امثال 19

1 بهتر است انسان فقیر باشد و درستکار تا اینکه بدکار باشد و نادان.

Better is the poor that walks in his integrity, than he that is perverse in his lips, and is a fool.

2 داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

Also, that the soul be without knowledge, it is not good; and he that hastens with his feet sins.

3 انسان با حماقتش زندگی خود را تباه می‌کند و بعد تقصیر را به گردن خداوند می‌اندازد.

The foolishness of man perverts his way: and his heart frets against the LORD.

4 شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما وقتی کسی فقیر می‌شود هیچ دوستی برایش باقی نمی‌ماند.

Wealth makes many friends; but the poor is separated from his neighbor.

5 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی که دائم دروغ می‌بافد جان به در نخواهد برد.

A false witness shall not be unpunished, and he that speaks lies shall not escape.

6 مردم دوست دارند پیش بزرگان، خود شیرینی کنند و با کسانی دوست شوند که بذل و بخشش می‌کنند.

Many will entreat the favor of the prince: and every man is a friend to him that gives gifts.

7 وقتی انسان فقیر شود حتی برادرانش او را ترک می‌کنند چه رسد به دوستانش، و تلاش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

All the brothers of the poor do hate him: how much more do his friends go far from him? he pursues them with words, yet they are wanting to him.

8 هر که در پی حکمت است جانش را دوست دارد و آنکه برای حکمت ارزش قائل شود سعادتمند خواهد شد.

He that gets wisdom loves his own soul: he that keeps understanding shall find good.

9 شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و هر که دائم دروغ می‌بافد هلاک خواهد شد.

A false witness shall not be unpunished, and he that speaks lies shall perish.

10 شایسته نیست که آدم نادان در ناز و نعمت زندگی کند و یا یک برده بر امیران حکومت راند.

Delight is not seemly for a fool; much less for a servant to have rule over princes.

11 کسی که خشم خود را فرو می‌نشاند عاقل است و آنکه از تقصیرات دیگران چشم‌پوشی می‌کند سرافراز خواهد شد.

The discretion of a man defers his anger; and it is his glory to pass over a transgression.

12 غضب پادشاه مانند غرش شیر است، اما خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

The king’s wrath is as the roaring of a lion; but his favor is as dew on the grass.

13 فرزند نادان بلای جان پدرش است و غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل قطرات آبی است که دائم در حال چکیدن می‌باشد.

A foolish son is the calamity of his father: and the contentions of a wife are a continual dropping.

14 خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، اما زن عاقل بخشش خداوند است.

House and riches are the inheritance of fathers: and a prudent wife is from the LORD.

15 کسی که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

Slothfulness casts into a deep sleep; and an idle soul shall suffer hunger.

16 احکام خدا را نگه دار تا زنده بمانی، زیرا هر که آنها را خوار بشمارد خواهد مرد.

He that keeps the commandment keeps his own soul; but he that despises his ways shall die.

17 وقتی به فقیر کمک می‌کنی مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را پس خواهد داد.

He that has pity on the poor lends to the LORD; and that which he has given will he pay him again.

18 فرزند خود را تا دیر نشده تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی زندگی او را تباه خواهی کرد.

Chasten your son while there is hope, and let not your soul spare for his crying.

19 اگر کسی تندخویی می‌کند بگذار عواقبش را ببیند و مانع او نشو، چون در غیر این صورت او به تندخویی خود ادامه خواهد داد.

A man of great wrath shall suffer punishment: for if you deliver him, yet you must do it again.

20 اگر به پند و اندرز گوش دهی تا آخر عمرت از حکمت برخوردار خواهی بود.

Hear counsel, and receive instruction, that you may be wise in your latter end.

21 انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، اما نقشه‌هایی که مطابق با خواست خدا باشد اجرا خواهد شد.

There are many devices in a man’s heart; nevertheless the counsel of the LORD, that shall stand.

22 آنچه مهم است محبت و وفاداری است. بهتر است شخص فقیر باشد تا اینکه با نادرستی زندگی کند.

The desire of a man is his kindness: and a poor man is better than a liar.

23 خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب گردانده از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

The fear of the LORD tends to life: and he that has it shall abide satisfied; he shall not be visited with evil.

24 آدم تنبل دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند، ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

A slothful man hides his hand in his bosom, and will not so much as bring it to his mouth again.

25 مسخره کننده را تنبیه کن تا مایهٔ عبرت جاهلان شود. اشتباهات شخص فهمیده را به او گوشزد نما تا فهمیده‌تر شود.

Smite a scorner, and the simple will beware: and reprove one that has understanding, and he will understand knowledge.

26 پسری که با پدرش بدرفتاری می‌کند و مادرش را از خانه بیرون می‌راند، مایه ننگ و رسوایی است.

He that wastes his father, and chases away his mother, is a son that causes shame, and brings reproach.

27 پسرم، از گوش دادن به تعلیمی که تو را از حکمت دور می‌کند خودداری نما.

Cease, my son, to hear the instruction that causes to err from the words of knowledge.

28 شاهد پست و فرومایه عدالت را به بازی می‌گیرد و از گناه کردن لذت می‌برد.

An ungodly witness scorns judgment: and the mouth of the wicked devours iniquity.

29 مسخره‌کنندگان و احمقان، به شدت مجازات خواهند شد.

Judgments are prepared for scorners, and stripes for the back of fools.