Mathayo 5
1 Yesu ejile alola chise cha bhanu bhafu, nalibhata okugenda mwibhanga. Anu aliga enyanjile ansi, abheigisibhwa bhae nibhamujako.
At pagkakita sa mga karamihan, ay umahon siya sa bundok: at pagkaupo niya, ay nagsilapit sa kaniya ang kaniyang mga alagad:
2 Nafumbula omunwa gwae nabheigisha naikati,
At binuka niya ang kaniyang bibig at tinuruan sila, na sinasabi,
3 “Bhana libhando bhanu bhali bhataka bho mwoyo kulwokubha obhukama bhwa mulwile ni bhwebhwe.
Mapapalad ang mga mapagpakumbabang-loob: sapagka't kanila ang kaharian ng langit.
4 Bhana libhando bhanu bhali no bhusulumbaye, kulwokubha abhaja okusilisibhwa.
Mapapalad ang nangahahapis: sapagka't sila'y aaliwin.
5 Bhana libhando bhanu bhali bhafula, kulwokubha abhaja okulya omwandu gwe chalo.
Mapapalad ang maaamo: sapagka't mamanahin nila ang lupa.
6 Bhana libhando bhanu bhali no mweko no bhwila bhwe chimali, kulwokubha abhaja okwigusibhwa.
Mapapalad ang nangagugutom at nangauuhaw sa katuwiran: sapagka't sila'y bubusugin.
7 Bhana libhando bhanu bhali ne chigongo kulwokubha abho abhaja okubhona echigongo.
Mapapalad ang mga mahabagin: sapagka't sila'y kahahabagan.
8 Bhana libhando bhanu bhali ne mioyo ja kisi kulwokubha abhaja okumulola Nyamuanga.
Mapapalad ang mga may malinis na puso: sapagka't makikita nila ang Dios.
9 Bhana libhando bhanu bhalibhagwatanisha kulwokubha abho abhaja okubhilikilwa bhana bha Nyamuanga.
Mapapalad ang mga mapagpayapa: sapagka't sila'y tatawaging mga anak ng Dios.
10 Bhana libhando bhanu abhanyasibhwa ku chimali, kulwokubha obhukama bha mulwile ni bhwebhwe.
Mapapalad ang mga pinaguusig dahil sa katuwiran: sapagka't kanila ang kaharian ng langit.
11 Muna libhando emwe bhanu omufumwa no kunyasibhwa, no kubhaika bhulibhubhibhi ingulu yemwe kwo lubheyi ingulu yani.
Mapapalad kayo pagka kayo'y inaalimura, at kayo'y pinaguusig, at kayo'y pinagwiwikaan ng sarisaring masama na pawang kasinungalingan, dahil sa akin.
12 Mukondelelwe no kusandabha kulwokubha omuyelo gwemwe ni munene ingulu mukwile. Kulwokubha nikwo kutyo abhanu bhabhanyasishe abhalagi bhanu bhekae inyuma yemwe.
Mangagalak kayo, at mangagsayang totoo: sapagka't malaki ang ganti sa inyo sa langit: sapagka't gayon din ang kanilang pagkausig sa mga propeta na nangauna sa inyo.
13 Emwe ni munyu gwe chalo. Tali omunyu gukabhusha obhunule bhago, eikolekanaatiki okukola omunyu gundi gwa kisi? Payi itakubha lindi ya kisi kulwe chinu chonachona chindi, talini kweshwa anja nokulibhatwa na magulu ga bhanu.
Kayo ang asin ng lupa: nguni't kung ang asin ay tumabang, ay ano ang ipagpapaalat? wala nang ano pa mang kabuluhan, kundi upang itapon sa labas at yurakan ng mga tao.
14 Emwe ni bhwelu bhwe chalo. Omusi gunu gumbakilwe ku chima gutakwiseleka.
Kayo ang ilaw ng sanglibutan. Ang isang bayan na natatayo sa ibabaw ng isang bundok ay hindi maitatago.
15 Kulwokubha abhanu bhatakukongesha olumuli nokuluta emwalo ye chikapo, tali ku nengo, neibhamulikila bhona bhanu bhali munyumba.
