Luka 1
1 Idu naakagupile kuika uza imahumo ayo naakondigwe kung'witu,
提阿非羅大人哪，有好些人提筆作書，述說在我們中間所成就的事，是照傳道的人從起初親眼看見又傳給我們的。
2 anga naakupee usese kupuma ung'wandyo naaihengile kumiho nitumi alukani.
3 Kululo unene nanakomanilya ung'wandyo wa nkani izi yihi kupuma ung'wandyo naona uza kitalane hangi kuandikila unoneligwa wakwe mkuligwa wakwe Theofilo.
這些事我既從起頭都詳細考察了，就定意要按着次序寫給你，
4 Kina uhume kumanya itai ankani naumanyisigwe.
使你知道所學之道都是確實的。
5 Mumahiku ang'wa Herode, mtemi wa Yuda, aukole umdimi naiwitangwa Zakaria, nuaukoo wang'wa Abia musungu akwe akapuma kuwa nanso ang'wa Haruni, nilina lakwe aiwitangwa Elizabethi.
當猶太王希律的時候，亞比雅班裏有一個祭司，名叫撒迦利亞；他妻子是亞倫的後人，名叫伊利莎白。
6 Ihi akete itai pantongeela ang'wi Tunda, aakugenda aziagili anga ubi mumalagilyo ihi na mukulu.
他們二人在上帝面前都是義人，遵行主的一切誡命禮儀，沒有可指摘的，
7 Aagila anga ng'wana kunsoko u Elizabeti aimugumba, aya ihi abili aina anyampala.
只是沒有孩子；因為伊利莎白不生育，兩個人又年紀老邁了。
8 Ikatula na ukituma imilimo akidimi akaziunonelya kuntongeela ang'wi Tunda.
撒迦利亞按班次在上帝面前供祭司的職分，
9 Kutyata uigobi naizaigombilye kumupata umudimi nua kenda kunyuunkilya uvumba kunyumba ang'wi Tunda.
照祭司的規矩掣籤，得進主殿燒香。
10 Ilundo lili nilaantu ailikoli kunzi likazilompa imatungo nuvumba nukutunkiilya.
燒香的時候，眾百姓在外面禱告。
11 Malaika wa mukulu aupumie akimika mukono wa kigoha wa kikumbikilo la kunyunkilya.
有主的使者站在香壇的右邊，向他顯現。
12 U Zakaria wikatinuka nuika muona; uoa wika mugwila.
撒迦利亞看見，就驚慌害怕。
13 Ingigwa umalaika akamuila, “Leka kogopa Zakaria, kunsoko imalompi ako igigwa u musungu u Elizabethi ukuutugila ung'wana ilina lakwe ukumitanga Yohana.
天使對他說：「撒迦利亞，不要害怕，因為你的祈禱已經被聽見了。你的妻子伊利莎白要給你生一個兒子，你要給他起名叫約翰。
14 Ukula nuulowa na idu niakuulowa kutu gwa kung'wakwe.
你必歡喜快樂；有許多人因他出世，也必喜樂。
15 Kunsoko ukutula mukulu mumiho amukulu. Sanga ukung'wa idivai anwi ikigalyo nikilulu, ukutula uiizuligwa ng'wa ung'welu kupuma munda ang'wa nyinya.
他在主面前將要為大，淡酒濃酒都不喝，從母腹裏就被聖靈充滿了。
16 Niantu idu nia Israeli akupiulwa kung'witunda wao.
他要使許多以色列人回轉，歸於主－他們的上帝。
17 Winzu pantongeela amukulu kunkolo ang'wa aung'welu ningulu yang'wa Eliya. Ukituma iti kunsoko akususha ikolo yaana ingigwa awa nishaigomba ilongola kuwa hugu niatai. Ukituma iti kuaika antu ihambe kumukulu kinoneelya kunsoko akwe.
