لوقا 1

1 بسیاری دست به تألیف حکایت اموری زده‌اند که نزد ما به انجام رسیده است.

Meu estimado [amigo ]Teófilo, muitas [pessoas ]viram as coisas que [Jesus ]fez enquanto estava conosco, desde o tempo quando começou a [servir a Deus]. Elas serviram a Deus [ao ensinar aos outros a mensagem ]de Deus. Muitos daqueles que ouviram o que estas pessoas ensinaram escreveram para nós relatos das coisas que [Jesus fez].

2 برای انجام این کار، آنها از مطالبی استفاده کرده‌اند که از طریق شاهدان عینی وقایع و شاگردان اولیه، در دسترس ما قرار گرفته است.

3 از آنجا که من خود، این مطالب را از آغاز تا پایان، با دقت بررسی و مطالعه کرده‌ام، چنین صلاح دیدم که ماجرا را به طور کامل و به ترتیب برای شما، عالیجناب تِئوفیلوس، بنویسم،

Eu mesmo tenho estudado com cuidado estes assuntos, que começaram [antes dele nascer. ]Então resolvi que seria bom que eu também escrevesse para você um relato destes assuntos.

4 تا از درستی تعلیمی که یافته‌اید، اطمینان حاصل کنید.

Quero que você saiba a verdade daquilo que outros ensinaram a você.

5 ماجرا را از کاهنی یهودی آغاز می‌کنم، با نام زکریا، که در زمان هیرودیس، پادشاه یهودیه، زندگی می‌کرد. او عضو دسته‌ای از کاهنان معبد بود که اَبیّا نام داشت. همسرش الیزابت نیز مانند خود او از قبیلهٔ کاهنان یهود و از نسل هارون برادر موسی بود.

Quando [o grande ]Rei Herodes governava o [distrito da ]Judeia, havia um sacerdote [judaico ]chamado Zacarias. Ele pertencia ao [grupo de sacerdotes chamado ]o Grupo de Abias. Ele e sua esposa Isabel eram descendentes do [primeiro sacerdote de Israel], Arão.

6 زکریا و الیزابت هر دو در نظر خدا بسیار درستکار بودند و با جان و دل تمام احکام و فرایض خداوند را رعایت می‌کردند.

[Deus considerava/achava que ]os dois eram justos, porque sempre obedeciam sem falha tudo que Deus tinha mandado.

7 اما آنها فرزندی نداشتند، زیرا الیزابت نازا بود؛ از این گذشته، هر دو بسیار سالخورده بودند.

Mas eles não tinham filhos, porque Isabel não podia ter filhos. Além disso, ela e seu esposo eram muito idosos.

8 یکبار که گروه زکریا در معبد خدمت می‌کرد، و او به انجام وظایف کاهنیِ خود مشغول بود،

Certo Dia o grupo de [Zacarias ]estava fazendo seu trabalho [no templo em Jerusalém, ]e ele estava servindo como sacerdote na presença de Deus.

9 به حکم قرعه نوبت به او رسید که به جایگاه مقدّس معبد داخل شود و در آنجا بخور بسوزاند.

Seguindo o seu costume, [os outros sacerdotes ]o escolheram por sorteio para entrar no templo do Senhor e queimar incenso.

10 به هنگام سوزاندن بخور، جمعیت انبوهی در صحن معبد مشغول عبادت بودند.

Enquanto ele queimava o incenso, muitos estavam no pátio, orando.

11 ناگهان فرشته‌ای بر زکریا ظاهر شد و در طرف راست مذبح بخور ایستاد.

Aí um anjo que o Senhor Deus tinha [mandado ]apareceu a ele. O anjo estava em pé no lado direito do lugar [onde os sacerdotes queimavam ]incenso.

12 زکریا از دیدن فرشته مبهوت و هراسان شد.

Zacarias estava assustado quando viu [o anjo], e ficou com muito medo.

13 فرشته به او گفت: «ای زکریا، نترس! چون آمده‌ام به تو خبر دهم که خدا دعایت را شنیده است، و همسرت الیزابت برایت پسری به دنیا خواهد آورد که نامش را یحیی خواهی گذاشت.