Hindi rin nga pinaniningasan ang isang ilawan, at inilalagay sa ilalim ng isang takalan, kundi sa talagang lalagyan ng ilaw; at lumiliwanag sa lahat ng nangasa bahay.
16 Musige obhwelu bhwemwe bhumulike imbele ya bhanu koleleki abhanu bhabhilole ebhikolwa bhyemwe ebhyakisi no kumulamhya Lata Bhugenyi unu ali mulwile.
Lumiwanag na gayon ang inyong ilaw sa harap ng mga tao; upang mangakita nila ang inyong mabubuting gawa, at kanilang luwalhatiin ang inyong Ama na nasa langit.
17 Mutaja kwitogelati nijile okuinyamula ishelia na bhalagi. Nitejile kunyamula tali okukumisha.
Huwag ninyong isiping ako'y naparito upang sirain ang kautusan o ang mga propeta: ako'y naparito hindi upang sirain, kundi upang ganapin.
18 Kulwechimali enibhabhwilati okukinga insi ne chalo okulabhao italio egambo amwi etone limwi lya ishelia eisosibhwao amwi ya jishelia okukingao bhuli chinu chilabha chikumisibhwe.
Sapagka't katotohanang sinasabi ko sa inyo, Hanggang sa mangawala ang langit at ang lupa, ang isang tuldok o isang kudlit, sa anomang paraan ay hindi mawawala sa kautusan, hanggang sa maganap ang lahat ng mga bagay.
19 Kulwejo onaona unu katasha chilagilo chitilu kubhilagilo bhinu no kubheigisha abhandi okukola kutyo kabhilikilwa mulela mu bhukama bhwa mulwile. Tali unu onaona unu kajigwata no kwiigisha kabhilikilwa mukulu mubhukama bhwa mulwile.
Kaya't ang sinomang sumuway sa isa sa kaliitliitang mga utos na ito, at ituro ang gayon sa mga tao, ay tatawaging kaliitliitan sa kaharian ng langit: datapuwa't ang sinomang gumanap at ituro, ito'y tatawaging dakila sa kaharian ng langit.
20 Kulwokubha enibhabhwila obhulengelesi bhwemwe bhukalema okila obhulengelesi bhwa bhandiki na mafalisayo kulwejo mutakwingila mu bhukama bha mulwile.
Sapagka't sinasabi ko sa inyo, na kung hindi hihigit ang inyong katuwiran sa katuwiran ng mga eskriba at mga Fariseo, sa anomang paraan ay hindi kayo magsisipasok sa kaharian ng langit.
21 Mwonguhye na jandikilwe kala ati,”utaja kwita na onaona unu keta ali muntambala ya indamu.'
Narinig ninyo na sinabi sa mga tao sa una, Huwag kang papatay; at ang sinomang pumatay ay mapapasa panganib sa kahatulan:
22 Tali enibhabhwila oneone unu kamwiganilisha kubhibhi owabho ali muntambala ya indamu. Na unu kamubhwila owabho ati,'awe uli munu unu uteile,'kabha ali mundamu ye chinyanjo. Na onaona unu kaika ati,'Mumumu awe'kabha ali muntambala yo mulilo gwa kajanende. (Geenna g1067)
Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na ang bawa't mapoot sa kaniyang kapatid ay mapapasa panganib sa kahatulan; at ang sinomang magsabi sa kaniyang kapatid, Raca, ay mapapasa panganib sa Sanedrin; at ang sinomang magsabi, Ulol ka, ay mapapasa panganib sa impierno ng apoy. (Geenna g1067)
23 Kulwejo labha ousosha echitambo chao kuchitambilo na wichuke ati labha mumula wanyu ali na ligambo nawe,
Kaya't kung inihahandog mo ang iyong hain sa dambana, at doo'y maalaala mo na ang iyong kapatid ay mayroong anomang laban sa iyo,
24 Nusige echiyanwa chao kuchigabhilo na umulubhe, mungwane kwamba nowanyu oyo, na ukamala uje niwo usoshe echiyanwa chao.
Iwan mo roon sa harap ng dambana ang hain mo, at yumaon ka ng iyong lakad, makipagkasundo ka muna sa iyong kapatid, at kung magkagayon ay magbalik ka at ihandog mo ang iyong hain.
