پەندەکانی سلێمان 6

1 ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

My son, if thou have become surety for thy neighbor, if thou have struck thy hands for a stranger,

2 ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

thou are snared with the words of thy mouth, thou are taken with the words of thy mouth.

3 ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

Do this now, my son, and deliver thyself, since thou have come into the hand of thy neighbor. Go, humble thyself, and importune thy neighbor.

4 خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

Do not give sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.

5 وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

Deliver thyself as a roe from the hand, and as a bird from the hand of the fowler.

6 ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

Go to the ant, thou sluggard. Consider her ways, and be wise.

7 بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

Which, having no chief, overseer, or ruler,

8 بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.

9 ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

How long will thou sleep, O sluggard? When will thou arise out of thy sleep?

10 کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,

11 ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

so thy poverty shall come as a robber, and thy want as an armed man.

12 کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth,

13 چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

who winks with his eyes, who speaks with his feet, who makes signs with his fingers,

14 فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who sows discord.

15 لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

Therefore his calamity shall come suddenly. Suddenly he shall be broken, and that without remedy.

16 شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

There are six things which Jehovah hates, yea, seven which are an abomination to him:

17 چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

haughty eyes, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,

18 دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

a heart that devises wicked purposes, feet that are swift in running to mischief,

19 شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.

20 ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

My son, keep the commandment of thy father, and do not forsake the law of thy mother.

21 هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

Bind them continually upon thy heart. Tie them about thy neck.

22 لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

When thou walk, it shall lead thee. When thou sleep, it shall watch over thee. And when thou awake, it shall talk with thee.

23 چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

For the commandment is a lamp, and the law is light, and reproofs of instruction are the way of life,

24 بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

to keep thee from the evil woman, from the flattery of the stranger's tongue.

25 لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

Do not lust after her beauty in thy heart, nor let her take thee with her eyelids.

26 چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

For the price of a harlot is as much as a piece of bread, but the adulteress hunts for the precious life.

27 ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?

28 یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

Or can a man walk upon hot coals, and his feet not be scorched?

29 ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

So is he who goes in to his neighbor's wife. Whoever touches her shall not be unpunished.

30 سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

Men do not despise a thief, if he steals to satisfy himself when he is hungry.

31 هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

Yet if he is found, he shall restore sevenfold. He shall give all the substance of his house.

32 بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who would destroy his own soul does it.

33 تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

Wounds and dishonor he shall get, and his reproach shall not be wiped away.

34 چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

For jealousy is a man's fury, and he will not spare in the day of vengeance.

35 چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.

He will not regard any ransom, nor will he be satisfied, though thou give many gifts.