Mas o anjo lhe disse, “Zacarias, não tenha medo! Quando você orou pedindo a Deus um filho [(ou, que Deus mandasse o Messias), Deus ouviu o que você disse. Por isso sua esposa ]Isabel vai dar um filho para você. Você deve dar a ele o nome de João.

14 این پسر باعث شادی و سُرور شما خواهد شد، و بسیاری نیز از تولدش شادی خواهند نمود.

Ele vai fazer com que você esteja muito feliz, e muitos outros também vão estar muito felizes porque ele nasceu.

15 زیرا او در نظر خداوند بزرگ خواهد بود. او هرگز نباید شراب و مشروبات سُکرآور بنوشد، چون حتی پیش از تولد، از روح‌القدس پر خواهد بود!

Deus vai considerá-lo muito importante. Ele nunca deve beber vinho nem outra bebida alcoólica, [para que seja dedicado totalmente a Deus]. O Espírito Santo vai controlá-lo desde o dia quando ele nascer.

16 بسیاری از بنی‌اسرائیل توسط او به سوی خداوند، خدای خود بازگشت خواهند نمود.

Ele vai [convencer ]muitas pessoas em Israel a deixarem [os seus pecados e a agradarem ]o Senhor seu Deus.

17 او خدمت خود را با همان روح و قدرت ایلیای نبی انجام خواهد داد. او پیشاپیش مسیح خواهد آمد تا مردم را برای ظهور او آماده کند و دل پدران را به سوی فرزندان بازگرداند. او سبب خواهد شد افراد سرکش، حکمت خداترسان را بپذیرند.»

Já que o Espírito [de Deus ]vai ajudá-lo a [pregar ]com poder assim como [o profeta ]Elias, ele vai preceder [o Messias]. Ele vai fazer com que os pais ajam [de maneira pacífica ]com seus filhos [novamente]. Ele vai fazer com que [muitos ]que não obedecem [Deus ouçam e façam ]as coisas certas que as pessoas justas [dizem a eles]. Ele vai fazer isso para preparar as pessoas para [quando o Messias vier].”

18 زکریا به فرشته گفت: «ولی این غیرممکن است، چون من پیر شده‌ام و همسرم نیز سالخورده است!»

Aí Zacarias disse ao anjo, “Sou muito velho, portanto não posso ter filho. Minha esposa também é tão velha que não pode ter filho. Portanto, não posso/como é que posso crer que o que o senhor diz vai acontecer!”

19 فرشته در جواب گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم و اوست که مرا فرستاده تا این خبر خوش را به تو بدهم.

Então o anjo disse a ele, “Sou Gabriel, o anjo mais importante de Deus. Faço o que Deus me diz, porque fico constantemente na presença de Deus. Ele me mandou para dizer a você esta boa mensagem sobre o que vai acontecer a você.

20 اما حال که سخنان مرا باور نکردی، لال خواهی شد و تا زمانی که کودک به دنیا بیاید یارای سخن گفتن نخواهی داشت؛ زیرا آنچه گفتم، در زمان مقرر واقع خواهد شد.»

Mas mesmo que o que eu lhe disse vá acontecer na hora que Deus tenha determinado, você não acreditou que minhas palavras sejam a verdade. Então Deus vai fazer com que você não possa falar até o dia quando isso acontecer/seu filho nascer.”

21 در این میان، مردم در صحن معبد منتظر زکریا بودند و از اینکه او در بیرون آمدن از جایگاه مقدّس این همه تأخیر می‌کرد، در حیرت بودند.

Enquanto estavam falando, as pessoas no pátio estavam esperando Zacarias sair. Eles pensavam, “Por que ele está ficando tanto tempo no templo?”

22 سرانجام وقتی بیرون آمد و نتوانست با ایشان سخن گوید، از اشارات او پی بردند که در جایگاه مقدّس معبد رؤیایی دیده است.

Quando ele saiu, não podia falar com eles. Porque ele não podia falar, fez gestos com as mãos para tentar explicar a eles o que tinha acontecido. Por isso/aí perceberam que ele tinha tido uma visão de Deus/algo que Deus lhe mostrou enquanto estava no templo.

23 زکریا پس از پایان دوره خدمتش، به خانهٔ خود بازگشت.

Quando o tempo de Zacarias servir de sacerdote no templo chegou ao fim, ele saiu de Jerusalém e voltou para casa.

