Ruku 17

1 Jisasi'a amanage huno amagema nentaza disaipol naga'a zamasami'ne, Reheno kezana egahie. Hianagi iza'o reramatga nehimofonkura nasunku huntoe!

Εἶπεν δὲ πρὸς τοὺς μαθητὰς (αὐτοῦ· *no*) ἀνένδεκτόν ἐστιν τοῦ τὰ σκάνδαλα μὴ ἐλθεῖν, (πλὴν *N(k)O*) οὐαὶ δι᾽ οὗ ἔρχεται.

2 Witi refuzafu nepaza havere nofi anakiza, anankempi rentete'za, hagerimpi atrenageno uramisiana knare zantfa hugahie. Neone nagapinti magomofo azeri trakama huzankura,

λυσιτελεῖ αὐτῷ εἰ (λίθος μυλικὸς *N(k)O*) περίκειται περὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ ἔρριπται εἰς τὴν θάλασσαν ἢ ἵνα σκανδαλίσῃ τῶν μικρῶν τούτων ἕνα.

3 tamagra kva hiho! Neramafuma kumima hanigeta, haviza nehane huta hinkeno, agu'ama rukrehema hanigeta, kumi'a atrentegahaze.

προσέχετε ἑαυτοῖς. ἐὰν (δὲ *k*) ἁμάρτῃ (εἰς *k*) (σὲ *K*) ὁ ἀδελφός σου, ἐπιτίμησον αὐτῷ· καὶ ἐὰν μετανοήσῃ, ἄφες αὐτῷ.

4 Ana ne'mo'ma mago knamofo agu'afi 7ni'a zupa (seven times) 7ni'a kumi huramanteteno, ana kefozama'agu agu'a rukrahe huno 7ni'a zupa eno nasunku hue hanigeta, kumi'a atrentegahaze.

καὶ ἐὰν ἑπτάκις τῆς ἡμέρας (ἁμαρτήσῃ *N(k)O*) εἰς σὲ καὶ ἑπτάκις (τῆς ἡμέρας *k*) ἐπιστρέψῃ (πρὸς *N(k)O*) σὲ λέγων· μετανοῶ, ἀφήσεις αὐτῷ.

5 Aposol naga'amo'za, Ramofona anage hu'za asmi'naze, tamentintia eri ra huo hu'za hazageno,

Καὶ εἶπαν οἱ ἀπόστολοι τῷ κυρίῳ· πρόσθες ἡμῖν πίστιν.

6 Ramo'a anage huno zamasami'ne, Tamagrima tamementintimo'ma masteti zafa ragagna hu'nenigeta, mulberi zafagura amne tasagi hunka hagerimpi ome regrio hanageno'a, ketamia amage'anteno amne anara hugahie.

εἶπεν δὲ ὁ κύριος· εἰ (ἔχετε *N(k)O*) πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐλέγετε ἂν τῇ συκαμίνῳ ταύτῃ· ἐκριζώθητι καὶ φυτεύθητι ἐν τῇ θαλάσσῃ, καὶ ὑπήκουσεν ἂν ὑμῖν.

7 Ina'imoka amuno tamifina kazokzo eri'za vahe ka'amo'ma hoza tinka eri'zano, sipisipi kegava nehaniregati enkenka, ame hunka emaninka ne'zana no hugahano?

Τίς δὲ ἐξ ὑμῶν δοῦλον ἔχων ἀροτριῶντα ἢ ποιμαίνοντα, ὃς εἰσελθόντι ἐκ τοῦ ἀγροῦ ἐρεῖ αὐτῷ· εὐθέως παρελθὼν (ἀνάπεσε; *N(k)O*)

8 Hu'neanagi kva'amo'a amanahu kea kazokzo eri'za ne'agura osugahio, kukenaka'a eri hutenka nezama nesuazana retro hunenantege'na, tine nezanena netesugenka, henka tine nezane kagra negahane hugahie?

ἀλλ᾽ οὐχὶ ἐρεῖ αὐτῷ· ἑτοίμασον τί δειπνήσω, καὶ περιζωσάμενος διακόνει μοι ἕως φάγω καὶ πίω, καὶ μετὰ ταῦτα φάγεσαι καὶ πίεσαι σύ;

9 Hanki agra kazokzo eri'za ne'agura musenkea huontegahio? Na'ankure huo huno'ma hunte'neazana hu'ne.

μὴ ἔχει χάριν τῷ δούλῳ (ἐκείνῳ *k*) ὅτι ἐποίησεν τὰ διαταχθέντα (αὐτῷ οὐ δοκῶ; *K*)

10 Ana hu'negu kagranena, maka'zama Anumzamo huo huno hugante'neazama hanunka anage huo, tagra knare osunona kazokzo eriza vahemota, Anumzamo eriho huno hurante'nea eri'za e'nerune huta hugahaze.

οὕτως καὶ ὑμεῖς, ὅταν ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντα ὑμῖν, λέγετε ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν· (ὅτι *k*) ὃ (ὠφείλομεν *NK(o)*) ποιῆσαι πεποιήκαμεν.

