Proverbiorum 20
1 Luxuriosa res, vinum, et tumultuosa ebrietas: quicumque his delectatur, non erit sapiens.
Vino elobisaka bato maloba ya soni, masanga ya makasi ememaka mobulu; moto nyonso oyo amipesaka na yango akotikala te kokoma moto ya bwanya.
2 Sicut rugitus leonis, ita et terror regis: qui provocat eum, peccat in animam suam.
Somo oyo mokonzi apesaka ezali lokola koganga ya nkosi; moto oyo apesaka ye kanda amilukelaka ye moko pasi.
3 Honor est homini, qui separat se a contentionibus: omnes autem stulti miscentur contumeliis.
Koboya koswana epesaka moto lokumu, kasi moto oyo azangi mayele amipesaka na yango.
4 Propter frigus piger arare noluit: mendicabit ergo aestate, et non dabitur illi.
Moto ya goyigoyi asalaka bilanga te likolo ya kobanga malili; boye na tango ya kobuka mbuma, alukaka mpe kobuka, kasi akozwa eloko te.
5 Sicut aqua profunda, sic consilium in corde viri: sed homo sapiens exhauriet illud.
Makanisi ya motema ya moto ezalaka lokola ebale ya mozindo, moto ya mayele alukaka kotoka kati na yango.
6 Multi homines misericordes vocantur: virum autem fidelem quis inveniet?
Bato ebele batatolaka bolamu na bango, kasi nani akomona moto ya sembo?
7 Iustus, qui ambulat in simplicitate sua, beatos post se filios derelinquet.
Moyengebene atambolaka na bosembo na ye; boye sima na ye, bana na ye bakozala bato ya esengo.
8 Rex, qui sedet in solio iudicii, dissipat omne malum intuitu suo.
Soki mokonzi avandi na kiti mpo na kosambisa, miso na ye ebenganaka mabe nyonso.
9 Quis potest dicere: Mundum est cor meum, purus sum a peccato?
Nani akoki koloba: « Nabatelaka motema na ngai peto, nazali peto, nazali na masumu te? »
10 Pondus et pondus, mensura et mensura: utrumque abominabile est apud Deum.
Kilo mibale mpe bimekelo mibale, nyonso ezali nkele na miso ya Yawe.
11 Ex studiis suis intelligitur puer, si munda et recta sint opera eius.
Bayebaka elenge mobali na nzela ya misala na ye, soki ezaleli na ye ezali peto mpe sembo.
12 Aurem audientem, et oculum videntem, Dominus fecit utrumque.
Ezala litoyi oyo eyokaka to liso oyo emonaka, ezali Yawe nde asalaki nyonso mibale.
13 Noli diligere somnum, ne te egestas opprimat: aperi oculos tuos, et saturare panibus.
Kolingaka pongi te, noki te okokoma mobola; sala ete miso na yo ezalaka ya kofungwama, mpe okozanga te bilei ya kobomba.
14 Malum est, malum est, dicit omnis emptor: et cum recesserit, tunc gloriabitur.
Moto oyo asombaka biloko alobaka: « Biloko oyo ezali mabe! Ezali malamu te! » Kasi soki akei, atombolaka mapeka mpo na biloko oyo azwi.
15 Est aurum, et multitudo gemmarum: vas autem pretiosum labia scientiae.
Wolo mpe babiju ezalaka na yango ebele, kasi bibebu oyo ebimisaka boyebi eleki na motuya.
16 Tolle vestimentum eius, qui fideiussor extitit alieni, et pro extraneis aufer pignus ab eo.
Kamata elamba ya moto oyo alapi ndayi mpo na niongo ya moto mosusu; bomba yango lokola ndanga soki alapi ndayi mpo na mwasi mopaya.
17 Suavis est homini panis mendacii: et postea implebitur os eius calculo.
Bilei oyo ezwami na nzela ya lokuta ezalaka elengi na monoko ya moto, kasi, na sima, monoko na ye etondaka na zelo.
18 Cogitationes consiliis roborantur: et gubernaculis tractanda sunt bella.
Soki ozali kosala mabongisi, tunaka toli; mpe soki olingi kobunda bitumba, zala na ekenge mpe na mayele.
19 Ei, qui revelat mysteria, et ambulat fraudulenter, et dilatat labia sua, ne commiscearis.
Moto ya bilobaloba abimisaka basekele; yango wana kima bato oyo balobaka mingi.
20 Qui maledicit patri suo, et matri, extinguetur lucerna eius in mediis tenebris.
Moto oyo alakelaka tata to mama na ye mabe, mwinda na ye ekokufa kati na molili.
21 Hereditas, ad quam festinatur in principio, in novissimo benedictione carebit.
Bomengo oyo moto azwi noki-noki na ebandeli ekopambolama te na suka.
22 Ne dicas: Reddam malum: expecta Dominum, et liberabit te.
Kolobaka te: « Nakozongisa mabe na mabe oyo basali ngai! » Kasi talela Yawe, mpe akobikisa yo.
23 Abominatio est apud Dominum pondus et pondus: statera dolosa non est bona.
Kilo oyo ekesana na kilo mosusu ezalaka nkele na miso ya Yawe, mpe emekelo kilo ya lokuta ezalaka eloko ya malamu te.
24 A Domino diriguntur gressus viri: quis autem hominum intelligere potest viam suam?
Ezali Yawe nde atambolisaka matambe ya moto; bongo ndenge nini moto akoki kososola ye moko nzela na ye?
25 Ruina est homini devotare sanctos, et post vota retractare.
Ezali motambo mpo na moto koloba na lombangu: « Eloko oyo ebulisami mpo na Yawe, » mpe kokanisa sima na ye kolapa ndayi.
26 Dissipat impios rex sapiens, et incurvat super eos fornicem.
Mokonzi ya bwanya abenganaka bato mabe mpe azangaka te kopesa bango etumbu.
27 Lucerna Domini spiraculum hominis, quae investigat omnia secreta ventris.
Molimo ya moto ezali mwinda oyo Yawe apesi ye; esosolaka bozindo nyonso ya motema ya moto.
28 Misericordia, et veritas custodiunt regem, et roboratur clementia thronus eius.
Bolamu mpe solo ebatelaka mokonzi; alendisaka bokonzi na ye na nzela ya bolamu.
29 Exultatio iuvenum, fortitudo eorum: et dignitas senum canities.
Makasi ezali biju ya bilenge, mpe suki ya pembe ezali lokumu ya mibange.
30 Livor vulneris absterget mala: et plagae in secretioribus ventris.
Bapota elongolaka mabe, mpe bafimbu esukolaka bozindo ya molimo ya moto.
