מִשְׁלֵי 20

1 לץ היין המה שכר וכל-שגה בו לא יחכם

Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi; yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.

2 נהם ככפיר אימת מלך מתעברו חוטא נפשו

Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba; yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.

3 כבוד לאיש שבת מריב וכל-אויל יתגלע

Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi, bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.

4 מחרף עצל לא-יחרש ישאל (ושאל) בקציר ואין

Mvivu halimi kwa majira; kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama lakini hapati chochote.

5 מים עמקים עצה בלב-איש ואיש תבונה ידלנה

Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina, lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.

6 רב-אדם--יקרא איש חסדו ואיש אמונים מי ימצא

Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma, bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?

7 מתהלך בתמו צדיק אשרי בניו אחריו

Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama, wamebarikiwa watoto wake baada yake.

8 מלך יושב על-כסא-דין-- מזרה בעיניו כל-רע

Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu, hupepeta ubaya wote kwa macho yake.

9 מי-יאמר זכיתי לבי טהרתי מחטאתי

Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi; mimi ni safi na sina dhambi?”

10 אבן ואבן איפה ואיפה-- תועבת יהוה גם-שניהם

Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti, Bwana huchukia vyote viwili.

11 גם במעלליו יתנכר-נער-- אם-זך ואם-ישר פעלו

Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake, kama tabia yake ni safi na adili.

12 אזן שמעת ועין ראה-- יהוה עשה גם-שניהם

Masikio yasikiayo na macho yaonayo, Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.

13 אל-תאהב שנה פן-תורש פקח עיניך שבע-לחם

Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini, uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.

14 רע רע יאמר הקונה ואזל לו אז יתהלל

“Haifai, haifai!” asema mnunuzi, kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.

15 יש זהב ורב-פנינים וכלי יקר שפתי-דעת

Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi, lakini midomo inenayo maarifa ni kito cha thamani kilicho adimu.

16 לקח-בגדו כי-ערב זר ובעד נכרים (נכריה) חבלהו

Chukua vazi la yule awekaye dhamana kwa ajili ya mgeni; lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo kwa ajili ya mwanamke mpotovu.

17 ערב לאיש לחם שקר ואחר ימלא-פיהו חצץ

Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu, bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.

18 מחשבות בעצה תכון ובתחבלות עשה מלחמה

Fanya mipango kwa kutafuta mashauri, ukipigana vita, tafuta maelekezo.

19 גולה-סוד הולך רכיל ולפתה שפתיו לא תתערב

Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika, kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.

20 מקלל אביו ואמו-- ידעך נרו באישון (באשון) חשך

Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake, taa yake itazimwa katika giza nene.

21 נחלה מבחלת (מבהלת) בראשונה ואחריתה לא תברך

Urithi upatikanao haraka mwanzoni, hautabarikiwa mwishoni.

22 אל-תאמר אשלמה-רע קוה ליהוה וישע לך

Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!” Mngojee Bwana, naye atakuokoa.

23 תועבת יהוה אבן ואבן ומאזני מרמה לא-טוב

Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu, nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.

24 מיהוה מצעדי-גבר ואדם מה-יבין דרכו

Hatua za mtu huongozwa na Bwana. Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?

25 מוקש אדם ילע קדש ואחר נדרים לבקר

Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.

26 מזרה רשעים מלך חכם וישב עליהם אופן

Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu, hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.

27 נר יהוה נשמת אדם חפש כל-חדרי-בטן

Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu, huchunguza utu wake wa ndani.

28 חסד ואמת יצרו-מלך וסעד בחסד כסאו

Upendo na uaminifu humweka mfalme salama, kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.

29 תפארת בחורים כחם והדר זקנים שיבה

Utukufu wa vijana ni nguvu zao, mvi ni fahari ya uzee.

30 חברות פצע תמריק (תמרוק) ברע ומכות חדרי-בטן

Mapigo na majeraha huusafisha ubaya, nayo michapo hutakasa utu wa ndani.