24 طولی نکشید که همسرش الیزابت باردار شد. او برای مدت پنج ماه گوشه‌نشینی اختیار کرد و می‌گفت:

Algum tempo depois, sua esposa Isabel ficou grávida. Ela não saiu de sua casa durante cinco meses, porque sabia que as pessoas iam rir-se dela durante esse tempo/depois desse tempo as pessoas já não fariam pouco dela se ela lhes dissesse que estava grávida.

25 «سرانجام خداوند بر من نظر لطف انداخت و کاری کرد که دیگر در میان مردم شرمگین نباشم!»

Mas ela disse para si mesma, “Deus me ajudou a ficar grávida. Agora ele tem tido pena de mim e tem feito com que eu já não esteja com vergonha porque não tenha filhos!”

26 در ششمین ماه بارداری الیزابت، خدا فرشته خود جبرائیل را به ناصره، یکی از شهرهای ایالت جلیل فرستاد،

Quando já fazia [quase seis meses ]que Isabel estava [grávida], Deus [de novo ]mandou o anjo Gabriel.

27 تا نزد دختری به نام مریم برود. مریم نامزدی داشت به نام یوسف، از نسل داوود پادشاه.

[Desta vez ]ele foi à [cidade de ]Nazaré no [distrito da ]Galileia, a uma virgem que se chamava Maria. [Os pais dela ]tinham prometido que ela ia casar-se com um homem chamado José, que era descendente do [Rei ]Davi.

28 جبرائیل بر مریم ظاهر شد و گفت: «درود بر تو، که بسیار مورد لطف هستی! خداوند با توست!»

O anjo disse a ela, “Saudações! O Senhor Deus está com você [e já resolveu ]abençoar você grandemente.”

29 مریم از این سخنان پریشان و متحیّر شد، و نمی‌دانست این چه نوع تحیّتی می‌تواند باشد.

Porém Maria estava muito confundida [quando ouviu ]isso. Ela perguntava a si mesma o que [o anjo queria dizer ]com estas palavras.

30 فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس! زیرا خدا بر تو نظر لطف انداخته است!

Aí o anjo disse a ela, “Maria, Deus está muito contente com você, então não tenha medo.

31 تو به‌زودی باردار شده، پسری به دنیا خواهی آورد و نامش را عیسی خواهی نهاد.

Você vai ficar grávida e vai ter um filho, e deve dar a ele o nome de Jesus.

32 او بسیار بزرگ خواهد بود و پسر خدای متعال نامیده خواهد شد، و خداوند تخت سلطنت جدّش، داوود را به او خواهد سپرد،

Ele vai se tornar muito grande. [As pessoas ]vão dizer que ele é o Filho de Deus/o homem que também é Deus. Deus, o Senhor, vai fazer com que ele seja rei assim como foi seu antepassado o [Rei ]Davi.

33 تا برای همیشه بر نسل یعقوب سلطنت کند، سلطنتی که هرگز پایانی نخواهد داشت!» (aiōn g165)

Ele vai ser o rei [dos judeus], os descendentes do [seu antepassado ]Jacó, para sempre. Ele vai reinar/governar como rei para sempre!” (aiōn g165)

34 مریم از فرشته پرسید: «اما چگونه چنین چیزی امکان دارد؟ دست هیچ مردی هرگز به من نرسیده است!»

Aí Maria disse ao anjo, “Já que sou virgem, como posso [ter um filho]?”

35 فرشته پاسخ داد: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد، و قدرت خدای متعال بر تو سایه خواهد افکند. از این رو، آن نوزاد مقدّس بوده، پسر خدا خوانده خواهد شد.

Então o Anjo disse a ela, “O Espírito Santo virá a você e o poder de Deus [MTY/EUP] estará sobre você [para ajudá-la a ficar grávida]. Por isso o filho que você terá vai ser totalmente dedicado aos propósitos de Deus, e [as pessoas ]dirão que ele é o Filho de Deus/homem que também é Deus.

36 بدان که خویشاوند تو، الیزابت نیز شش ماه پیش در سن پیری باردار شده و به‌زودی پسری به دنیا خواهد آورد؛ بله، همان کس که همه او را نازا می‌خواندند.

