Matteus 21
1 Då dei var komne til Betfage, til Oljeberget, og ikkje hadde langt att til Jerusalem, då sende Jesus tvo læresveinar i veg og sagde til deim:
耶稣和门徒去了耶路撒冷，来到橄榄山的伯法其小村。耶稣派两个门徒出门，
2 «Gakk inn i den grendi som ligg beint framfor dykk! Der finn de straks ei asna som stend bundi, og ein fole attmed henne; dei skal de løysa og leida hit til meg.
对他们说：“到那个村子里去，在那里，你会看见一头驴被绳子拴在那里，它身边还有一头小驴。把它们解开，牵来给我。
3 Og er det nokon som talar til dykk, so seg: «Herren treng um deim; » då sender han deim hit med ein gong.»
如果有人问你们，就要说：‘主需要它们。’他会立刻让你们牵走。”
4 Dette hende av di det laut sannast det som er tala gjenom profeten, når han segjer:
这应验了先知所说：
5 «Seg til Sions dotter: Sjå, her kjem din konge til deg. Mjuk i åndi rid han på eit asen, folen åt eit klyvdyr.»
“告诉锡安子民，说：‘看哪，你的王来了，他生性谦卑，骑着一头驴，还带着那头驴的幼崽。’”
6 Læresveinarne gjekk og gjorde som Jesus hadde sagt.
这两位门徒照着耶稣的吩咐而行，
7 Dei henta asna og folen, og lagde kjolarne sine på deim, og so sette han seg uppå.
牵了母驴和小驴来，把衣服搭在驴身上，耶稣骑了上去。
8 Og størsteparten av folket breidde klædi sine på vegen; andre braut kvister av trei og strådde på vegen.
人群中有很多人把自己的衣服铺在路上，也有人从树上把树枝砍下，铺在路上。
9 Og folkehoparne som gjekk fyre og fylgde etter, ropa: «Hosianna Davids son! Velsigna vere han som kjem i Herrens namn! Hosianna i det høgste!»
前呼后拥的民众喊叫着：“颂赞归于救世主，大卫的子孙，他奉主之名前来，有福了。高高在上和散那！。”
10 Då han so drog inn i Jerusalem, vart det eit heilt oppstyr i byen; dei spurde: «Kven er dette?»
耶稣进了耶路撒冷，全城轰动，城中人问：“此人是谁？”
11 Og folkehoparne svara: «Det er profeten, Jesus frå Nasaret i Galilæa.»
人群回答：“这就是先知耶稣，来自加利利的拿撒勒。”
12 So gjekk Jesus inn i Guds tempel og dreiv ut alle som handla i heilagdomen; han velte bordi åt pengevekslarane og krakkarne åt deim som selde duvor,
耶稣进了圣殿，把殿里所有买卖人都赶走，推倒换钱的桌子和卖鸽子小贩的凳子。
13 og sagde til deim: «Det stend skrive: «Mitt hus skal kallast eit bønehus, » men de gjer det til eit røvarbol.»
他对他们说：“经书上写着：‘我的殿应为祷告的殿。’你们竟把它弄成贼窝了。”
14 I templet kom det blinde og halte til honom, og han gjorde deim gode att.
殿里的盲人和瘸腿之人都走过来，耶稣医好了他们。
15 Men då dei øvste prestarne og dei skriftlærde såg underi han gjorde, og høyrde borni som ropa i templet: «Hosianna Davids son!» so vart dei arge og sagde til honom:
祭司长和宗教老师眼见耶稣所行奇事，又看见小孩子在殿中喊叫“救世主，大卫的子孙”，就很忿怒，对耶稣说：“你听见孩子们说什么吗？”
16 «Høyrer du kva desse segjer?» «Ja!» svara han. «Hev de aldri lese: «Av småsveins mål og sogbarns låt hev du ein lovsong laga deg?»»