他必有以利亞的心志能力，行在主的前面，叫為父的心轉向兒女，叫悖逆的人轉從義人的智慧，又為主預備合用的百姓。」
18 U Zakaria akamuila umalaika, kuhuma uli kuhuma ili? Kunsoko unene nimunyampala numusungu wane imyaka akwila.
撒迦利亞對天使說：「我憑着甚麼可知道這事呢？我已經老了，我的妻子也年紀老邁了。」
19 Umalaika akasusha akamwila unene ni Gabrieli, numika pantongeela ang'wi Tunda. Ntumilwe kuila, ulukani nuluza.
天使回答說：「我是站在上帝面前的加百列，奉差而來對你說話，將這好信息報給你。
20 Hangi goza, shukuligitya, ukukilaja, shukuhuma kuligitya sunga uluhiku ulo inkani izi ni ziza kupumila iyi kunsoko aulemilwe kuhuili nkani yane niziza yakondaniligwa kumatungo ane.
到了時候，這話必然應驗；只因你不信，你必啞巴，不能說話，直到這事成就的日子。」
21 Iantu aamulindie u Zakaria. Ikakuilwa nautinilye mitekeelo.
百姓等候撒迦利亞，詫異他許久在殿裏。
22 Naiwapuma kunzi singa akahuma kuligitya nung'wenso. Ikalinga kina awa apa akakunukuilwa naukole mitekeelo. Akalongoleka kulagiila iilinga silyo hangi aka kilaja twi.
及至他出來，不能和他們說話，他們就知道他在殿裏見了異象；因為他直向他們打手式，竟成了啞巴。
23 Imahiku amilimo naahila akasuka kitalakwe.
他供職的日子已滿，就回家去了。
24 Matungo u Zakaria naiwakondya kituma imilimo akwe mitekeelo, umusungu akaamba ulito nuanso singa akapuma mitalakwe nimatungo amyeli itaano, akalunga.
這些日子以後，他的妻子伊利莎白懷了孕，就隱藏了五個月，
25 Ulu lulu naiwitumile umukulu kitalane kwa uuza kuheja iminyala kuntongeela aantu.”
說：「主在眷顧我的日子，這樣看待我，要把我在人間的羞恥除掉。」
26 Elizabethi naiwapisha inda amyeli mutandatu, Itunda akamuila umalaika Gabrieli longola kukisali nikitangwa Galilaya ni Nazareti,
到了第六個月，天使加百列奉上帝的差遣往加利利的一座城去（這城名叫拿撒勒），
27 munanso nauligigwe numuhumba ilina lakwe naiwitangwa Yusufu nuanso amuluna wang'wa Daudi, umunanso nuanso aiwitangwa Mariamu.
到一個童女那裏，是已經許配大衛家的一個人，名叫約瑟。童女的名字叫馬利亞；
28 Akaza kitalakwe akalunga 'Nusigilye uhumi Nukulu Nitunda uloeeigwe.”
天使進去，對她說：「蒙大恩的女子，我問你安，主和你同在了！」
29 Kululo inkani u malaika auhalinkanilye akahita kulinga kuniki umalaika atambule imakuilwa akwe.
馬利亞因這話就很驚慌，又反覆思想這樣問安是甚麼意思。
30 Umalaika akamwila, “Leka kogopa, Mariamu, kunsoko uupatile uhumi kupuma kung'witunda.
天使對她說：「馬利亞，不要怕！你在上帝面前已經蒙恩了。
31 Goza gwa, ukukenka inda ukutuga ungwana. Ukumitanga Yesu.'
你要懷孕生子，可以給他起名叫耶穌。
32 Ukutula ngwana nua Mkulu migulya Itunda ukumupa ituntu lanywa Daudi utata akwe.
他要為大，稱為至高者的兒子；主上帝要把他祖大衛的位給他。
他要作雅各家的王，直到永遠；他的國也沒有窮盡。」 (aiōn g165)
34 Mariamu akamwila ikutuika uli, iza nkili kihugeela numitunja wihi?
馬利亞對天使說：「我沒有出嫁，怎麼有這事呢？」
35 Malaika akamwila akalunga, “Ng'wang'welu ukuuhanga migulya ningulu yako uyu nukutugwa ukitangwa ng'wang'wi Tunda.
天使回答說：「聖靈要臨到你身上，至高者的能力要蔭庇你，因此所要生的聖者必稱為上帝的兒子 。
36 Goza, umuluna wang'wa Elizabethi ukete nda ang'wana nunyampala wakwe ukete mieli mtandatu, naiwilwa mugumba.
況且你的親戚伊利莎白，在年老的時候也懷了男胎，就是那素來稱為不生育的，現在有孕六個月了。
37 Kunsoko kutili nilihumile kung'wiTunda.”
因為，出於上帝的話，沒有一句不帶能力的。」
38 Mariamu akalunga, “Goza, une nimukulu numusungu wang'wi Tunda. Leka itule uu kitalane iza nulukani lako.” Umalaika akamleka.
