پەندەکانی سلێمان 26

1 وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

As snow in summer, and as rain in harvest, so honor is not seemly for a fool.

2 وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

As the sparrow in her wandering, as the swallow in her flying, so the curse that is causeless does not alight.

3 قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

A whip for the horse, a bridle for the donkey, and a rod for the back of fools.

4 وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like to him.

5 وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.

6 وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

He who sends a message by the hand of a fool cuts off the feet, and drinks injury.

7 وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

The legs of a lame man hang loose. So is a proverb in the mouth of fools.

8 وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

As he who binds a stone in a sling, so is he who gives honor to a fool.

9 وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

As a thorn that goes up into the hand of a drunkard, so is a proverb in the mouth of fools.

10 وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

As an archer who wounds all, so is he who hires a fool, and he who hires those who pass by.

11 وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

As a dog who returns to his vomit, is a fool who repeats his folly.

12 کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

See thou a man wise in his own conceit? There is more hope for a fool than of him.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

The sluggard says, There is a lion in the way; a lion is in the streets.

14 دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

The door turns upon its hinges, so does the sluggard upon his bed.

15 تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

The sluggard buries his hand in the dish. It wearies him to bring it again to his mouth.

16 تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

The sluggard is wiser in his own conceit than seven men who can render a reason.

17 وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

He who passes by, and meddles with strife not his, is like he who takes a dog by the ears.

18 وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

As a madman who casts firebrands, arrows, and death,

19 ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

so is the man who deceives his neighbor, and says, Am I not in sport?

20 دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

For lack of wood the fire goes out, and where there is no whisperer, contention ceases.

21 خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

As coals are to hot embers, and wood to fire, so is a contentious man to inflame strife.

22 قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

The words of a whisperer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts.

23 وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

Fervent lips and a wicked heart are an earthen vessel overlaid with silver dross.

24 قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

He who hates masquerades with his lips, but he lays up deceit within him.

25 ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

When he speaks graciously, believe him not, for there are seven abominations in his heart.

26 هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

Though his hatred cover itself with guile, his wickedness shall be openly shown before the assembly.

27 ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

He who digs a pit shall fall in it, and he who rolls a stone, it shall return upon him.

28 زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.

A lying tongue hates those whom it has wounded, and a flattering mouth works ruin.