耶稣说：“我听见了。你没念过这段经文？‘你从小孩和婴儿的口中，听到赞美。’”
17 So gjekk han frå deim og ut or byen, til Betania, og var der med natti.
耶稣于是离开他们出了城，来到伯大尼，在那里过了一夜。
18 Då han gjekk inn til byen att um morgonen, vart han svolten.
耶稣第二天清早回城的时候，觉得饿了。
19 Då fekk han sjå eit einsleg fiketre attmed vegen. Han gjekk der burt, men fann’kje anna på treet enn lauv. Då sagde han til det: «Aldri i verdi skal det koma frukt på deg meir.» Og straks turka fiketreet. (aiōn g165)
他看见路旁有一棵无花果树，就走过去，但树上除了叶子什么也没有，于是它对树说：“你永远不会结果了。”那棵树就立刻枯萎。 (aiōn g165)
20 Då læresveinarne såg det, undra dei seg og sagde: «Korleis kunde det hava seg at fiketreet turka so brått?»
门徒看见了，十分惊奇，说：“这棵无花果树为什么立刻枯萎了？”
21 Jesus svara: «Det segjer eg dykk for sant: Dersom de trur og ikkje tvilar, so skal de gjera større ting enn det med fiketreet, ja, um de so segjer til dette fjellet: «Lyft deg upp og kasta deg ut i havet!» so skal det verta so.
耶稣回答他们：“告诉你们实话，如果你们相信上帝，不怀疑，不但可以像我对无花果树所做的那样，还可以对这座山说‘移走吧，落入海中’。
22 Og alt de bed um, skal de få, so sant de trur.»
你们祷告，无论求什么，只要相信，必会心想事成。”
23 So gjekk han inn i templet, og med han lærde folket, kom dei øvste prestarne og styresmennerne for lyden burt til honom og sagde: «Kva rett hev du til å gjera dette, og kven gav deg den retten?»
耶稣走进圣殿，他在教导众人的时候，祭司长和民间长老前来问他：“你凭什么权力做这些事？谁给你这权力？”
24 «No vil eg og spyrja dykk um ein ting, » sagde Jesus; «svarar de meg på det, so skal eg segja dykk kva rett eg hev til å gjera dette:
耶稣回答他们：“我也要问你们一句，如果你们回答我，我就告诉你们我凭什么权力行这些事。
25 Kvar var dåpen åt Johannes ifrå - frå himmelen eller frå menneskje?» Då sagde dei seg imillom: «Svarar me: «Frå himmelen, » so segjer han: «Kvi trudde de honom då ikkje?»
约翰的洗礼从何而来？从天上来，还是从人中来？”他们开始商讨：“如果我们说‘从天上来’，他会问我们‘那你们为什么不信他呢？’
26 Og svarar me: «Frå menneskje, » då må me ræddast folket; for alle held Johannes for ein profet.»
如果我们说‘从人中来’，民众又会对付我们，因为他们会认为约翰就是先知。”
27 So svara dei: «Det veit me ikkje.» «Då vil ikkje eg heller segja dykk kva rett eg hev til å gjera dette, » svara Jesus.
于是他们回答耶稣：“我们不知道。” 耶稣也对他们说：“那我也不会告诉你们，我凭什么权力行这些事。
28 «Men kva meiner de um det: Det var ein mann som hadde tvo søner. Han kom til den eine og sagde: «Gakk burt i vingarden, og arbeid der i dag, son min!»
我来给你们一个比喻。一个人有两个儿子。他对大儿子说：‘孩子，你今天到葡萄园去工作吧。’
29 «Nei, eg vil ikkje, » svara han, men sidan angra han på det og gjekk.
儿子回答：‘我不想去。’但后来他改变了主意，去了葡萄园。
30 So kom faren til den andre, og sagde det same med honom. «Ja, herre, det skal eg, » svara han, men han gjekk ikkje.
父亲同样吩咐小儿子。小儿子说：‘父亲，我会去的。’但却没有去。
31 Kven av dei tvo gjorde no det faren vilde?» «Den fyrste, » svara dei. Då sagde Jesus til deim: «Det segjer eg dykk for sant: Tollmenner og skjøkjor kjem fyrr inn i Gudsrike enn de.