[Também preciso dizer outra coisa a você]. Sua prima Isabel é muito idosa, e [as pessoas ]diziam que ela não podia ter filhos. Mas [faz quase ]seis meses [que ela está grávida], e vai dar à luz um filho!

37 زیرا برای خدا هیچ کاری محال نیست!»

[Mas você não deve se maravilhar disso], porque Deus pode fazer tudo!”

38 مریم گفت: «من خدمتگزار خداوند هستم. هر چه دربارۀ من گفتی، همان بشود.» آنگاه فرشته او را ترک گفت.

Aí Maria disse, “Está bem, quero servir o Senhor/Deus, então deixe acontecer o que o senhor disse.” Depois o anjo a deixou.

39 پس از چند روز، مریم تدارک سفر دید و شتابان به کوهستان یهودیه رفت،

Logo depois disso, Maria se preparou e foi rápido a uma cidade nos montes do [distrito da ]Judeia.

40 جایی که زکریا زندگی می‌کرد. مریم وارد خانه شده، به الیزابت سلام کرد.

Ela entrou na casa de Zacarias e saudou [a sua esposa ]Isabel.

41 به محض اینکه صدای سلام مریم به گوش الیزابت رسید، آن طفل در رحم او به حرکت درآمد. آنگاه الیزابت از روح‌القدس پر شد،

Logo que Maria ouviu a Isabel saudá-la, o nenê pulou no ventre [da Isabel]. O Espírito Santo dominou a Isabel por completo.

42 و با صدای بلند به مریم گفت: «تو در میان زنان خجسته‌ای، و فرزندت نیز خجسته است.

Ela disse [a Maria ]em voz bem alta, “[Deus ]tem abençoado você [mais do que ]abençoou [qualquer outra ]mulher, e [tem ]abençoado o filho que vai ter!

43 چه افتخار بزرگی است برای من، که مادر خداوندم به دیدنم بیاید!

Não sou/por que sou digno de [Deus permitir que você ]me visite! Você vai ser mãe do meu Senhor!

44 وقتی وارد شدی و به من سلام کردی، به محض اینکه صدایت را شنیدم، بچه از شادی در رَحِمِ من به حرکت درآمد!

[Percebi ]isso porque logo que ouvi você me saudar, o nenê dentro do meu ventre pulou porque estava tão contente [de você ter vindo]!

45 خوشا به حال تو، زیرا ایمان آوردی که هر چه خدا به تو گفته است، به انجام خواهد رسید!»

[Deus ]a abençoou [porque ]você acreditou que o que o Senhor Deus lhe disse ia acontecer.

46 مریم گفت: «خداوند را با تمام وجود ستایش می‌کنم،

Então Maria [louvou a Deus ]dizendo/cantando, “Ó, como eu louvo o Senhor/Deus!

47 و روح من، به سبب نجات‌دهنده‌ام خدا، شاد و مسرور است!

Alegro-me no meu ser interior porque Deus é quem me salva.

48 چون او منِ ناچیز را مورد عنایت قرار داده است. از این پس، همهٔ نسلها مرا خوشبخت خواهند خواند،

Eu era apenas a sua serva humilde, mas ele não se esqueceu de mim. Pois de agora em diante, as pessoas de todas as épocas/do futuro vão dizer que Deus se agradava/gostava de mim,

49 زیرا خدای قادر و قدوس در حق من کارهای بزرگ کرده است.

porque vão ouvir das coisas que Deus, o Altíssimo, fez para mim. Ele é maravilhoso!

50 «لطف و رحمت او، نسل اندر نسل شامل حال آنانی می‌شود که از او می‌ترسند.

Ele mostra misericórdia àqueles que o respeitam de geração a geração.

51 او دست خود را با قدرت دراز کرده و متکبران را همراه نقشه‌هایشان پراکنده ساخته است.

Ele mostra às pessoas que ele é poderoso. Ele faz com que aqueles que pensam de maneira orgulhosa no seu ser interior se dispersem.

52 سلاطین را از تخت به زیر کشیده و فروتنان را سربلند کرده است.

Ele manda embora os reis poderosos e não deixa que continuem a governar, mas honra aqueles que são humildes/oprimidos.

