< ରୋମିଅ 2 >
1 ଏ ବୋଞାଙ୍ଜି, ତନାନ୍ଜି, ଆମ୍ୱେନ୍ ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଇନିବା ଏବ୍ପନ୍ସୁଆତିତେ? ଆମ୍ୱେନ୍ ଏଙ୍ଗାଗୋମର୍ ଜନଙ୍ଡେନ୍ କେନ୍ ଆ କାବ୍ବାଡ଼ା ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆସନ୍ ମନଙ୍ ତଡ୍ । ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜି ଆ ଡୋସା ଞମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେନ୍ଡମ୍ ତିଆତେ ଏଲୁମ୍ତେ, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଡମ୍ ଏବ୍ଡୋସାଡମ୍ତନ୍ ।
Darum gibt es keine Entschuldigung für dich, oh Mensch, wer du auch seist, wenn du dich zum Richter über andere aufwirfst. Indem du nämlich einem anderen das Urteil sprichst, verurteilst du dich selbst. Denn du, sein Richter, begehst ja ganz dieselben Sünden.
2 ଆରି ଆନାଜି ଏନ୍ନେଗନ୍ ଆ କାବ୍ବାଡ଼ା ଲୁମ୍ତଜି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅବ୍ପନ୍ସୁଆତିତଜି, କେନ୍ଆତେ ଇନ୍ଲେନ୍ ଜନା ।
Anderseits wissen wir: Gottes Urteilsspruch richtet sich wirklich gegen alle, die solche Sünden tun.
3 ଏ ବୋଞାଙ୍ଜି, ତନାନ୍ଜି ଅଙ୍ଗା ଏର୍ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାଞ୍ଜି ଆସନ୍ ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ଅବ୍ଡୋସାତଜି, ଇସ୍ୱରନ୍ ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଏଃଞାଙାୟ୍ ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେନ୍ ଏଇଃୟମ୍ତେ ପଙ୍?
Wenn du nun dergleichen Sünden verurteilst und selbst in solchen Sünden lebst, kannst du dann vielleicht darauf rechnen, o Mensch, daß du dem Gericht Gottes entrinnen werdest?
4 ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆବ୍ୟର୍ବୁଡ୍ଡିନେତଜି ଗାମ୍ଲେ ଇସ୍ୱରନ୍ ଜଗେତବେନ୍, କେନ୍ଆତେ ଏର୍ଜନନାନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ସନାୟୁମନ୍, ସନଏନ୍ ଡ ଗୋଗୋୟ୍ ସନଏନ୍ ଏଆଲ୍ଲେତେ କେନ୍ଆତେ ଆମ୍ୱେନ୍ ଜନା ।
Oder verachtest du den Reichtum seiner Güte, Geduld und Langmut? Willst du nicht anerkennen, daß dich Gottes Güte zur Sinnesänderung zu leiten sucht?
5 ବନ୍ଡ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରଡୋ ଆରି ଉଗର୍ଲୋଙନ୍ ଏଃନ୍ନାବ୍ୟର୍ବୁଡ୍ଡିନେ ତିଆସନ୍ ଅନଞିଡ୍ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ବନ୍ଡ୍ରାବ୍ ବାତ୍ତେ ଗୋଗୋୟ୍ ପନବ୍ରଡନ୍ ଏଞାଙ୍ତେ ।
Bist du aber hartnäckig, und ist dein Herz unbußfertig, so sammelst du dir einen Schatz von Zorn, (der dir ausbezahlt werden soll) an jenem Tag, wo sich Gottes Zorn entlädt und sein gerechtes Gericht offenbar wird.
6 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଅଡ଼୍କୋ ମନ୍ରାନ୍ ରମ୍ମଙ୍ ରମ୍ମଙ୍ ଆର୍ଲୁମେଞ୍ଜି ଆ ବଡି ତିୟ୍ତଜି ।
Denn Gott wird einem jeden vergelten nach seinen Werken.
7 ଲାଙ୍ଲେନ୍ନେ ଗନୁଗୁ ପନେମେଙନ୍, ଲନୋମନ୍ ଡ ଅଃର୍ରବୁଏନ୍ ଆନମେଙ୍ ଆଞନାଙ୍ ଆସନ୍ ସଏଲେ ଅନୁୟୁବନ୍ ବାତ୍ତେ ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଲୁମ୍ତଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଅଃନ୍ନଞିଡେନ୍ ଆନମେଙ୍ ତିୟ୍ତଜି । (aiōnios )
Den einen, die nach dem ewigen Leben trachten, wird, wenn sie im Guten standhaft bleiben, Herrlichkeit, Ehre und Unvergänglichkeit zuteil. (aiōnios )
8 ଲାଙ୍ଲେନ୍ନେ ଞେନ୍ ତୁମ୍ ଆଗ୍ରାମ୍ତେନ୍ ଆ ମନ୍ରା, ଆରି ଆଜାଡ଼ିନ୍ ଆ ତଙର୍ ଅମ୍ରେଙ୍ଲେ ଆନ୍ନା ଆ ତଙର୍ଗଡ୍ ଞାତଞ୍ଜି, ଆମଙଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ବନ୍ଡ୍ରାବ୍ ଲାତେ ।
Die anderen aber, die in Widerspenstigkeit der Wahrheit nicht gehorchen, sondern der Ungerechtigkeit folgen, trifft Zorn und Grimm.