11 Jisasi'a Jerusalemi vunaku nevuno, Sameria kuma'ene Galili kumamofo amunompi rugitagino vu'ne.

Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ πορεύεσθαι (αὐτὸν *ko*) εἰς Ἰερουσαλὴμ καὶ αὐτὸς διήρχετο διὰ (μέσον *N(k)O*) Σαμαρείας καὶ Γαλιλαίας.

12 Nevuno mago kumapi ufregeno, 10ni'a fugo namune vahe'mo'za ogamnu otiza mani'ne'za ome tutagiha hunte'naze.

καὶ εἰσερχομένου αὐτοῦ εἴς τινα κώμην ἀπήντησαν αὐτῷ δέκα λεπροὶ ἄνδρες, οἳ (ἔστησαν *NK(O)*) πόρρωθεν.

13 Hagi zamagra amanage hu'za kezati'naze, Jisasiga kva ne'moke, kasuntagiranto! hu'za nehazageno,

καὶ αὐτοὶ ἦραν φωνὴν λέγοντες· Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς.

14 Jisasi'a nezmageno amanage huno zamasmi'ne, Tamagra vuta pristi vahete tamavufga ome zamaveri hiho, hige'za nevazageno fugo namuzmimo'a amne higeza agru hu'naze.

Καὶ ἰδὼν εἶπεν αὐτοῖς· πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦσιν. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ὑπάγειν αὐτούς, ἐκαθαρίσθησαν.

15 Hagi mago'zmimo'a keana avufgamo so'e higeno, rukrahe huno ranke huno Anumzamofo agi erisaga nehuno,

εἷς δὲ ἐξ αὐτῶν ἰδὼν ὅτι ἰάθη, ὑπέστρεψεν μετὰ φωνῆς μεγάλης δοξάζων τὸν θεόν.

16 Jisasi agafi avugosaregati epri huno, susu huno musenke huntene. Ana nera Sameria nere.

καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ εὐχαριστῶν αὐτῷ· καὶ αὐτὸς ἦν Σαμαρίτης.

17 Anante Jisasi'a anage hu'ne, 10ni'a vahe'mokizmi fugo namumo'a so'e hige'za agru hu'naze. Hianagi 9ni'a vahe zaga iga mani'naze?

Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· (οὐχὶ *NK(o)*) οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;

18 Mago vahe'mo'a eama huno Anumzamofona ra agi omigeno, ama megi'a ne'mokepi?

οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ θεῷ εἰ μὴ ὁ ἀλλογενὴς οὗτος;

19 Jisasi'a anage huno ana ne'mofonku hu'ne, Kamentintimo kazeri so'e hianka otinka vuo.

καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἀναστὰς πορεύου· ἡ πίστις σου σέσωκέν σε.

20 Farisi vahe'mo'za Anumzamofo kumakura, inan knare egahie hu'za Jisasina antahigazageno, kenona zimirera anage hu'ne, Anumzamofo kumara mago avame'zane esigeta onkesageno,

Ἐπερωτηθεὶς δὲ ὑπὸ τῶν Φαρισαίων πότε ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ, ἀπεκρίθη αὐτοῖς καὶ εἶπεν· οὐκ ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ μετὰ παρατηρήσεως,

21 amagi keho huge, antugi keho hu'za zamagra osugahaze. Na'ankure Anumzamofo kumamo'a ko tamagri amu'nompi me'ne.

οὐδὲ ἐροῦσιν· ἰδοὺ ὧδε ἢ (ἰδοὺ *ko*) ἐκεῖ. ἰδοὺ γὰρ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν.

22 Anage nehuno, amagema nentaza disaipol naga'a zamasamino, Mago kna ne-eankino, ana knarera Vahe'mofo Mofavre kenaku hanazanagi, tamagra onketfa hugahaze.

Εἶπεν δὲ πρὸς τοὺς μαθητάς· ἐλεύσονται ἡμέραι ὅτε ἐπιθυμήσετε μίαν τῶν ἡμερῶν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἰδεῖν καὶ οὐκ ὄψεσθε.

23 Zamagra anage hu'za tmasamigahaze, antufi mani'neanki keho huge! Amafi mani'neanki keho! Hanigetma anantega ovuta, zmavaririta ana vahera oviho.

καὶ ἐροῦσιν ὑμῖν· ἰδοὺ ἐκεῖ ἢ ἰδοὺ ὧδε. μὴ ἀπέλθητε μηδὲ διώξητε.

24 Vahemofo Mofavre'ma esia kna'arera kopsi'namo monare rurarage huno remsa nehigeno, mago kazigati remsa huno mago kaziga atuparega neviankna hugahie.

ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ (ἡ *ko*) ἀστράπτουσα ἐκ τῆς ὑπὸ (τὸν *no*) οὐρανὸν εἰς τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν λάμπει, οὕτως ἔσται (καὶ *k*) ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ ἡμέρᾳ αὐτοῦ.

25 Hu'neanagi ese'zana Agra rama'a knazampi unefresigeno, ama mani'nona gnafi vahe'mo'za zmefi humigahaze.

Πρῶτον δὲ δεῖ αὐτὸν πολλὰ παθεῖν καὶ ἀποδοκιμασθῆναι ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης.