53 گرسنگان را با نعمتهای خود سیر کرده، اما ثروتمندان را تهی دست روانه نموده است.

Ele dá coisas boas de comer aos famintos, mas manda embora os ricos sem dar nada a eles.

54 او رحمت خود را به یاد آورده، و خادم خویش اسرائیل را یاری داده است.

Ele tem se lembrado do que prometeu. Por isso ele me ajudou e ajudou a todos os outros do povo de Israel que o servem.

55 بله، او که وعدهٔ ابدی خود را که به ابراهیم و فرزندانش داده بود، به یاد آورده است.» (aiōn g165)

Ele prometeu a Abraão e a todos os nossos outros antepasssados que descenderam dele que teria misericórdia deles. (aiōn g165)

56 مریم حدود سه ماه نزد الیزابت ماند. سپس به خانه خود بازگشت.

Maria ficou com Isabel por mais ou menos três meses. Depois ela voltou para casa.

57 سرانجام، انتظار الیزابت پایان یافت و زمان وضع حملش فرا رسید و پسری به دنیا آورد.

Quando chegou a hora de Isabel dar à luz, ela teve um filho.

58 وقتی که همسایگان و بستگان او از این خبر آگاهی یافتند و دیدند که خداوند چه لطف بزرگی در حق او نموده است، نزد او آمده، در شادی‌اش شریک شدند.

Seus vizinhos e parentes ouviram como Deus a tinha abençoado imensamente, e por isso estavam contentes assim como [Isabel].

59 چون نوزاد هشت روزه شد، تمام بستگان و دوستانشان برای مراسم ختنه گرد آمدند و قصد داشتند نام پدرش، زکریا را بر او بگذارند.

Sete dias depois eles se reuniram para a [cerimônia de ]circuncidar o nenê [para mostrar que ele pertencia a Deus]. Já que o nome do pai era Zacarias, queriam dar ao filho o mesmo nome.

60 اما الیزابت نپذیرفت و گفت: «نام او یحیی خواهد بود.»

Mas a mãe disse, “Não, seu nome vai ser João.”

61 گفتند: «اما در خانواده تو، کسی چنین نامی نداشته است.»

[Então ]eles disseram a ela, “[João ]não é o nome de nenhum dos seus (dual) parentes, [por isso você (dual) não deve dar esse nome a ele].

62 پس با اشاره، از پدر نوزاد پرسیدند که می‌خواهد نام او را چه بگذارد.

Então fizeram gestos com as mãos para o pai para ele indicar qual o nome que queria dar ao seu filho.

63 زکریا با اشاره، تخته‌ای خواست و در برابر چشمان حیرت‌زدهٔ همه نوشت: «نامش یحیی است!»

[Aí ]ele deu sinal para eles [darem a ele ]uma tabuinha [em que escrever. Quando deram a ele], ele escreveu [no tablete ]”Seu nome é João.” Todos os [que estavam ali ]ficaram maravilhados!

64 در همان لحظه زبانش باز شد و قدرت سخن گفتن را بازیافت و به شکرگزاری خدا پرداخت.

Zacarias logo podia falar novamente, e louvou a Deus.

65 همسایگان با دیدن تمام این وقایع بسیار متعجب شدند، و خبر این ماجرا در سراسر کوهستان یهودیه پخش شد.

Todos os vizinhos deles ficaram maravilhados/pasmados! Contaram aos outros que moravam em toda a região dos montes do [distrito da ]Judeia essa coisa que tinha acontecido.

66 هر که این خبر را می‌شنید، به فکر فرو می‌رفت و از خود می‌پرسید: «این طفل، در آینده چه خواهد شد؟»، زیرا همه می‌دیدند که او مورد توجه خاص خداوند قرار دارد.

Todos que ouviram da coisa pensavam nela. Eles diziam 'Que trabalho será que [este menino ]fará [para Deus quando ele crescer]? Pensavam assim porque [como resultado do que tinha acontecido ]eles tinham certeza de que Deus estaria ajudando-o [de modo poderoso].

67 آنگاه پدرش زکریا، از روح‌القدس پر شد و نبوّت کرده، چنین گفت:

[Depois que ]o filho de Zacarias [nasceu], o Espírito de Deus dirigiu Zacarias totalmente enquanto ele falou estas palavras que vinham de Deus.