9 ଆନାଜି ପେଲ୍ଲା କାବ୍ବାଡ଼ାଲୋଙନ୍ ମଗାଡ୍ତଜି, ଆନିଞ୍ଜି ଆସନ୍ ପନବ୍ରଡନ୍ ଡ ଡନଣ୍ଡାୟ୍ ଡିନ୍ନାନ୍ ଜିର୍ତାୟ୍, ପର୍ତମ୍ମୁ ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଡ ଗ୍ରିକ୍ମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍ବା ଅଡ଼ୋତାୟ୍ ।
Trübsal und Angst erleiden alle, die Böses tun, zuerst die Juden, dann auch die Griechen.
10 ବନ୍ଡ ଆନାଜି ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଲୁମ୍ତଜି, ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ମାନ୍ନେତଜି, ଗନୁଗୁ ପନେମେଙନ୍ ଡ ସନୟୁନ୍ ତିୟ୍ତଜି । ଆମ୍ମୁଙ୍ ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଆରି ଆତନିକ୍କି ଏର୍ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ତିୟ୍ତଜି ।
Doch Herrlichkeit, Ehre und Friede wird denen zuteil, die Gutes tun, zuerst den Juden, dann auch den Griechen.
11 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଅଡ଼୍କୋ ମନ୍ରାନ୍ଆଡଙ୍ ଆବସରିନ୍ ପନ୍ସୁଆତିତଜି ।
Denn Gott urteilt nicht nach äußeren Unterschieden.
12 ଏର୍ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ମୋସାନ୍ ଆ ବନାଁୟ୍ବର୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଞାଙେଜି, ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଏର୍ଞନାଙନ୍ ଇର୍ସେନ୍ ଲୁମେଞ୍ଜି ଆନିଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଏର୍ଞନାଙନ୍ ଅସେଡ୍ତଜି । ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଆଜନାଜି ବନ୍ଡ ଆନିଞ୍ଜି ଇର୍ସେନ୍ ଲୁମେଞ୍ଜି, ତିଆସନ୍ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଆନିଞ୍ଜି ପନବ୍ରଡନ୍ ଞାଙ୍ତଜି ।
Alle, die, ohne das Gesetz zu kennen, gesündigt haben, werden auch ohne den Richterspruch des Gesetzes dem Verderben anheimfallen. Und alle, die gesündigt haben, während sie unter dem Gesetz standen, werden durch das Gesetz ihr Urteil empfangen.
13 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଆରମ୍ଡଙ୍ତେନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆମଙ୍ ଡରମ୍ମମର୍ ଡେଲେ ଅଃର୍ରପ୍ତିଏ, ବନ୍ଡ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଆମ୍ରାନ୍ନେତେଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜି ଡରମ୍ମମର୍ ଡେତଜି ।
Denn nicht solche, die das Gesetz nur hören, sind gerecht in Gottes Augen, sondern die das Gesetz erfüllen, die sollen gerechtgesprochen werden.
14 ଏର୍ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍ ଆ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଅବୟ୍ ତଡ୍, ବନ୍ଡ ଆନିଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ମାନ୍ନେତଜି, ତିଆତେ ମା ଆ ବନାଁୟ୍ବରଞ୍ଜି ଅନ୍ତମ୍ ।
Sooft nämlich Heiden, die doch kein Gesetz haben, aus innerem Trieb des Gesetzes Forderungen erfüllen, so sind sie, ohne ein Gesetz zu haben, sich selbst ein Gesetz.
