מִשְׁלֵי 22

1 נבחר שם מעשר רב מכסף ומזהב חן טוב

Jina jema huchaguliwa dhidi ya utajiri mwingi na fadhila ni bora kuliko fedha na dhahabu.

2 עשיר ורש נפגשו עשה כלם יהוה

Watu matajiri na masikini wanafanana katika hili - Yehova ni muumba wao wote.

3 ערום ראה רעה ויסתר (ונסתר) ופתיים עברו ונענשו

Mtu mwenye hekima huiona taabu na kujificha mwenyewe, bali mjinga huendelea mbele na huumia kwa ajili yake.

4 עקב ענוה יראת יהוה עשר וכבוד וחיים

Thawabu ya unyenyekevu na kumcha Yehova ni utajiri, heshima na uzima.

5 צנים פחים בדרך עקש שומר נפשו ירחק מהם

Miiba na mitego hulala katika njia ya wakaidi; yeye anayelinda maisha yake atakuwa mbali navyo.

6 חנך לנער על-פי דרכו-- גם כי-יזקין לא-יסור ממנה

Mfundishe mtoto njia inayompasa na wakati akiwa mzee hatayaacha mafundisho hayo.

7 עשיר ברשים ימשול ועבד לוה לאיש מלוה

Watu matajiri huwatawala watu masikini na mwenye kukopa ni mtumwa wa yule anayekopesha.

8 זורע עולה יקצור- (יקצר-) און ושבט עברתו יכלה

Yule anayepanda udhalimu atavuna taabu na fimbo ya hasira yake itanyauka.

9 טוב-עין הוא יברך כי-נתן מלחמו לדל

Mwenye jicho la ukarimu atabarikiwa, maana anashiriki mkate wake pamoja na masikini.

10 גרש לץ ויצא מדון וישבת דין וקלון

Mfukuze mbali mwenye dhihaka, na ugomvi utaondoka, mashindano na matukano yatakoma.

11 אהב טהור- (טהר-) לב-- חן שפתיו רעהו מלך

Anayependa moyo safi na mwenye maneno ya neema, atakuwa rafiki yake mfalme.

12 עיני יהוה נצרו דעת ויסלף דברי בגד

Macho ya Yehova huyaangalia maarifa, bali huyapindua maneno ya wadanganyifu.

13 אמר עצל ארי בחוץ בתוך רחבות ארצח

Mtu mvivu husema, “Kuna simba mtaani! Nitauwawa sehemu za njia.”

14 שוחה עמקה פי זרות זעום יהוה יפול- (יפל-) שם

Kinywa cha malaya ni shimo lenye kina kirefu; hasira ya Yehova huchochewa dhidi ya yule anayetumbukia ndani yake.

15 אולת קשורה בלב-נער שבט מוסר ירחיקנה ממנו

Upumbavu umefungwa katika moyo wa mtoto, lakini marudi ya fimbo huutoa.

16 עשק דל להרבות לו-- נתן לעשיר אך-למחסור

Anayewanyanyasa watu masikini ili kuongeza mali yake, au kuwapa matajiri, atakuwa masikini.

17 הט אזנך--ושמע דברי חכמים ולבך תשית לדעתי

Tega sikio lako na usikilize maneno ya wenye busara na utumia moyo wako katika maarifa yangu,

18 כי-נעים כי-תשמרם בבטנך יכנו יחדו על-שפתיך

maana itakuwa furaha kwako kama utayaweka ndani yako, kama yote yatakuwa katika midomo yako.

19 להיות ביהוה מבטחך-- הודעתיך היום אף-אתה

Basi tumaini lako liwe kwa Yehova, ninayafundisha kwako leo- hata kwako.

20 הלא כתבתי לך שלשום (שלשים)-- במעצות ודעת

Sijakuandikia wewe misemo thelathini ya mafundisho na maarifa,

21 להודיעך--קשט אמרי אמת להשיב אמרים אמת לשלחיך

kwa kukufundisha kweli katika maneno haya yenye uaminifu, ili uwe na majibu yenye kutegemewa kwa waliokutuma?

22 אל-תגזל-דל כי דל-הוא ואל-תדכא עני בשער

Usimwibie masikini kwa sababu ni masikini, au kumponda kwenye lango,

23 כי-יהוה יריב ריבם וקבע את-קבעיהם נפש

maana Yehova ataitetea kesi yao, na atawaibia uzima wale waliowaibia masikini.

24 אל-תתרע את-בעל אף ואת-איש חמות לא תבוא

Usifanye urafiki na mtu mwenye kutawaliwa na hasira na wala usiambatane pamoja na mwenye hasira kali,

25 פן-תאלף ארחתו ולקחת מוקש לנפשך

au utajifunza njia zake na utakuwa chambo kwa nafsi yako.

26 אל-תהי בתקעי-כף בערבים משאות

Usiwe miongoni mwao wapigao mikono, mwenye kuahidi madeni.

27 אם-אין-לך לשלם-- למה יקח משכבך מתחתיך

Kama umekosa njia za kulipa, nini kitaweza kuzuia mtu kuchukua kitanda chako chini yako?

28 אל-תסג גבול עולם-- אשר עשו אבותיך

Usiondoe jiwe la mpaka la wahenga ambalo baba zako wameweka.

29 חזית איש מהיר במלאכתו-- לפני-מלכים יתיצב בל-יתיצב לפני חשכים

Je umemwona mtu aliyeuwawa kwenye kazi yake? Atasimama mbele ya wafalme; hatasimama mbele ya watu wa kawaida.