harm perfects mischief; and he that used provoking words shall not escape.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

He that procures wisdom loves himself; and he that keeps wisdom shall find good.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

A false witness shall not be unpunished; and whoever shall kindle mischief shall perish by it.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

Delight does not suit a fool, nor [is it seemly] if a servant should begin to rule with haughtiness.

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

A merciful man is longsuffering; and his triumph overtakes transgressors.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

The threatening of a king is like the roaring of a lion; but as dew on the grass, so is his favor.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

A foolish son is a disgrace to his father: vows [paid out] of the hire of a harlot are not pure.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

Fathers divide house and substance to [their] children: but a wife is suited to a man by the Lord.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Cowardice possesses the effeminate [man]; and the soul of the sluggard shall hunger.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

He that keeps the commandment keeps his own soul; but he that despises his ways shall perish.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

He that has pity on the poor lends to the Lord; and he will recompense to him according to his gift.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Chasten your son, for so he shall be hopeful; and be not exalted in your soul to haughtiness.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

A malicious man shall be severely punished, and if he commit injury, he shall also lose his life.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Hear, son, the instruction of your father, that you may be wise at your latter end.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

[There are] many thoughts in a man's heart; but the counsel of the Lord abides for ever.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

Mercy is a fruit to a man: and a poor man is better than a rich liar.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

The fear of the Lord is life to a man: and he shall lodge without fear in places where knowledge is not seen.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

He that unjustly hides his hands in his bosom, will not even [bring] them up to his mouth.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

When a pestilent character is scourged, a simple man is made wiser: and if you reprove a wise man, he will understand discretion.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

He that dishonors his father, and drives away his mother, shall be disgraced and shall be exposed to reproach.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

A son who ceases to attend to the instruction of a father will cherish evil designs.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

He that becomes surety for a foolish child will despise the ordinance: and the mouth of ungodly men shall drink down judgment.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

Scourges are preparing for the intemperate, and punishments likewise for fools.