15 ଆଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେଞ୍ଜି ବାତ୍ତେ ଗିୟ୍ଲେ ରପ୍ତିତବୋ ବନାଁୟ୍ବରଞ୍ଜି ଆ ଉଗର୍ଲୋଙଞ୍ଜି ଆଇଡିଡ୍ ଡକୋ । କେନ୍ ଆଜାଡ଼ିବରଞ୍ଜି ଆନିଃୟମଞ୍ଜି ବାତ୍ତେ ଜନାଲଙ୍ତନ୍, ମନଙ୍ ଅନିଃୟମ୍ ଆଡିଡ୍ ବୁଡ୍ଡିନ୍ ଆଡ଼ତେ ଆରି ମନଙ୍ତଡନ୍ ଆନିଃୟମ୍ ଆଡିଡ୍ ଆ ବୁଡ୍ଡିନ୍ ଅବ୍ଡୋସାତେ ।
Denn durch ihr Verhalten beweisen sie, daß die Kenntnis jenes Tuns, das vom Gesetz gefordert wird, in ihrem Herzen eingeschrieben steht. Dafür zeugt auch ihr sittliches Bewußtsein: ihre Gedanken verklagen sich untereinander und suchen sich auch wohl zu rechtfertigen.
16 ଅଙ୍ଗା ଡିନ୍ନା ଇସ୍ୱରନ୍ ଜିସୁ କ୍ରିସ୍ଟନ୍ ବାତ୍ତେ ମନ୍ରାନ୍ ଆ ସନସବର୍ଜି ପନ୍ସୁଆତିତେ ତି ଆ ଡିନ୍ନା ଞେନ୍ ବରର୍ରନାଞନ୍ ଆ ମନଙ୍ବର୍ ଅନ୍ତମ୍ କେନ୍ଆତେ ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଡେତେ ।
Das wird sich zeigen an dem Tag, wo Gott — nach der Heilsbotschaft, die ich verkündige — die verborgenen Gedanken der Menschen durch Jesus Christus richten wird.
17 ମୋସାନ୍ ଆ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙ୍ ଆସାଡାଲନ୍ ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍ ବୟନ୍ ମାୟ୍ଲନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେନ୍ଡମ୍ ଜିଉଦିମର୍ ଗାମ୍ଡମ୍ଲନ୍ ଏବ୍ସୋଡ଼ାଡମ୍ତନ୍ ।
Du bist stolz auf den Namen Jude, du betrachtest das Gesetz als ein Ruhekissen, du rühmst dich deines Gottes
18 ଆରି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ସିଲଡ୍ ଞନଙନ୍ ଞାଙ୍ଲେ ଆ ଇସ୍ସୁମନ୍ ଇନି ଏଜନାତେ, ଆରି ଅଙ୍ଗାତେ ମନଙ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ମନଙ୍ ତଡ୍ ଜନାଲେ ଏରପ୍ତିଏନ୍ ।
und kennst seinen Willen. Durch die Belehrung im Gesetz hast du Klarheit über den Unterschied von gut und böse.
19 ଆଜାଡ଼ିଡମ୍ ଜନାଜି ଆରି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆ କାଡ଼ୁମରଞ୍ଜି ଆନବ୍ତୁରିୟ୍ମର୍ଜି, ଆଲୋଙଡ୍ରେଙନ୍ ଡକୋନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଆସନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ସନାଆରନ୍ ଅନ୍ତମ୍,
Du traust dir zu, ein Führer der Blinden zu sein, ein Licht derer, die im Finsteren wandeln,
20 ଆମ୍ୱେନ୍ ଏର୍ବୁଡ୍ଡିମରଞ୍ଜି ଆ ଞନଙ୍ଞଙ୍ମର୍ଜି, ଆଉଲ୍ଲୁମରଞ୍ଜି ଆ ଞନଙ୍ତିୟ୍ମର୍ । ଆଜାଡ଼ିନ୍ ଡ ବୁଡ୍ଡିନ୍ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ସିଲଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଞାଙେନ୍ ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଡର୍ତନ୍ ।
ein Erzieher der Unverständigen, ein Lehrer der Unmündigen. Denn im Gesetz hast du ja den klaren Ausdruck der Erkenntnis und der Wahrheit.
21 ଆମ୍ୱେନ୍ ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞନଙନ୍ ଏତିୟ୍ତେ, ବନ୍ଡ ଇନିବା ଆମ୍ବେନ୍ଡମ୍ ଏଃଞଙ୍ନେ? “ଏରାଉଡଙ୍ନେ” ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେନ୍ ଞନଙନ୍ ଏତିୟ୍ତେ, ବନ୍ଡ ଆମ୍ୱେନ୍ ଇନିବା ଏରାଉତନ୍?