馬利亞說：「我是主的使女，情願照你的話成就在我身上。」天使就離開她去了。
39 Kululo imahiku yayo u Mariamu akahega akenda mihe na malugulu, mihe na mukisali nitangwa Yudea.
那時候，馬利亞起身，急忙往山地裏去，來到猶大的一座城；
40 Akalongola munyumba ang'wa Zakaria akamulamusha u Elizabethi.
進了撒迦利亞的家，問伊利莎白安。
41 Itungili aipumie kuiti u Elizabethi naiwigule imilamu ang'wa Mariamu ung'wana munda akwe akaputa nu Elizabethi akizula ingulu yang'wawelu.
伊利莎白一聽馬利亞問安，所懷的胎就在腹裏跳動。伊利莎白且被聖靈充滿，
42 Akitunta kululi nulukulu akalunga akaligitilya akitunta kululi nulukulu akalunga ue kukiila muasungu nu ng'wana nukoli muda ako ukembetilwe.
高聲喊着說：「你在婦女中是有福的！你所懷的胎也是有福的！
43 Ingi gwa atuile uli kitalane uiya wang'wa tata ane aze kitalane?
我主的母到我這裏來，這是從哪裏得的呢？
44 Kunsoko goza naiwigule muakutue ako ululi imilamu ako ung'wana munda ane auputile kilumbi.
因為你問安的聲音一入我耳，我腹裏的胎就歡喜跳動。
45 Nu ng'wenso ukia nai uhuiie; kundogoelyo akukondeeligwa nai utambuiwe nu Mukulu.
這相信的女子是有福的！因為主對她所說的話都要應驗。」
46 U Mariamu akaligitya, nkolo ane ikumulumbiilya u Mukulu,
馬利亞說： 我心尊主為大；
47 nu ng'wau nuane imiloeeye Itunda, Muguni nuane.
我靈以上帝我的救主為樂；
48 Kunsoko uugozile u unyeku nua mutugwa nuakwe. Kundogoelyo, goza, pumiila itungili ulelwa wihi akunintanga mukendepwa.
因為他顧念他使女的卑微； 從今以後， 萬代要稱我有福。
49 Kunsoko munyangulu wantendeela makulu, ni lina nilakwe inge inyelu.
那有權能的，為我成就了大事； 他的名為聖。
50 Nu ukende nuakwe wikiee ulelwa ga nu ulelwa ku awo ni umukulyaa.
他憐憫敬畏他的人， 直到世世代代。
51 Uzipilye ngulu ku mukono nuakwe; uasapatiiye niakete ulugoha mu masigo a nkolo ni ao.
他用膀臂施展大能； 那狂傲的人正心裏妄想就被他趕散了。
52 Uagwisilye i akulu mu matuntu ao na ukulu ni anyeku uanankiiye.
他叫有權柄的失位， 叫卑賤的升高；
53 Anya nzala uikutilye ukende, ni anya nsao uahegilye mikono mitili.
叫飢餓的得飽美食， 叫富足的空手回去。
54 Umiiaiiye u Israeli munyamulimo nuakwe, iti wikimbukiilye u ukende nuakwe
他扶助了他的僕人以色列，
為要記念亞伯拉罕和他的後裔， 施憐憫直到永遠， 正如從前對我們列祖所說的話。 (aiōn g165)
56 Mariamu akikie nu Elizabeti mieli itaatu uu gwa ikatulika akasuka kito.
馬利亞和伊利莎白同住，約有三個月，就回家去了。
57 Matungo nai apika u Elizabeti akitunguila ng'wana mgoha.
伊利莎白的產期到了，就生了一個兒子。
58 Ianya kisali akwe nialuna akwe naigule umukulu uza.
鄰里親族聽見主向她大施憐憫，就和她一同歡樂。
59 Naiapikile mahiku munana aiazila kumtala kukidamu umung'enya akamitanga lina lakwe Zakaria kushatilya ilina lang'wi he.
