امثال 15

1 جواب ملایم خشم را فرو می‌نشاند، اما جواب تند آن را بر می‌انگیزاند.

By a soft answer wrath is turned away, but a bitter word is a cause of angry feelings.

2 از زبان مرد دانا حکمت می‌چکد، اما از دهان آدم نادان حماقت بیرون می‌آید.

Knowledge is dropping from the tongue of the wise; but from the mouth of the foolish comes a stream of foolish words.

3 خدا همه جا را زیر نظر دارد و ناظر اعمال نیکان و بدان است.

The eyes of the Lord are in every place, keeping watch on the evil and the good.

4 زبان شفابخش درخت حیات است، اما زبان فریبکار روح را در هم می‌شکند.

A comforting tongue is a tree of life, but a twisted tongue is a crushing of the spirit.

5 شخص نادان نصیحت پدر خود را خوار می‌شمارد، ولی فرزند عاقل تأدیب پدرش را می‌پذیرد.

A foolish man puts no value on his father's training; but he who has respect for teaching has good sense.

6 در خانهٔ شخص درستکار گنج فراوان است، اما دسترنج آدمهای بدکار برای ایشان تلخکامی به بار می‌آورد.

In the house of the upright man there is a great store of wealth; but in the profits of the sinner there is trouble.

7 حکمت توسط دانایان منتشر می‌شود نه به‌وسیلۀ جاهلانی که در آنها راستی نیست.

The lips of the wise keep knowledge, but the heart of the foolish man is not right.

8 خداوند از قربانیهای بدکاران نفرت دارد، اما از دعای درستکاران خشنود است.

The offering of the evil-doer is disgusting to the Lord, but the prayer of the upright man is his delight.

9 خداوند از اعمال بدکاران متنفر است، اما پیروان راستی را دوست می‌دارد.

The way of the evil-doer is disgusting to the Lord, but he who goes after righteousness is dear to him.

10 کسانی که راه راست را ترک گفته‌اند تنبیه سختی در انتظارشان است و اگر نخواهند تنبیه و اصلاح شوند خواهند مرد.

There is bitter punishment for him who is turned from the way; and death will be the fate of the hater of teaching.

11 حتی دنیای مردگان از نظر خداوند پنهان نیست، چه رسد به افکار انسان! (Sheol h7585)

Before the Lord are the underworld and destruction: how much more, then, the hearts of the children of men! (Sheol h7585)

12 کسی که کارش مسخره کردن است از نزدیک شدن به افراد دانا خودداری می‌کند چون دوست ندارد سرزنش آنان را بشنود.

The hater of authority has no love for teaching: he will not go to the wise.

13 دل شاد، چهره را شاداب می‌سازد، اما تلخی دل، روح را افسرده می‌کند.

A glad heart makes a shining face, but by the sorrow of the heart the spirit is broken.

14 شخص دانا تشنهٔ دانایی است، اما نادان خود را با حماقت سیر می‌کند.

The heart of the man of good sense goes in search of knowledge, but foolish things are the food of the unwise.

15 انسان وقتی غمگین است همه چیز به نظرش بد می‌آید، اما وقتی دلش شاد است هر چیزی او را خوشحال می‌کند.

All the days of the troubled are evil; but he whose heart is glad has an unending feast.

16 دارایی کم همراه با خداترسی بهتر است از ثروت هنگفت با اضطراب.

Better is a little with the fear of the Lord, than great wealth together with trouble.

17 نان خشک خوردن در جایی که محبت هست، بهتر است از غذای شاهانه خوردن در جایی که نفرت وجود دارد.

Better is a simple meal where love is, than a fat ox and hate with it.

18 آدم تندخو نزاع به پا می‌کند، ولی شخص صبور دعوا را فرو می‌نشاند.

An angry man makes men come to blows, but he who is slow to get angry puts an end to fighting.

19 راه آدم تنبل با خارها پوشیده است، اما راه شخص درستکار شاهراهی هموار است.

Thorns are round the way of the hater of work; but the road of the hard worker becomes a highway.

20 فرزند دانا پدرش را خوشحال می‌کند، اما فرزند نادان مادرش را تحقیر می‌نماید.

A wise son makes a glad father, but a foolish man has no respect for his mother.

21 آدم نادان از کارهای ابلهانه لذت می‌برد، اما شخص فهمیده از راه راست منحرف نمی‌شود.

Foolish behaviour is joy to the unwise; but a man of good sense makes his way straight.

22 نقشه‌ای که بدون مشورت کشیده شود، با شکست مواجه می‌گردد، اما مشورت بسیار، باعث موفقیت می‌شود.

Where there are no wise suggestions, purposes come to nothing; but by a number of wise guides they are made certain.

23 انسان وقتی جواب درست می‌دهد از آن لذت می‌برد. چه عالی است سخنی که بجا گفته شود!

A man has joy in the answer of his mouth: and a word at the right time, how good it is!

24 راه دانایان به سوی حیات بالا می‌رود و آنها را از فرو رفتن به جهنم باز می‌دارد. (Sheol h7585)

Acting wisely is the way of life, guiding a man away from the underworld. (Sheol h7585)

25 خداوند خانه متکبران را از بین می‌برد، اما ملک بیوه‌زنان را حفظ می‌کند.

The house of the man of pride will be uprooted by the Lord, but he will make safe the heritage of the widow.

26 خداوند از نقشه‌های پلید متنفر است، ولی افکار پاک مورد پسند او می‌باشند.

Evil designs are disgusting to the Lord, but the words of the clean-hearted are pleasing.

27 کسی که دنبال سود نامشروع می‌رود به خانواده‌اش لطمه می‌زند، اما شخصی که از رشوه نفرت دارد زندگی خوبی خواهد داشت.

He whose desires are fixed on profit is a cause of trouble to his family; but he who has no desire for offerings will have life.

28 شخص نیک قبل از جواب دادن فکر می‌کند، اما شریر زود جواب می‌دهد و مشکلات به بار می‌آورد.

The heart of the upright gives thought to his answer; but from the mouth of the evil-doer comes a stream of evil things.

29 خداوند از بدکاران دور است، ولی دعای نیکان را می‌شنود.

The Lord is far from sinners, but his ear is open to the prayer of the upright.

30 دیدن صورت شاد و شنیدن خبر خوش به انسان شادی و سلامتی می‌بخشد.

The light of the eyes is a joy to the heart, and good news makes the bones fat.

31 کسی که انتقادهای سازنده را بپذیرد، جزو دانایان به حساب خواهد آمد.

The man whose ear is open to the teaching of life will have his place among the wise.

32 کسی که تأدیب را نپذیرد به خودش لطمه می‌زند، ولی هر که آن را بپذیرد دانایی کسب می‌کند.

He who will not be controlled by training has no respect for his soul, but he who gives ear to teaching will get wisdom.

33 خداترسی به انسان حکمت می‌آموزد و فروتنی برای او عزت و احترام به بار می‌آورد.

The fear of the Lord is the teaching of wisdom; and a low opinion of oneself goes before honour.