Belehrst du nun aber andere und folgst selbst deiner Lehre nicht, predigst du: nicht stehlen! und stiehlst,
22 ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି “ଏଡାରିଡଙ୍ନେ” ଏଗାମ୍ତେ, ବନ୍ଡ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନିବା ଏଡାରିତନ୍? ଆମ୍ୱେନ୍ କୋଙ୍ଡାୟ୍ପୁରନ୍ ଏବାସ୍ସେତେ ବନ୍ଡ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସରେବାସିଂଲୋଙନ୍ଆତେ ଇନିବା ଏରାଉତନ୍?
gebietest du: nicht ehebrechen! und brichst die Ehe, verabscheust du die Götzen und beraubst doch ihre Tempel:
23 ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ବନାଁୟ୍ବର୍ ଏଞାଙ୍ଲାୟ୍ ଗାମ୍ଲେ ଏବ୍ସୋଡ଼ାଡମ୍ତନ୍ ବନ୍ଡ ବନାଁୟ୍ବରଞ୍ଜି ଏର୍ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେନ୍ ଇନିବା ଆମ୍ୱେନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ଆଡଙ୍ ଏଆଲ୍ଲେତେ?
machst du da nicht trotzdem deines Prahlens mit dem Gesetz durch deine Gesetzesübertretung deinem Gott Schande?
24 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ସାସ୍ତ୍ରଲୋଙନ୍ ଆଇଡିଡ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆସନ୍ “ଏର୍ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍ରେଙ୍, ଇସ୍ୱରନ୍ ଆଞୁମ୍ ଗନବ୍ରୟ୍ଗୋ ଡେତେ ।”
Denn: Um euretwillen wird der Name Gottes unter den Heidenvölkern verlästert —, so steht ja geschrieben.
25 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଏମାନ୍ନେଏନ୍ ଡେନ୍, ଗନବ୍ରେଡନ୍ ଆଜାଡ଼ିନ୍ମା ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେନ୍ ଡେତେ; ବନ୍ଡ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ଏଃମ୍ମାନ୍ନେଲୋ ଡେନ୍, ଗନବ୍ରେଡନ୍ ଏର୍ଗନବ୍ରେଡନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଡେତେ ।
Gewiß: die Beschneidung ist heilsam, wenn du das Gesetz erfüllst. Übertrittst du aber das Gesetz, so bist du nicht besser als ein unbeschnittener Heide.
26 ଅସମୟ୍ ଏର୍ଗନବ୍ରେଡ୍ ଏର୍ଜିଉଦିମରନ୍ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ମାନ୍ନେଏନ୍ ଡେନ୍, ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଗନବ୍ରେଡ୍ମରନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଅଃଡ୍ଡିଡିଏ ପଙ୍?
Wenn anderseits ein Unbeschnittener die Verordnungen des Gesetzes beobachtet, wird er da nicht, obwohl unbeschnitten, als ein Beschnittener angesehen werden?
27 ଏର୍ଗନବ୍ରେଡ୍ ଏର୍ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍ବରନ୍ ମାନ୍ନେତଜି, ଆନିଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ପନ୍ସୁଆତିତବେଞ୍ଜି, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଗବ୍ରେଡ୍ଲନ୍ ଜନଙ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଏଃମ୍ମାନ୍ନେଏ ।
Ja, der von Haus aus Unbeschnittene, der das Gesetz erfüllt, wird dich verurteilen, der du trotz deines geschriebenen Gesetzes und deiner Beschneidung ein Gesetzesübertreter bist.
28 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଗନବ୍ରେଡନ୍ ଞାଙେନ୍ ଗାମ୍ଲେ ମନ୍ରାନ୍ ଆଗନିୟ୍ଗିୟ୍ଲୋଙ୍ ଡର୍ନେମର୍ ଅଃଡ୍ଡେଏ,
Denn das ist kein rechter Jude, der es nur äußerlich ist; und das ist keine wahre Beschneidung, die nur äußerlich am Fleisch vollzogen wird.
29 ଆ ଞନଣ୍ଡ୍ରମନ୍ ଗିୟ୍ଲେ ଆନିନ୍ ଆଜାଡ଼ି ଜିଉଦିମର୍ ଗାମ୍ତବୋ, ଆନା ପୁରାଡ଼ାନ୍ ବାତ୍ତେ ଆ ଉଗର୍ଲୋଙନ୍ ଗନବ୍ରେଡନ୍ ଡେଏନ୍, ଆନିନ୍ ଆଜାଡ଼ିନ୍ ଗନବ୍ରେଡନ୍ ଡେଏନ୍, ଏନ୍ନେଗନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ମନ୍ରାନ୍ ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ସନେନ୍ସେନନ୍ ଅଃଞାଙେ, ବନ୍ଡ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ଞାଙ୍ତେ ।
Das ist vielmehr ein rechter Jude, der es nach seiner inneren Gesinnung ist; und die wahre Beschneidung ist die Beschneidung des Herzens: da waltet der Geist, nicht der Buchstabe. Und da folgt auch Anerkennung, zwar nicht von Menschen, aber von Gott.