到了第八日，他們來要給孩子行割禮，並要照他父親的名字叫他撒迦利亞。
60 Ingigwa unyinya akwe akasusha akalunga aa ukitangwa Yohana.
他母親說：「不可！要叫他約翰。」
61 Kamuila kutile hata nung'wi kua luna ako nuitangwa ilina nilanso.
他們說：「你親族中沒有叫這名字的。」
62 Akatula kilinga silyo ihe itangwe nyinyu.
他們就向他父親打手式，問他要叫這孩子甚麼名字。
63 Ihe akalowa ahole ikibao andike “Ilina lakwe Yohana.” Ihi ika ambwa ikuilywa kua ili.
他要了一塊寫字的板，就寫上，說：「他的名字是約翰。」他們便都希奇。
64 Itungo umulomo wakwe ukaluguka nulimi lakwe likaligitya nukumukulya Itunda.
撒迦利亞的口立時開了，舌頭也舒展了，就說出話來，稱頌上帝。
65 Uoa ukaizila wihi naiakolipakupi nung'wenso. Makani ikasambaila mihi ihi mulugulu mung'wa Yudea ayo.
周圍居住的人都懼怕；這一切的事就傳遍了猶太的山地。
66 Ihi ayo naigule ikamaika munkolo yao akalunga ung'wana uyu wiuli? Kunsoko umukano wang'wa tata ukoli palung'wi nung'wenso.
凡聽見的人都將這事放在心裏，說：「這個孩子將來怎麼樣呢？因為有主與他同在。」
67 Ihe akwe u Zakaria ung'wang'welu munya kidagu akalunga,
他父親撒迦利亞被聖靈充滿了，就預言說：
68 “Akuligwe Itunda mukulu wa Israeli, kunsoko auiye kuleta uguniki kuantu akwe.
主－以色列的上帝是應當稱頌的！ 因他眷顧他的百姓，為他們施行救贖，
69 Wakimikiye lupembe nu uhuili wa nyumba nai mitumi akwe u Daudi,
在他僕人大衛家中， 為我們興起了拯救的角，
正如主藉着從創世以來聖先知的口所說的話， (aiōn g165)
71 Ukakuguna muabi itu kupuma mumikono akwe nia kubipiwe.
拯救我們脫離仇敵 和一切恨我們之人的手，
72 Ukende uu kulagilya uza wang'wa tata itu, kilingasilyo lakwe ni za,
向我們列祖施憐憫， 記念他的聖約－
73 ilago nautambue kung'wa Abrahamu tata witu.
就是他對我們祖宗亞伯拉罕所起的誓－
74 Uine kigeleka uhumile kutuma bila woa, kekahuma kugunwa kupuma muabi itu.
叫我們既從仇敵手中被救出來，
75 Kuite uza nitai kuntongela itu imahiku ihi.
就可以終身在他面前， 坦然無懼地用聖潔、公義事奉他。
76 Uu nu ewe munya kidagu nukole migulya kunsoko ukulongoleka kunsoko amukulu kumunonelya inzila kuwanonelya iantu kunsoko aupembelyo wakwe.
孩子啊！你要稱為至高者的先知； 因為你要行在主的前面， 預備他的道路，
77 Kualingasa iantu akwe kugunwa imilandu ao.
叫他的百姓因罪得赦， 就知道救恩。
78 Ulu lutuile kinyauwai wang'wi Itunda witu kunsoko ilyoa lukupuma hange.
因我們上帝憐憫的心腸， 叫清晨的日光從高天臨到我們，
79 Kelya kuantu nikie mkiti nao niikie mumulule wa nsha ukituma iti kumitongeela imigulu itu munzila aupolo.
要照亮坐在黑暗中死蔭裏的人， 把我們的腳引到平安的路上。
80 Ung'wana uyo akatula ningulu mkolo nukikie mumbuga sunga mihaea akingila kitalakwe kung'wa Israeli
那孩子漸漸長大，心靈強健，住在曠野，直到他顯明在以色列人面前的日子。
