Salomos Ordsprog 25

1 Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.

Teć są przypowieści Salomonowe, które zebrali mężowie Ezechyjasza, króla Judzkiego.

2 Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.

Sława to Boża, taić sprawę; ale sława królów, wywiadywać się rzeczy.

3 Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.

Wysokość niebios, i głębokość ziemi, i serce królów nie są doścignione.

4 Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.

Odejm zużelicę od srebra, a wynijdzie odlewającemu naczynie kosztowne.

5 Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.

Odejm niezbożnika od oblicza królewskiego, a umocni się w sprawiedliwości stolica jego.

6 Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.

Nie udawaj się za zacnego przed królem, a na miejscu wielmożnych nie stawaj;

7 For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.

Bo lepiej jest, iż ci rzeką: Postąp sam: a niżeliby cię zniżyć miano przed księciem; co widują oczy twoje.

8 Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?

Nie pokwapiaj się do swaru, byś snać na ostatek nie wiedział, co masz czynić, gdyby cię zawstydził bliźni twój.

9 Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,

Prowadź do końca sprawę swoję z przyjacielem twoim, a tajemnicy drugiego nie objawiaj;

10 For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.

By cię snać nie zelżył ten, co cię słucha, a niesława twoja zostałaby na tobie.

11 Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.

Jakie jest jabłko złote z wyrzezaniem srebrnem, takieć jest słowo do rzeczy powiedziane.

12 Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.

Ten, który mądrze napomina, jest u tego, co słucha, jako nausznica złota, i klejnot z szczerego złota.

13 Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.

Jako zimno śnieżne czasu żniwa: tak poseł wierny tym, którzy go posyłają; bo dusze panów swych ochładza.

14 Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.

Człowiek, który się chlubi darem zmyślonym, jest jako wiatr i obłoki bez deszczu.

15 Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.

Książę cierpliwością bywa zmiękczony, a język łagodny kości łamie.

16 Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.

Znajdzieszli miód, jedzże, ileć potrzeba, by snać objadłszy się go nie zwrócił.

17 Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.

Powściągnij nogę twoję od domu bliźniego twego, by snać będąc ciebie syt, nie miał cię w nienawiści.

18 Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.

Każdy, kto mówi fałszywe świadectwo przeciw bliźniemu swemu, jest jako młot, i miecz, i strzała ostra.

19 Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.

Ufność w człowieku przewrotnym jest w dzień ucisku jako ząb wyłamany i noga wywiniona.

20 Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.

Jako ten, który zewłoczy odzienie czasu zimy, albo leje ocet na saletrę, taki jest ten, który śpiewa pieśni sercu smutnemu.

21 Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.

Jeźliżeby łaknął ten, co cię nienawidzi, nakarm go chlebem; a jeźliby pragnął, daj mu się napić wody;

22 For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.

Bo węgle rozpalone zgromadzisz na głowę jego, a Pan ci nagrodzi.

23 Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.

Jako wiatr północny deszcz przynosi: tak przynosi twarz gniewliwą język uszczypliwy.

24 Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.

Lepiej mieszkać w kącie pod dachem, niżeli z żoną swarliwą w domu przestronnym.

25 Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.

Jako woda chłodna duszy pragnącej: tak wieść dobra z ziemi dalekiej.

26 Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.

Jako źródło nogami pomącone, albo zdrój zepsuty: tak sprawiedliwy, który upada przed niezbożnym.

27 Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.

Jako jeść wiele miodu nie jest rzecz dobra: tak szukanie własnej sławy jest niesławne.

28 Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.

Mąż, który nie ma mocy nad duchem swoim, jest jako miasto rozwalone bez muru.