מִשְׁלֵי 14

1 חכמות נשים בנתה ביתה ואולת בידיה תהרסנו׃

Mũtumia mũũgĩ nĩ gwaka akaga nyũmba yake, no mũtumia mũkĩĩgu nĩgũtharia atharagia nyũmba yake na moko make mwene.

2 הולך בישרו ירא יהוה ונלוז דרכיו בוזהו׃

Mũndũ ũrĩa ũthiiaga na mĩthiĩre mĩrũngĩrĩru nĩwe mwĩtigĩri Jehova, no ũrĩa mĩthiĩre yake ĩrĩ mĩhĩtanu nĩamũmenete.

3 בפי אויל חטר גאוה ושפתי חכמים תשמורם׃

Mĩario ya mũndũ mũkĩĩgu nĩ rũthanju rwa kũmũhũũra, no mĩromo ya arĩa oogĩ nĩĩmagitagĩra.

4 באין אלפים אבוס בר ורב תבואות בכח שור׃

Kũrĩa gũtarĩ ndegwa mĩharatĩ ĩkoragwo ĩrĩ mĩtheru, no maciaro maingĩ moimanaga na hinya wa ndegwa.

5 עד אמונים לא יכזב ויפיח כזבים עד שקר׃

Mũira mwĩhokeku ndaheenanagia, no mũira wa maheeni aaragia o maheeni.

6 בקש לץ חכמה ואין ודעת לנבון נקל׃

Mũnyũrũrania acaragia ũũgĩ na ndangĩwona, no kũgĩa na ũmenyo nĩ ũhũthũ kũrĩ mũndũ ũrĩa ũkũũranaga maũndũ.

7 לך מנגד לאיש כסיל ובל ידעת שפתי דעת׃

Ikara kũraya na mũndũ mũkĩĩgu, nĩgũkorwo ndũrĩ ũmenyo ũngĩona kuuma mĩromo-inĩ yake.

8 חכמת ערום הבין דרכו ואולת כסילים מרמה׃

Ũũgĩ wa arĩa abaarĩrĩri nĩũtũmaga mamenye ũhoro wa njĩra ciao, no ũrimũ wa andũ arĩa akĩĩgu nĩũmahĩtithagia.

9 אולים יליץ אשם ובין ישרים רצון׃

Andũ arĩa akĩĩgu manyũrũragia horohio ya mehia, no ũtugi wonekaga harĩ arĩa arũngĩrĩru.

10 לב יודע מרת נפשו ובשמחתו לא יתערב זר׃

Ngoro o yothe nĩyũũĩ ũrũrũ wayo, o na gĩkeno-inĩ kĩayo gũtirĩ mũndũ ũngĩnyiitanĩra nayo.

11 בית רשעים ישמד ואהל ישרים יפריח׃

Nyũmba ya mũndũ mwaganu nĩĩkanangwo, no hema ya mũndũ mũrũngĩrĩru nĩĩkagaacĩra.

12 יש דרך ישר לפני איש ואחריתה דרכי מות׃

Kũrĩ njĩra mũndũ onaga ta yagĩrĩire, no marigĩrĩrio mayo yerekagĩria mũndũ o gĩkuũ-inĩ.

13 גם בשחוק יכאב לב ואחריתה שמחה תוגה׃

O na hĩndĩ ya gũtheka ngoro no ĩkorwo ĩgĩtuura, na gĩkeno no kĩrigĩrĩrie na kĩeha.

14 מדרכיו ישבע סוג לב ומעליו איש טוב׃

Andũ arĩa matarĩ ehokeku nĩmakarĩhwo kũna nĩ ũndũ wa mĩthiĩre yao, nake mũndũ mwega aheo kĩheo kũringana na mĩthiĩre yake.

15 פתי יאמין לכל דבר וערום יבין לאשרו׃

Mũndũ ũtarĩ ũũgĩ etĩkagia ũndũ o wothe, no mũndũ mũbaarĩrĩri nĩacũũranagia ũhoro wa makinya make.

16 חכם ירא וסר מרע וכסיל מתעבר ובוטח׃

Mũndũ mũũgĩ nĩetigagĩra Jehova na akeherera ũũru, no mũndũ mũkĩĩgu ekaga maũndũ na kwĩgerera atekũmenyerera ũndũ.

17 קצר אפים יעשה אולת ואיש מזמות ישנא׃

Mũndũ ũhiũhaga kũrakara ekaga maũndũ ma ũrimũ, nake mũndũ mwara nĩamenagwo.