68 «خداوند، خدای اسرائیل را سپاس باد، زیرا به یاری قوم خود شتافته و ایشان را رهایی بخشیده است.

“Vamos louvar o Senhor, o Deus que [nós (inc) o povo ]de Israel [adoramos, ] porque ele já chegou para livrar a [nós], o povo de Israel, [dos nossos inimigos].

69 او به‌زودی برای ما نجات‌دهنده‌ای قدرتمند از نسل داوود خواهد فرستاد؛

Ele está nos mandando/enviando alguém que vai nos salvar de maneira poderosa, alguém que é [descendente do Rei ]Davi, que o serviu [bem].

70 چنانکه از دیرباز، از زبان انبیای مقدّس خود وعده می‌داد (aiōn g165)

Muito tempo atrás Deus fez com que seus profetas dissessem que ele faria isso. (aiōn g165)

71 که شخصی را خواهد فرستاد تا ما را از چنگ دشمنانمان و از دست همه آنانی که از ما نفرت دارند، رهایی بخشد.

[Ele ]vai nos resgatar dos nossos inimigos, e ele vai [nos salvar ]do poder daqueles que nos odeiam.

72 «او نسبت به نیاکان ما، رحیم و مهربان بوده است. بله، او عهد و پیمان مقدّس خود را به یاد آورده است،

[Ele vai fazer isso porque ]não se esqueceu do que prometeu aos nossos antepassados; ele prometeu que teria misericórdia de nós, os [descendentes ]deles.

73 همان عهدی را که با سوگند با جدّ ما، ابراهیم بست،

Foi isso que ele prometeu firmemente ao nosso antepassado Abraão. Deus lhe disse que ele nos ia resgatar do poder dos nossos inimigos,

74 که ما را از دست دشمنانمان رهایی بخشد تا بتوانیم بدون ترس و واهمه او را عبادت کنیم

que nos ajudaria a servi-lo sem medo,

75 و تمام روزهای عمر خود را در حضور او با پاکی و عدالت بگذرانیم.

que [faria com que nós ]fôssemos dedicados totalmente a ele, e nos ajudaria a [viver ]corretamente/de maneira justa durante toda a nossa vida.”

76 «و تو ای فرزند من، نبی خدای متعال نامیده خواهی شد، زیرا پیشاپیش خداوند حرکت خواهی کرد تا راه او را آماده نمایی،

Então Zacarias disse isto ao seu filho pequeno: “Meu filho, as pessoas dirão que você é um profeta que Deus [MTY/EUP] mandou, porque você vai começar seu trabalho antes de chegar o Senhor Messias para preparar as pessoas para que estejam prontas para ele.

77 و قوم او را آگاه سازی که با آمرزش گناهانشان نجات خواهند یافت.

Você vai dizer ao povo de Deus como é que ele vai guardá-los de serem punidos/castigados pelos seus pecados ao perdoá-los.

78 اینها، همه به سبب رحمت و شفقت بی‌پایان خدای ماست. به‌زودی سپیده صبح از افق آسمان بر ما طلوع خواهد کرد

Nosso Deus vai fazer isso porque ele é muito bondoso para conosco. Assim como um novo dia começa quando o sol se levanta, Deus vai fazer esta coisa nova para nós quando o Messias nos vem dos céus/de Deus.

79 تا بر کسانی که در تاریکی و سایۀ مرگ ساکن هستند، بتابد و همهٔ ما را به سوی آرامش و صلح و صفا هدایت نماید.»

Aqueles que não conhecem Deus são como pessoas que estão na escuridão. Têm medo de que logo vão morrer. Mas quando o Messias nos diz a mensagem de Deus, vai ser como se alguém fizesse com que essas pessoas vissem uma luz brilhante. Ele vai nos guiar para que vivamos em paz.”

80 آن کودک رشد می‌کرد و در روح، نیرومند می‌شد. او در بیابانها به سر می‌بُرد، تا روزی فرا رسید که می‌بایست خدمت خود را به‌طور علنی در میان قوم اسرائیل آغاز کند.

Mais tarde, o filho de Zacarias cresceu e ficou forte espiritualmente. Aí ele viveu na região seca até começar a pregar ao povo de Israel.

The Annunciation