26 Noa knafima hu'nazaza hu'za, Vahe'mofo Mofavremoma enaku'ma hania knafina, anahu zamavuzamava nehu'za,

Καὶ καθὼς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις (τοῦ *k*) Νῶε, οὕτως ἔσται καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου·

27 zamagra ne'zana nene'za, tina nene'za, arave nehu'za, ara masi omi ami nehazageno, Noa'a vente agu'afi marerigeno, timo'a miko zamahe refite'ne. (Jen-Agfa 7)

ἤσθιον, ἔπινον, ἐγάμουν, (ἐγαμίζοντο, *N(k)O*) ἄχρι ἧς ἡμέρας εἰσῆλθεν Νῶε εἰς τὴν κιβωτόν, καὶ ἦλθεν ὁ κατακλυσμὸς καὶ ἀπώλεσεν (πάντας. *N(k)O*)

28 Loti gnafinena anahukna hu'za, ne'zana nene'za, tina nene'za, miza neseza, zagore netre'za hoza negriza nona negiza hu'naze.

ὁμοίως (καθὼς *N(k)O*) ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις Λώτ· ἤσθιον, ἔπινον, ἠγόραζον, ἐπώλουν, ἐφύτευον, ᾠκοδόμουν.

29 Hianagi Lotima zamatreno Sodomu kumapinti atiramino vu'nea knazupa, tefizo hu'nea havemo ko' riaza huno zamahe refite'ne.

ᾗ δὲ ἡμέρᾳ ἐξῆλθεν Λὼτ ἀπὸ Σοδόμων, ἔβρεξεν πῦρ καὶ θεῖον ἀπ᾽ οὐρανοῦ καὶ ἀπώλεσεν (πάντας· *N(k)O*)

30 Vahe'mofo Mofavrema eama hunaku'ma hania knarera, anahukna zamavuzmava hugahaze.

κατὰ (τὰ *no*) (αὐτὰ *N(k)O*) ἔσται ᾗ ἡμέρᾳ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀποκαλύπτεται.

31 Ana knazupa nomofo agofetu mani'nenigeno, fenozama'a agu'afi me'nesimo'a eramino fenoma'a erino ati oramigahie. Anahukna huno hozafima mani'nenimo'a rukrehe huno omeno.

ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ὃς ἔσται ἐπὶ τοῦ δώματος καὶ τὰ σκεύη αὐτοῦ ἐν τῇ οἰκίᾳ, μὴ καταβάτω ἆραι αὐτά· καὶ ὁ ἐν (τῷ *k*) ἀγρῷ ὁμοίως μὴ ἐπιστρεψάτω εἰς τὰ ὀπίσω.

32 Hanki Loti nenaronte fore hu'nea zanku tamagesa antahiho. (Jen-Agf 19:24-26)

μνημονεύετε τῆς γυναικὸς Λώτ.

33 Iza'o asimu'a azeri kona hunaku hanimo'a, asimu'a atregahianki, iza'o asimu'a atresimo'a, asimu'a erigahie.

ὃς ἐὰν ζητήσῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ (περιποιήσασθαι *N(K)O*) ἀπολέσει αὐτήν, (καὶ *k*) ὃς (δ᾽ *no*) (ἂν *N(k)O*) (ἀπολέσῃ *NK(o)*) (αὐτὴν *k*) ζῳογονήσει αὐτήν.

34 Hanki Nagra anage hu'na neramasamue. Ana knazupa tare vahe sipare kenage mase'nesnake'no, mago'mofo nevreno mago'mofo atregahie.

Λέγω ὑμῖν· ταύτῃ τῇ νυκτὶ ἔσονται δύο ἐπὶ κλίνης μιᾶς· ὁ εἷς παραλημφθήσεται, καὶ ὁ ἕτερος ἀφεθήσεται.

35 Tare atre'mokea witi raga'a refuzafunepeke mani'nesnapinti, magomofo nevreno mago'mofo atregahie.

ἔσονται δύο ἀλήθουσαι ἐπὶ τὸ αὐτό· (ἡ *no*) μία παραλημφθήσεται, (καὶ *k*) ἡ (δὲ *no*) ἑτέρα ἀφεθήσεται.

36 Hagi tare netremoke hozafi mani'nesnakeno, mago'mofona nevreno, mago'mofona atregahie.

(δύο ἐν ἀγρῷ· εἷς παραλημφθήσεται καὶ ὁ ἕτερος ἀφεθήσεται *K*)

37 Anankemofo nona zamagra Jisasinku hu'za, Ramoka inantega anazana fore hugahie? Hu'za amage'ma nentaza disaipol naga'mo'za antahigazageno, anage huno zamasami'ne, Fri'nea avufgama, me'nesirega anantega tumpa namamo'za eri atru hugahaze.

Καὶ ἀποκριθέντες λέγουσιν αὐτῷ· ποῦ, κύριε; ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ὅπου τὸ σῶμα, ἐκεῖ (καὶ *no*) οἱ ἀετοὶ (ἐπισυναχθήσονται. *N(k)O*)