25 Yungwana no musoko wao bhwangu, uli amwi nage munjila nimugenda mwibhalaja, labha jitalikutyo omusoko wao katula okukusiga mumabhoko go mulamusi, no mulamusi akusige mumabhoko go musilikale, no weswa mulunyolo.
Makipagkasundo ka agad sa iyong kaalit, samantalang ikaw ay kasama niya sa daan; baka ibigay ka ng kaalit mo sa hukom, at ibigay ka ng hukom sa punong kawal, at ipasok ka sa bilangguan.
26 Mwikilishe enibhabhwila ati, uli utakutesulilwa okukinga anu ulaliila jimpilya jona jinu outongwa.
Katotohanang sinasabi ko sa iyo, Hindi ka aalis doon sa anomang paraan, hanggang hindi mo mapagbayaran ang katapustapusang beles.
27 Mwonguywe jaikilwe ati, utabhamulomesi.
Narinig ninyong sinabi, Huwag kang mangangalunya:
28 'Tali enibhabhwilati oneone unu kamulola omugasi no kumuligila amalile kumulomela mumwoyo gwae.
Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na ang bawa't tumingin sa isang babae na taglay ang masamang hangad ay nagkakasala, na ng pangangalunya sa kaniyang puso.
29 Nalabha eliso lyao elyobhulyo elikola nuwikujula, lisoshemo na ulyese kula nawe. Kulwokubha jikwiile akili echiungo chimwi kumubhili gwao chinyamke kuliko mubhili gwona okweswa mu jehanamu. (Geenna g1067)
At kung ang kanan mong mata ay nakapagpapatisod sa iyo, ay dukitin mo, at iyong itapon: sapagka't may mapapakinabang ka pa na mawala ang isa sa mga sangkap ng iyong katawan, at huwag ang buong katawan mo ay mabulid sa impierno. (Geenna g1067)
30 Nalabha okubhoko kwao okwebhulyo okukola wikujule, kuteme naukwese kula nawe. Kulwokubha akili echiungo chimwi chinyamke kuliko mubhili gwona okweswa mu jehanamu. (Geenna g1067)
At kung ang kanan mong kamay ay nakapagpapatisod sa iyo, ay putulin mo, at iyong itapon: sapagka't may mapapakinabang ka pa na mawala ang isa sa mga sangkap ng iyong katawan, at huwag ang buong katawan mo ay mapasa impierno. (Geenna g1067)
31 Jilomelwe ona, onaona unu kamubhilimya omugasi wae, na amuyane na inyalubha yo bhutagani.
Sinabi rin naman, Ang sinomang lalake na ihiwalay na ang kaniyang asawa, ay bigyan niya siya ng kasulatan ng paghihiwalay:
32 Tali anye enibhabhila onaona unu kamusiga omugasi wae, jitabhee ku nsonga yo bhulomesi, kamukola mulomesi. Na unu ona kamtwala ayanibhwe inyalubha yo bhutagani ona kakola obhulomesi.
Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, na ang sinomang lalake na ihiwalay ang kaniyang asawa, liban na lamang kung sa pakikiapid ang dahil, ay siya ang sa kaniya'y nagbibigay kadahilanan ng pangangalunya: at ang sinomang magasawa sa kaniya kung naihiwalay na siya ay nagkakasala ng pangangalunya.
33 Nalindi munguhye yaikilwe ku bhakala,'Mtaja kulaila kwo lubheyi, tali musile okulaila kwemwe ku Lata Bhugenyi.
Bukod sa rito'y inyong narinig na sinabi sa mga tao sa una, Huwag kang manunumpa ng di katotohanan, kundi tutupdin mo sa Panginoon ang iyong mga sumpa:
34 Tali enibhabhwila ati, musige okulaila nakatyali, kulwo lwile, kulwokubha ni kusho lya Nyamuanga.
Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, Huwag ninyong ipanumpa ang anoman; kahit ang langit, sapagka't siyang luklukan ng Dios;
35 Uli hata kulwe chalo, kulwokubha niwo owokuta echitebhe cho kutajila ebhigele bhyae, Uli hata ku jelusalemi, kulwokubha ni musi gwo mukama mukulu
Kahit ang lupa, sapagka't siyang tungtungan ng kaniyang mga paa; kahit ang Jerusalem, sapagka't siyang bayan ng dakilang Hari.