18 נחלו פתאים אולת וערומים יכתרו דעת׃

Andũ arĩa matarĩ ũũgĩ magayaga ũrimũ, no arĩa abaarĩrĩri mahumbagwo thũmbĩ ya ũmenyo.

19 שחו רעים לפני טובים ורשעים על שערי צדיק׃

Andũ arĩa ooru nĩmakainamĩrĩra harĩ arĩa ega, na arĩa aaganu mainamĩrĩre ihingo-inĩ cia arĩa athingu.

20 גם לרעהו ישנא רש ואהבי עשיר רבים׃

Andũ arĩa athĩĩni mathũũragwo o na nĩ andũ a itũũra rĩao, no itonga irĩ arata aingĩ.

21 בז לרעהו חוטא ומחונן עניים אשריו׃

Mũndũ ũrĩa ũmenaga mũndũ wa itũũra rĩake nĩ kwĩhia ehagia, no kũrathimwo nĩ ũrĩa ũiguagĩra athĩĩni tha.

22 הלוא יתעו חרשי רע וחסד ואמת חרשי טוב׃

Andũ arĩa mathugundaga ũũru githĩ ti njĩra mahĩtagia? No arĩa mabangaga maũndũ mega monaga ũtugi na wĩhokeku.

23 בכל עצב יהיה מותר ודבר שפתים אך למחסור׃

Wĩra wothe wa hinya ũrehaga uumithio, no mĩario mĩtheri ĩrehaga o ũthĩĩni.

24 עטרת חכמים עשרם אולת כסילים אולת׃

Ũtonga wa andũ arĩa oogĩ nĩguo thũmbĩ yao, no ũrimũ wa andũ akĩĩgu ũciaraga ũrimũ.

25 מציל נפשות עד אמת ויפח כזבים מרמה׃

Mũira mwĩhokeku nĩahonokagia mĩoyo, no mũira wa maheeni nĩ mũheenania.

26 ביראת יהוה מבטח עז ולבניו יהיה מחסה׃

Mũndũ ũrĩa wĩtigagĩra Jehova arĩ na kĩĩhitho kĩrũmu, o na ciana ciake nĩho irĩũragĩra.

27 יראת יהוה מקור חיים לסור ממקשי מות׃

Gwĩtigĩra Jehova nĩ gĩthima kĩa muoyo, kũhũndũraga mũndũ kuuma mĩtego-inĩ ya gĩkuũ.

28 ברב עם הדרת מלך ובאפס לאם מחתת רזון׃

Ũingĩ wa andũ nĩguo riiri wa mũthamaki, no mũnene ũtarĩ andũ a gwatha nĩ mwanangĩku.

29 ארך אפים רב תבונה וקצר רוח מרים אולת׃

Mũndũ mũkirĩrĩria arĩ ũmenyo mũingĩ, no mũndũ ũhiũhaga kũrakara onanagia ũrimũ.

30 חיי בשרים לב מרפא ורקב עצמות קנאה׃

Ngoro ĩrĩ na thayũ ĩheaga mwĩrĩ muoyo, no ũiru ũbuthagia mahĩndĩ.

31 עשק דל חרף עשהו ומכבדו חנן אביון׃

Mũndũ ũrĩa ũhinyagĩrĩria athĩĩni nĩkũnyarara anyararaga Ũrĩa wamombire, no ũrĩa wothe ũiguagĩra athĩĩni tha, nĩ Ngai atĩĩaga.

32 ברעתו ידחה רשע וחסה במותו צדיק׃

Rĩrĩa mũtino woka, arĩa aaganu matungumanagio thĩ, no arĩa athingu, o na gĩkuũ-inĩ makoragwo marĩ na rĩũrĩro.

33 בלב נבון תנוח חכמה ובקרב כסילים תודע׃

Ũũgĩ nĩ ũikaraga ngoro-inĩ ya ũrĩa ũũĩ gũkũũrana maũndũ, o na gatagatĩ ka irimũ nĩwĩmenyithanagia.

34 צדקה תרומם גוי וחסד לאמים חטאת׃

Ũthingu nĩgũtũũgĩria ũtũũgagĩria rũrĩrĩ, no mehia nĩ gĩconoko harĩ andũ o othe.

35 רצון מלך לעבד משכיל ועברתו תהיה מביש׃

Mũthamaki nĩakenagio nĩ ndungata njũgĩ, no nĩangʼũrĩkagio nĩ ndungata ĩrĩa ĩmũconorithagia.