你们说，这两个儿子，哪一个更听父亲的话？” 他们回答：“大儿子。” 耶稣对他们说：“我告诉你们实话，税吏和娼妓都会比你们先进入上帝之国。
32 For Johannes kom til dykk på rettferdsvegen, men de trudde honom ikkje. Tollmennerne og skjøkjorne dei trudde honom; men endå de såg det, kom de ikkje på andre tankar, og trudde honom ikkje då heller.
约翰前来指示你们上帝的正道之路，你们不信他，但税吏和娼妓却信他。你们看见后，仍未改变心意去信他。
33 Høyr no ei onnor likning: Det var ein gong ein husbonde, som laga ein vingard, og sette gjerde kringum, og stelte til ei vinpersa, og bygde eit tårn; so leigde han hagen burt til brukarar og for ut or landet.
这里还有一个比喻：有一位家主种了一个葡萄园，四面围上篱笆，在园子里挖了一个踩葡萄酿酒的池子，盖了一座瞭望台，然后把园子租给佃户，就远行去了。
34 Då det no leid til at dei skulde hausta av hagen, sende han sveinarne sine til brukarane etter avlingi han skulde hava.
到了收获之时，园主派了仆人到佃户那里，去收属于他的葡萄。
35 Men brukarane greip sveinarne hans: ein skamslo dei, og ein drap dei, og ein steina dei.
佃户却攻击仆人，打伤一人，杀了一人，又用石头砸死一人。
36 So sende han andre sveinar, fleire enn fyrste gongen; men dei gjorde like eins med deim.
于是园主再派其他的仆人去，人数比前一次更多，但佃户用同样的方式对付他们。
37 Sist so sende han son sin til deim og sagde: «Dei hev no vel age for son min!»
最后他派了自己的儿子去，说：‘他们必尊敬我的儿子。’
38 Men då brukarane såg sonen, sagde dei seg imillom: «Sjå der er ervingen! Kom, lat oss slå honom i hel og eigna til oss arven hans!»
佃户看见他的儿子，就开始商量：‘这是继承产业之人，杀了他，我们就能占有他的产业！’
39 So tok dei honom og støytte honom ut or vingarden og slo honom i hel.
于是他们抓住园主之子，把他推到葡萄园外杀了。
40 Når no vingardseigaren kjem, kva skal han då gjera med desse brukarane?»
那么，如果葡萄园主前来，会怎样对待那些佃户？”
41 «Med vondt skal han løna desse vonde mennerne, » svara dei; «han skal gjera ende på deim, og vingarden skal han leiga burt til andre brukarar, som gjev han avlingi i rette tid.»
众人回答：“他会毫不留情地除掉那些恶人，把葡萄园租给按时缴纳葡萄的佃户。”
42 Då sagde Jesus til dei: «Hev de aldri lese i skrifterne: «Den steinen som byggjarane vanda, den var det som vart hyrnestein; D’er Herren sjølv som so hev gjort det; for oss er det eit under stort?»
耶稣对他们说：“你可曾记得经上所说：‘建筑工人所弃的石头，成了房屋的奠基石，这是主所为，我们视为奇迹。’
43 Difor segjer eg dykk at Gudsriket skal takast ifrå dykk og gjevast til eit folk som ber dei frukterne som høyrer til der.
所以我要告诉你们，上帝之国将从你们这里取走，赐给那结正道之果的异教徒。
44 Og den som fell på steinen, han skal slå seg sund, men den som steinen fell på, skal han smuldra til dust.»
摔在这石头上的人，必会粉身碎骨，这石头掉在谁的身上，也必将其压得粉碎。”
45 Då dei øvste prestarne og farisæarane høyrde likningarne hans, skyna dei at det var deim han tala um.
祭司长和法利赛人听了耶稣这番比喻，知道这是暗指他们。
46 Og dei tenkte på å gripa honom, men torde ikkje for folket; for dei heldt honom for ein profet.
他们想要逮捕耶稣，但又害怕民众，因为他们都认为耶稣是先知。