36 Uli utalaila ku lwo mutwe gwao, kulwokubha utakutula kukola lufwili lumwi kubha lwelu na kubha lwilafulu.
Kahit man ang ulo mo ay huwag mong ipanumpa, sapagka't hindi ka makagagawa ng isang buhok na maputi o maitim.
37 Tali amagambo gemwe gabhe,'Chimali, chimali, Payi, payi.'kulwokubha ganu agakilao agasoka ku mujabhi.
Datapuwa't ang magiging pananalita ninyo'y, Oo, oo; Hindi, hindi; sapagka't ang humigit pa rito ay buhat sa masama.
38 Mwonguhywe jaikilwe kutya,'eliso kwe liso, ne lino kwe lino.'
Narinig ninyong sinabi, Mata sa mata, at ngipin sa ngipin:
39 Tali anye enibhabhwila mutajakubhambashanya no munu mujabhi, tali omunu akakubhuma litama lyo bhulyo muindulile nelindi ona.
Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, Huwag kayong makilaban sa masamang tao: kundi sa sinomang sa iyo'y sumampal sa kanan mong pisngi, iharap mo naman sa kaniya ang kabila.
40 Na onaona unu kenda okugenda nawe mwibhalaja nanakutesha inkanju yao, musigile ne chifwalo chindi.
At sa magibig na ikaw ay ipagsakdal, at kunin sa iyo ang iyong tunika, ay iwan mo rin naman sa kaniya ang iyong balabal.
41 Na unu kakusinyilisha okulibhata nage maili imwi, genda nage maili ebhili.
At sa sinomang pipilit sa iyo na ikaw ay lumakad ng isang milya, ay lumakad ka ng dalawang milya na kasama niya.
42 Na kuonaona unu kakusabhwa muyane, na utajakumwitebha oneone unu kaja okuyenja libhanja.
Bigyan mo ang sa iyo'y humihingi, at huwag mong talikdan ang sa iyo'y nangungutang.
43 Mwonguhwe jaikilwe,'Numwende omutulanwa wao, na umujilile lisungu omusoko.'
Narinig ninyong sinabi, Iibigin mo ang iyong kapuwa, at kapopootan mo ang iyong kaaway:
44 Tali enibhabhwila ati, Mubhende abhasoko bhemwe, mubhasabhilwe bhanu abhabhajimya,
Datapuwa't sinasabi ko sa inyo, Ibigin ninyo ang inyong mga kaaway, at idalangin ninyo ang sa inyo'y nagsisiusig;
45 Koleleki mubhe bhana bhe somwana wa mulwile. Kulwo kubha kakola lisubha libhakile abhabhibhi na abhekisi, na kabhagwisisha ingubha abhabhibhi na abhekisi.
Upang kayo'y maging mga anak ng inyong Ama na nasa langit: sapagka't pinasisikat niya ang kaniyang araw sa masasama at sa mabubuti, at nagpapaulan sa mga ganap at sa mga hindi ganap.
46 Kulwokubha mukabhenda bhanu abhabhenda emwe omubhona muyeloki? Angu abhalipisha bho bhushulu bhatakukolejo?
Sapagka't kung kayo'y iibig sa nangagsisiibig lamang sa inyo, ano ang ganti na inyong kakamtin? hindi baga gayon din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis?
47 Na mukabhakesha abhaili bhemwe ela omubhonaki ku bhandi? Angu abhanyamahanga bhatakukola kutyo?
At kung ang mga kapatid lamang ninyo ang inyong babatiin, ano ang kalabisan ng inyong ginagawa? hindi baga gayon din ang ginagawa ng mga Gentil?
48 Kulwejo jibheile mubhe bhalengelesi leave kutyo lata bhugenyi wa mulwile ali mulengelesi
Kayo nga'y mangagpakasakdal, na gaya ng inyong Ama sa kalangitan na sakdal.
